ΕΥΜΑΡΕΙΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΕΥΗΜΕΡΙΑ

Άρθρον του

ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΎΛΗ

-φιλολόγου-

Ο άνθρωπος είναι σάρκα και πνεύμα.Δεν είναι δυνατόν η μία φύσις εξ αυτών των δυο,να ζήση εις βάρος της άλλης.Και δεν πρέπει να παραμελή κανείς τα του σώματος,βρώσιν και πόσιν και ενδυμασίαν και υγείαν αλλά πολύ περισσότερον τα του πνεύματος,καλλίεργειαν του νού και της βουλήσεως,παρά αρμονικώς και τας δύο αυτού φύσεις να θεραπεύη.Φαίνεται ωστόσο,ότι δια πολύν καιρόν πια,ο άνθρωπος απώλεσεν την ισορροπίαν ταύτην και όσον αφορά το πνεύμα περί αλλού τυρβάζει,παραδίδων εαυτόν εις την υλικήν αποκλειστικώς ευδαιμονίαν,εις την επίτευξιν της καλουμένης ευμαρείας.

Τούτο καυτηριάζων ο Ιησούς είπεν:΄΄ζητείτε να με εύρετε,όχι διότι είδατε θαύματα που σας έπεισαν δια την θείαν αποστολήν μου,ώστε να ωφεληθήτε πνευματικώς,αλλά διότι εφάγατε από τους άρτους και εχορτάσθητε και ζητείται πάλιν να σας δώσω υλικά αγαθά(κατά Ιωαννην ΣΤ,26).Δεν τον ενδιαφέρει τον σημερινόν άνθρωπον παρα μόνον η βρώσις και η πόσις.Τί θα φάγη και τι θα πιή,έχει καταστεί εν τη συνειδήσει αυτού κύριον,μοναδικόν και αποκλειστικόν μέλημά του.Έφθασεν δε εις το σημείον να χρησιμοποιή το πνεύμα,δια την επίτευξιν της υλικής,ποθουμένης ευμαρείας.Πόθεν άλλως εξηγείται η μανία του νεοέλληνος να καταστή με οιονδήποτε τρόπον επιστήμων;Ουδείς επόθησεν την εργασίαν καθ’αυτού.Επόθησεν μιαν επιστημονικήν θέσιν,ίνα μέσω αυτής να έχη πλούσια τα ελέη.Ήθελεν να γίνη ιατρός;δικηγόρος;Κατέβαλεν πάσαν ενεργείαν,ούτως ώστε να έμβη εις το πανεπιστήμιον.Ήλθεν όμως ο καιρός,που η ανεργία εχτύπησεν αυτούς πρώτα,τους επιστήμονας.Η Ελλάς ίσως να είναι η χώρα με τους περισσοτέρους ανέργους πτυχιούχους.Κάποιος έπρεπε να μας παιδαγωγήση,ίνα ιδώμεν το στρεβλό και επανέλθωμεν εις την ευθείαν οδόν.

΄΄δεν πρέπει όμως το ενδιαφέρον σας ολόκληρον να στρέφετε με ζήλον,όπως αποκτήσετε την υλικήν τροφήν,αλλά την πνευματικήν,που μένει αφθαρτος και παράγει ως αποτέλεσμα την αιώνιον ζωήν΄΄(κατά Ιωάννην,ΣΤ,27).Βέβαια όχι μίαν πνευματικήν τροφήν,ως την εθεώρησεν ο νεοέλληνας,μέσον δια την ευμάρειαν.Το πνεύμα εστί ο σκοπός,η πνευματική τροφή της αιωνίου ζωής.Νυν λοιπον ένθα και επήλθεν το τέλμα,διερωτάται κανείς τι πταίει,τι εφταιξεν και δια τι είναι δυστυχής.Μια μεγέθυνσις από το ατομικό στο γενικό ή απ’το άτομο εις το μέγεθος της όλης πολιτείας θα διαφωτίση το πράγμα.Διότι πάει καιρός πάλι που η σύγχρονη ελληνική πολιτεία κλυδωνίζεται και απειλείται αυτή η ιδία της η υλική τροφή της,ώστε οι πολίτες της να κινδυνεύωσι να μην έχουν τα επαρκή του βίου.

