Η αρετή και η δικαιοσύνη

επιμελεία του

ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΎΛΗ

-φιλολόγου-

Αφ’ενός ουν εκ φύσεως εστί η ορμή

εν πάσιν τοις ανθρώποις επί τινος τοιαύτης κοινωνίας,αφ’ετέρου δε εκείνος ο πρώτος *1 ,όστις

συνέστησεν ταύτην,εγένετο αίτιος μεγίστων αγαθών.

Ώσπερ γαρ ακριβώς ο άνθρωπος,εάν τελειοποιηθή,

εστί το βέλτιον των ζώων,ούτως και αν αποχωρισθή του νόμου και της δίκης*2 καθίσταται χείριστον πάντων.

Διότι η αδικία,η έχουσα όπλα,εστί χαλεπωτάτη,ο δε άνθρωπος φύεται έχων όπλα,άτινα δει επι τη φρονήσει

και τη αρετή χρήσθαι,ή επι τ’αναντία μάλιστα.

Διο και ο άνευ αρετής άνθρωπος εστίν το ανοσιώτατον και το αγριώτατον των όντων και ως προς τα αφροδίσια και την αδηφαγία το χείριστον.

Αντιθέτως η δικαιοσύνη εστί στοιχείον πολιτικόν-της πολιτειακώς ωργανωμένης κοινωνίας-.Γιατί

΄΄η δίκη΄΄ εστίν τάξις της πολιτικής κοινωνίας και του δικαίου διακρίβωσις.

Απόσπασμα εκ των πολιτικών του Αριστοτέλους

Σημειώσεις:

1.Άλλοι παρερμηνεύοντες αποδίδουν…΄΄ο εμβαλών πρώτος την ορμήν αυτήν εις τον άνθρωπον΄΄.Είναι όμως φανερόν,ότι πρόκειται περι του συστήσαντος την πολιτικήν κοινωνίαν.Παρέστη δε ανάγκη της ενεργείας του πρώτου συστήσαντος,καθότι η τυφλή,ούτως ειπείν,εν τω ανθρώπω τάσις προς κοινωνίαν δεν θα κατέληγεν μόνη και καθ’εαυτή εις την πραγμάτωσιν της πολιτικής κοινωνίας,άνευ τινός ενσυνειδήτου ενεργείας του ανθρώπου.Τούτο δε δεν πρέπει να θεωρηθή ασυνέπεια,διότι η διανοητικότης του ανθρώπου εν τελεολογικώ συστήματι φιλοσοφίας λογίζεται ως έν των μέσων δια τους απωτέρους σκοπούς της φύσεως.Άρα προς πραγμάτωσιν κοινωνικής μορφής ανωτέρας εκείνης εις την οποίαν,ως πέρας τι,έφθασαν τα στερουμένα διανοήσεως αγελαία ζώα,ανάγκη να επενέβαινεν η ενσυνείδητος πρόθεσις του ανθρώπου.

2.΄΄Νόμος΄΄ σημαίνει ενταύθα την επιβαλλομένην τάξιν της πολιτικής κοινωνίας,δι’ής επιτυγχάνεται ο αμοιβαίος σεβασμός και η αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων,΄΄δίκη΄΄ δε το σύνολον των γραπτών και αγράφων νόμων,εφ’ών σταθμίζεται και διακριβούται ο χαρακτήρ πράξεως τινός,σχετικώς προς την κρατούσαν περι δικαίου ιδέα.

Διαβάστε Περισσότερα

Ποιές εδόξασαν την Ελλάδα μάχες

επιμελεία του

ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΎΛΗ

-φιλολόγου-

Μόν’οι Μαραθωνομάχοι

Δεν σ’εδόξασαν,πατρίδα,

Δεν σ’εδόξασαν μονάχοι

Οι τριακόσιοι του Λεωνίδα

Εβάσταξαν τα παιδιά σου,

Παλληκάρια διαλεμμένα,

Πάντα σαν τα ιδρυά του δάσου,

Σαν τους βράχους,ένα κ’ένα.

Όμοι’ακλόνιστοι κι’αγνάντια

Σ των οχτρών την άγρια φόρα

Κι όμοια στέρεοι ‘ς τη γιγάντια

Και κακή της τύχη μπόρα.

Αλλ’ακόμα πλειό μεγάλη

Των παιδιών σου η δόξα εφάνη

Εις μίαν άλλην άγια πάλη,

Για ένα πλει’ώμορφο στεφάνι.

Εις την πάλη,όπου το πνέμα

Τα’ουρανού νικά τον Άδη,

Της Αλήθειας με το ψέμμα,

Του φωτός με το σκοτάδι.

ΛΟΡΕΝΤΖΟΥ ΜΑΒΙΛΗ

Σημειώσεις:

Δεν είναι μόνον αι πολεμικαί θυσίαι του έθνους που εδόξασαν την πατρίδα.Είναι και οι πνευματικοί αγώνες ΄΄της Αλήθειας με το ψέμμα,/του φωτός με το σκοτάδι΄΄.Εις ταύτα και σήμερον ουδεις αγών επιχειρειται.Και ότι δεν αγωνίζεται παντοιοτρόπως να κρατηθή στην ζωήν,απλώς πεθαίνει…

Το τραγούδι:

http://www.youtube.com/watch?v=n93iMrYl8qo

Διαβάστε Περισσότερα

Ρεαλισμός (ή Πραγματοκρατία)

Τη επιμελεία του

ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-φιλολόγου-

Ποια είναι η πραγματικότης την οποίαν γνωρίζομεν;Τι είναι αυτό,το οποίον γνωρίζομεν;Μήπως αύτη η πραγματικότης ευρίσκεται εντός της συνειδήσεως ημών;Μήπως δηλαδή εις τον εξωτερικόν κόσμον επιχαράσσομεν την μορφήν της ιδικής μας πνευματικής οργανώσεως;Ή είναι άρα γε,ο εμπειρικός κόσμος πραγματικός και ανεξάρτητος εκ της ημών συνειδήσεως και εκ του πνεύματός μας;Γνώρίζομεν,τάχα,μόνον φαινόμενα,εν ώ η εσχάτη ουσία και πραγματικότης μένει αδιάγνωστη;Η Πραγματοκρατία,με τις ποικίλες αποχρώσεις αυτής έρχεται ν’απαντήση στα προβλήματα ταύτα.

Διαβάστε Περισσότερα

Η ΣΧΕΣΙΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΑΣ ΤΩΝ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ(ΜΕΡΟΣ Γ')(τελευταίον)

Τῆς
κ. Μαρίας Μαντουβάλου,

Ἀν. Καθηγητρίας Φιλοσοφικῆς Σχολῆς Πανεπιστημίου
Αθηνών

Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Δροσίνης, Πολέμης, Νίκος Καροῦζος, Μακρυγιάννης, Κολοκοτρώνης καὶ πλῆθος ἄλλοι στὰ λογοτεχνικά τους ἔργα, καὶ στὰ Ἀπομνημονεύματα, καταθέτουν τὴν πίστη τους στὸ Χριστὸ καὶ μὲ αὐτὰ τὰ ἔργα τους φωτίζουν τὶς σχέσεις Φιλολογίας καὶ Ὀρθοδοξίας. 

 

Πρυτανεύει σʼαὐτὲς τὶς σχέσεις ὁ ποιητὴς τῆς Νεοελληνικῆς Χριστιανικῆς Ποίησης,ὁΓ.Βερίτης.

 

Παραθέτω λίγους στίχους του ἀπὸ τὸ ποίημα «Κουράγιο, Ἀδέρφια»:«Δὲ ζοῦμ’ ἐμεῖς μέσα στὸ ψέμα καὶ στὴν ἀπάτη τῶν ὀνείρων.Μέσα μας τρέχει ἡρώων αἷμα,Εἴμαστε ἀπόγονοι μαρτύρων!Μέσα στοὺς τάφους των ἀνθίζει Ἡ πίστη αὐτὴ ποὺ μᾶς φλογίζει»13 

 

Διαβάστε Περισσότερα

Ειδωλόθυτα

Άρθρον του

ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΎΛΗ

-φιλολόγου-

΄΄ει βρώμα σκανδαλίζει τον

Αδερφόν μου,ου μη φάγω

Κρέα εις τον αιώνα,ίνα

Μη σκανδαλίσω τούτον.΄΄

(Α’ προς Κορινθίους,Παύλος)