Υπήρχεν μια εποχή που η Ελλάς έζη βασιλικώς.Ο καθείς είχεν υλικά αγαθά περισσότερα απ’ότι του επέτρεπεν ίσως η εισοδηματική του δύναμις.Τό μάννα έπεφτεν εξ ουρανού αφθόνως.Όμως ΄΄το μάννα αυτό που σας έδωκεν ο Μωυσής,ούτε αληθινός ουράνιος άρτος ήτο,ούτε απ’τον Μωυσήν εδόθη.Εδόθη υπο του πατρός.Διότι ο άρτος και πολύ περισσότερον απ’τον υλικόν άρτον,ο ουράνιος,δίδεται απ΄τον θεόν και είναι αυτός που κατεβαίνει απ΄τον ουρανόν και μεταδίδει ζωήν αθάνατον΄΄(κατά Ιωάννη,ΣΤ,32-33).Πάρα πολύ χρήσιμη περικοπή δια συμπεράσματα.Πρώτον ο κάθε είδους Μωυσής,κυβερνήτης της Ελλάδος,ας ειπώμεν,δεν ήταν αυτός υπεύθυνος της ευμαρείας.Ως προς τούτο κακώς τινές προσωπολάτρες εξιδανικεύουν πολιτικά πρόσωπα,ως δήθεν υπαίτια της υλικής κάποιας ευδαιμονίας.Ήτο απλώς μεσάζοντες της θείας βουλήσεως.Ακόμα κι αυτός ο Μωυσής,δεν ήταν υπεύθυνος δια την τροφήν που εδίδετο εις τον Ισραήλ,θεία επεμβάσει.Ήθελεν ο θεός εκείνην την εποχήν ούτως,να έχωμεν αφθονίαν.Προσοχή δέον να δοθή εις την προνοίαν του θεού.Διότι την αφθονίαν στον Ισραήλ την έδωκεν,ίνα σωθή και εξέλθη εκ της ερήμου,εν ώ το ίδιο φαίνεται να συμβαίνη και νύν εις την νέαν Ελλάδα,αν και φαινομενικώς δεν είναι ορατό εκ πρώτης όψεως.Δηλαδή η ευμάρεια της μεταπολιτεύσεως φαίνεται να εδόθη,ινα σωθώμεν εκ της ερήμου της πνευματικής μας αδρανείας,όχι ασφαλώς ινα καταστραφώμεν.Μέσω αυτής θα εννοούσαμεν υστέρως,ότι η ευμάρεια εκείνη δεν ήταν αληθινή και πρέπουσα τροφή δια ημάς.Δια τούτο δευτερευόντως εξάγομεν το συμπέρασμα το οποίον είναι και πασίδηλον.΄΄Το μάννα δεν ήταν άρτος΄΄!!Το μάννα που έπεφτεν εξ ουρανού,έτρεφεν και εχότραινεν τον Ισραήλ,αλλά δεν ήταν και ψωμί.Το αυτό συνέβη και με την σύγχρονην πραγματικότητα.Η ευμάρεια,κίβδηλη ούσα,φαινομενικά εχόρταινεν τους νεοέλληνας,αλλά πολύ απήχεν απ΄το να είναι και άρτος ζωοποιός,ως τοιούτου νοουμένου,εκείνου που απορρέει εκ της εργασίας,του κόπου και του μόχθου και που τω όντι τρέφει την καταπονεμένη σάρκα.

Η προσοχή μας σε άλλο μας άρθρο θα επισυγκεντρωθή εις το γιατί εγένοντο όλα αυτά,γιατί ο θεός επέτρεψεν τι τοιούτο,και πως νοείται η σωτηρία μέσω τινός φαινομενικής απωλείας.Δυο έννοιες τότε θα μας απασχολήσουν.Αυτές της ΄΄παιδαγωγίας΄΄ και της ΄΄ανοχής΄΄.

Διαβάστε Περισσότερα

Ο ΑΡΝΗΣΟΛΗΣΜΟΝΟΣ

ποίημα του

ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΎΛΗ

-φιλολόγου-

…για κάποιον που αρνήθηκε να λησμονήση.

Έσυρες το μέλλον σου,λέν’ οι Μοίρες,σε δρόμ’άλλο,μακρυνό

Π’οδηγεί σ’άλλο γυαλό μαγευτικό,θάλασσα πως ηύρες

Ν’αγαπήση τις ματιές πού’δα να σπινθηροβολούν τις αυγές

Μάγισσες σαιτιές να λαμπυρίζουν χρυσ’ανόθευτο του Μίδα

Τα μάτια μου ρωτώ και βλέπω πως δεν μπορώ να σ’αρνηθώ

Έστω κι αν κινδυνέψω να χαθώ,όχι πια τώρα δεν λησμονώ.