Τι είναι τα είδωλα;Ο Παύλος δίδει σαφήν την απάντησιν,΄΄οι άνθρωποι εν ώ ισχυρίζονται,ότι είναι σοφοί,έγιναν μωροί και ανόητοι.Αντήλλαξαν το ένδοξον μεγαλείον του θεού,ο οποίος δεν έχει καμμίαν σχέσιν προς την φθοράν,με υλικά αγάλματα,που έχουν την εικόνα φθαρτού ανθρώπου και πετεινών και τετραπόδων και ερπετών.΄΄(προς Ρωμαίους,κεφ.α,22-23).Είδωλα είναι αυτό το οποίον έχει μορφήν ανθρώπου,ας αφήσωμεν τα άλλα ζώντα όντα.Η μορφή όμως περικλείει και όλα τα χαρακτηριστικά και γνωρίσματα του προσώπου.Έτσι οι ειδωλολάτρες με το να λατρεύουν ανθρώπινα χαρακτηριστικά,τι  άλλο πράττουν απ’το να λατρεύουν ως θεόν,τον ίδιον τον άνθρωπον,στην ουσίαν τον ίδιον των τον εαυτόν;Η περιβόητος ανθρωπομορφία των θεών,όπως και στα ομηρικά έπη εμφανίζεται είναι χαρακτηριστική.Οι θεοί ζηλεύουν,αγαπούν και ερωτεύονται ως άνθρωποι,πολεμούν μεταξύ των,εξαπατούν ο ένας τον άλλον,μοιχεύουν και γενικώς διαπράττουν πάν τι που και η ανθρώπινη φύσις πράττει.

Τι παθαίνει όμως ο άνθρωπος,όταν λατρεύη τα ίδια του τα πάθη,τα ίδια του τα γνωρίσματα;Ο Νάρκισσος,ένα; Όμορφος νέος κυνηγός της αρχαίας μυθολογίας,ήταν τόσον όμορφος,που ο ίδιος,όταν είδε μια φορά τον εαυτόν του να καθρεπτίζηται στα κρυστάλλινα ήρεμα νερά μιας λίμνης,ένοιωσε να τον κυριεύη έν παράξενον αίσθημα αυτοθαυμασμού.Απέμεινεν λοιπόν εκεί δια παντός να θαυμάζη τον εαυτόν του και δεν ενοιάζετο δια τίποτα άλλο,ώστε και δεν έδωκεν σημασία ούτε στην πεντάμορφη νεράιδα Ηχώ,που θέλησεν κάποτε να τον κάνη να την προσέξη.Αφοσιωμένος αυτός να αυτοθαυμάζεται,έλυωσε σιγά σιγά και λυπώντας τον οι θεοί,πριν πεθάνη,τον μεταμόρφωσαν σε λουλούδι.

Αδικείται και καταπιέζεται ο σύγχρονος άνθρωπος κάνωντας τα ίδια,δίδοντας ήτοι μεγαλυτέρα σημασίαν στα φθαρτά και τα δημιουργήματά του και στις αισθήσεις και λησμονώντας την διανοία του,την σκέψιν του ότι η πέριξ αυτού τελειότης δεν είναι παρά δημιούργημα και άρα δεν πρέπει να λατρεύη το κτίσμα,αλλά τον κτίστη.Λάτρευσε νέα είδωλα ο νέος άνθρωπος.Στον βωμόν του χρήματος θυσίασεν τα πάντα και δικαιοσύνη και ηθική και αρετή.Και απ’αυτές τις θυσίες τρώει τα ειδωλόθυτα και νομίζει ότι ωφελείται και από θεούς που δεν υπάρχουν,ότι θα μείνη αδέκαστος δια πάντα από τον αληθινόν θεό.Ας φάνε και ας πιούνε,απ’τα ανοσιουργήματά των όλοι αυτοί,οι σύγχρονοι ειδωλολάτρες.Το τέλος του Ναρκίσσου τους περιμένει.

Αλλά κι ο θεός λέγει ο Παύλος,ο ένας και αληθινός ΄΄επήρεν απ’αυτούς την χάριν Του και τους άφηκε να παραδοθούν με τας αισχράς επιθυμίας των καρδιών των εις ακαθαρσίαν…δι’αυτό επέτρεψεν ο θεός να παραδοθούν εις ατιμωτικά πάθη….και έλαβον τον μισθόν που τους ήξιζεν δια την πλάνην της ειδωλολατρείας.Και όπως ακριβώς δεν έκριναν καλόν και δεν ηθέλησαν να κατέχουν τηνπλήρην και αληθήν γνώσιν του θεού,τους εγκατέλιπεν ο θεός και παρεδόθησαν εις νούν ανίκανον να διακρίνη το αληθές και το ορθόν και αποτέλεσμα αυτού υπήρξεν το να πράττουν απρεπή και ανήθικα έργα΄΄(προς Ρωμαίους,α,24-28).