Γύρω απ’τις φωτιές της μνήμης,άλλοίμονο,οι Λύπες

Τη δικη σου απονιά πού ‘πες θα δοξάζουν,μ’Αρνησολήσμονο

Θα λέω τα’ονομά μου και θ’αναρωτιούνται,θα τρομάζουν

Πού τέτοιο θάρρος,να φωνάζουν θα ζητώ ‘με,τα’όχημά μου

Προς της Λήθης το θολό νερό,πως αρνούμαι να το πάω,

Πως δεν θα ξεχάσω πως αγαπάω,πως αρνούμαι το νεκρό

Μου σώμα να σκυλέψουν.Μπορεί ο χρόνος να κυλήση,

Σ’υπόγειες σπηλιές να μιλήση η ηχώ τ’Άδη,δεν θα μπορέσουν

Να μ’αλυσοδέσουνε στον Καύκασο για να σε ξεχάσω,

Τον γύπα θα γελάσω μα κι απ’τις συμπληγάδες θα περάσω.

Κι αν ο Άδης με φωνάξη,για να με ρωτήση ένα γιατί,

Γιατί αρνούμαι το θαλασσί του πλοίου σου που’φυγε μαζί

Μ’ένα σούρουπο κλέφτη μακρυά,να ξεχάσω,να περάσω

Στα Ηλύσια πεδία,να μην χάσω ‘γώ των νεκρών την σειρά,

Θα φωνάξω πάλι πως με λένε τώρα πια Αρνησολήσμονο,

Φονιά της ψυχής μου κ’επίμονο πως μ’έκανε η αγκάλη

Σου κι η αγάπη σου δε μ’αφήνη να ξεφύγω,να σωθώ,

Συ πως είσαι ό,τι ποθώ και πως τίποτ’άλλο δεν αναζητώ.

Στις προδότρες σκέψεις που φεύγουνε σε σένανε κοντά,

Αυτές τις κατηγορώ παντοτινά γιατί δεν θέλω να πιστέψης

Πως τίποτα δεν καταστρέφεις και γιάυτό δεν νοιώθεις ενοχές.

Όχι δεν ξεχνώ,δεν παύω ν’αγαπώ ‘κείνο π’αγαπούσα

Μα και σε σένα μια κατηγόρια,ξακολουθώ να σ’απαγγέλλω

Πως εκεί που πήγες,τι κι αν περιμένω,δεν πρέπει σου εμπόδια

Να φέρνουν’ οι μνήμες,πως σκοτωμένος κάπως εκλιπαρούσα,

Μιαν επιστροφή πως ποθούσα.Είν’αρκετά όσα ήδη είπες.

Από σένα δεν περιμένω πια τίποτα,μόνο μια γωνιά με περιμένει

Στη δική σου γειτονιά μ’αναμένει,αγνώριστ’ Οδυσσέα στ’ανείπωτα

Να καταζητείται,ένα σύννεφο να σκεπάζη άσπρο μιαν ζωή.

Κι αν με ρωτήση κανείς εκεί,τα’όνομά μου αν απαιτήται

Να δοθή στην περιέργεια λάφυρο,σκουπίδι στην ακοή,

Ας μ’αξιώση του θεού η βουλή να ‘δή η ψυχή μέσ’ από παράθυρο

Ζωής μια στιγμή ακμής θανάτου,ώστε κι αν κείμενο

Στη δυστυχία, Αρνησολήσμονο να ψελίσω μ’ευτυχία

Το τραγουδι:

Διαβάστε Περισσότερα

Υπουργοί παιδείας ή δεσπότες της Βλαχίας;

Άρθρον του
ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΎΛΗ

-φιλολόγου-

1.Ο ΚΑΓΧΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΗΓΕΜΟΝΟΣ ΤΗΣ ΒΛΑΧΙΑΣ
Γράφει κάπου στην Απολογία του ο Ιώσηπος Μοισιόδαξ:

΄΄Ενώ εγώ ποτε καιρού,ομιλών μετά τινος αξιωματικού του ηγεμόνος της Βλαχίας περί συστάσεως των σχολείων της αυτής Βλαχίας,υπέλεγον,πως η αυθεντία χρεωστεί προς τοις άλλοις να φροντίζη και περι των σχολείων,μοι απεκρίθη:χρέος;τι χρέος;και ο σαρδωνικός γέλως,ήτον η λοιπή απόκρισις΄΄.

Εκάγχασεν, λοιπόν, ο αξιωματικός του ΄΄ηγεμόνος της Βλαχίας΄΄ όταν ο Ιώσηπος, φιλόσοφος, ιεροδιάκων, συγγραφέας και δάσκαλος για τα πλούσια ελληνόπουλα στις παραδουνάβιες ηγεμονίες του μίλησε για το χρέος της αυθεντίας να χτίσει σχολεία!