Και ύστερα εμείς αναρωτιόμαστε,πώς φθάσαμε στο σημείον που φθάσαμε.Όλοι μας αντικαταστήσαμε τον αληθινόν θεόν με τους ψευδείς των ειδώλων θεούς και απεδώσαμεν τον σεβασμόν της καρδίας μας εις την λατρείαν της κτίσεως και εφάγαμεν από ειδωλόθυτα.Αλλοίμονον!!!

Διαβάστε Περισσότερα

Η ΣΧΕΣΙΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΑΣ ΤΩΝ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΜΕΡΟΣ Β')

Τῆς
κ. Μαρίας Μαντουβάλου,

Ἀν. Καθηγητρίας Φιλοσοφικῆς Σχολῆς Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

Οἱ Ἐκκλησιαστικὲς ακολουθίες του Παπαδιαμάντη καὶ Μωραϊτίδη εἶναι λυρικὰ αὐτοτελῆ δημιουργήματα μὲ ποικίλα μέτρα καὶ μέλη καὶ μεταφέρουν τὰ Συναξάρια ἀκόμη καὶ στὸ θέμα τῶν θαυμάτων, ὅπως π.χ. στὸ διήγημα τοῦ Παπαδιαμάντη «Ἡ χήρα τοῦ Νεομάρτυρος» ἀπʼὅπου διαβάζω ἕνα μικρὸ ἀπόσπασμα:

«Τὰ κόκκαλα τοῦ Κωνσταντῆ ἐμοσχοβολοῦσαν,ὡσὰν ἀπὸ ρόδα καὶ βασιλικόν. Οἱ ΡοδῖΤαι τὰ ἐπῆραν εἰς τὸ πλοῖον καὶ τὰ μετέφεραν εἰς τὴν πατρίδα των, ὅπου τά ἀπέθηκαν εἰς ἱερὸν βῆμα παρεκκλησίου,ὑπὸ τὴν Ἁγίαν Τράπεζαν»3. Ὁ πεζογράφος τῆς Θεσσαλονίκης Νίκος Γαβριὴλ Πεντζίκης ἀναφέρεται μὲ ἰδιαίτερο πάθος στὸν Συναξαριστή, τὴν Πατρολογία, τὸν Ἅγιο Νικόδημο τὸν Ἁγιορείτη καὶ δηλώνει:

Διαβάστε Περισσότερα

Η ΣΧΕΣΙΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΑΣ ΤΩΝ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΜΕΡΟΣ Α')

Τῆς
κ. Μαρίας Μαντουβάλου,

Ἀν. Καθηγητρίας Φιλοσοφικῆς Σχολῆς Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

Τὸ θέμα, ποὺ θὰ προσπαθήσω νὰ ἀναπτύξω μοῦ δόθηκε ἀπὸ τὸ Δ.Σ τῆς Πανελλήνιας Ἕνωσης Θεολόγων καὶ τὸ ἀποδέχτηκα ἀμέσως,γιατί ἀποτελεῖ, νομίζω, ἡ ἔρευνά του καινοτομία, τόσο γιὰ τὴν ἐπιστήμη τῆς Θεολογίας, στὶς Θεολογικὲς Σχολὲς τῶν Πανεπιστημίων Ἀθηνῶν καὶ Θεσσαλονίκης ὅσο καὶ γιὰ τὸν ἄλλο φυσικὸ χῶρο αὐτοῦ τοῦ θέματος, ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι οἱ Φιλοσοφικές, λεγόμενες καὶ ἀνθρωπιστικὲς κατʼ εὐφημισμόν, Σχολὲς ὅλων ἀνεξαιρέτως τῶν Πανεπιστημίων τῆς χώρας. Τὸ θέμα αὐτὸ ἀναφέρεται, στὴν ἐκπαίδευση καὶ συγκεκριμένα στὰ γνωστικὰ ἀντικείμενα τῶν φιλολογικῶν καὶ θεολογικῶν μαθημάτων καθὼς καὶ στὶς μεταξύ τους σχέσεις, ὥστε νὰ ἀποτελοῦν πιθανὴ συμβολὴ στὴν παιδαγωγία τῶν ἐκπαιδευομένων. 

Διαβάστε Περισσότερα