Διαβάστε Περισσότερα

Κάλαντα των Φώτων Πόντου

επιμελεία του
ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΎΛΗ
-φιλολόγου-

Από της ερήμου ο Πρόδρομος ήλθε να βαπτίσει τον Κυριόν.
Βέβαιον Βασιλέα εβάπτισε, Υιόν και Θεόν ομολόγησε.
Γηγενείς σκιρτάτε και χαίρεσθε, τάξεις των αγγέλων ευφραίνεσθε.
Δόξα εν υψιστοίς εκρούγαζαν, Κύριον και Θεόν ομολόγησαν.

Έλεγεν ο κόσμος τον κύριον να αναγέννηση τον άνθρωπον.
Ζήτησον και σώσον το πρόβατον, το απωλωλός ω θεάνθρωπε.
Ήλθε κηρυττόμενον έβλεπε, απορών εφάνη ο Πρόδρομος.
Θες μοι την παλάμην σου Πρόδρομε, βάπτισον ευθύς τον Δεσπότην σου.

Ιορδάνη ρεύσε τα νάματα, ιν ανασκίρτησή τα ύδατα.
Κεφαλάς δρακόντων σενέθλασε, των κακοφρονούντων ο Κύριος.
Λέγουσιν οι Άγγελοι σήμερον Χριστός τον κόσμον ερώτησε.
Μέγα και φρικτόν το μυστήριον δούλος τον δεσπότη εβάπτισε.

Νους ο Ιωάννης ο Πρόδρομος μέγας, να βαπτίση τον Κύριο.
Ξένος ο προφήτης ο Πρόδρομος μέγας, γα βάπτιση τον Κύριο.
Όλον τον Αδάμ ανεκάλεσε ο των όλων κτίστης και Κύριος.
Παναγία, Δέσποινα του παντός, σώσον τους εις Σε προσκυνούντας νυν.

Ρείθρα Ιορδάνη, αγάλλεσθε την πορείαν άλλως λαμβάνετε.
Σήμερον ο κτίστης δεδόξαστα δι’ αυτό το μέγα μυστήριον.
Τρεις γαρ υποστάσεις εγνώκαμεν Πατρός και Υιού και του Πνεύματος.
Υπό Αρχαγγέλων υμνούμενον, υπό Σεραφείμ δοξαζόμενον.

Ως γαρ τοις εν σκότει επέλαμψε όταν ο Χριστός εβαπτίζετο.
Χαίροντες και χείρας προσάγοντες και λαμπρών ο ανήγυριν άγογτες.
Ψάλλοντες Χριστόν τον Θεόν ημών, δέξασθε λουτήρα βαπτίσματος.
Ο Θεός των όλων και Κύριος ζωή σας υγείαν και χαίρεσθε.

Τα κάλαντα:

Διαβάστε Περισσότερα

ΣΑΝ ΝΑ ΗΤΑΝ ΧΘΕΣ

επιμελεία του
ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΎΛΗ
-φιλολόγου-

Η θέσι της Ελλάδος αναμεταξύ εις ταις 36 και 43 μοίραις του αρκτώου πλάτους,οι καλοί τόποι οπού γενικώς έχει,κάμνουν να γίνωνται εις αυτήν,όχι μόνον εκείνα οπού είναι αναγκαία εις τη ζωή,αμή και εκείνα οπού συμβάλλουν εις ευζωία και εις τρυφή ακόμι,και να γίνανται και μια εξαγωγή αξιόλογη εις άλλους τόπους.Παντού σχεδόν οι τόποι της είναι εύφοροι και κάθε λογής γεννήματα,εις σιτάρια,κριθάρια,αραποσίτια,κεχρί,σάμια.Εις πολλά μέρη γίνεται και ρύζι.Παντού γίνονται βαμπάκια,λινάρι,καννάβι,μετάξια,λάδια,σύκα,κρασιά.Παντού θρέφουν διάφορα ζώα,άλογα,βόδια,βουβάλια,πρόβατα,γίδια κ.α.Εις κάθε μέρος έχουν ορνίθια πολλά,όρνιθες,χήνες,παππιαίς,κούρκαις.Εις τα μεσημβρινά της μέρη γίνονται παντού λειμονιαίς,πορτοκαλιαίς και τα παρόμοια δένδρα…Μα μόλα αυτά οι κάτοικοι είναι δυστυχείς.Επειδή εις ευζωία συμβάλλει πρώτα η ευνομία.Τα βουνά της είναι κατασκεπασμένα από δρυμούς μεγαλοδένδρους και γεμάτους από διάφορα άγρια ζώα,αναμεταξύ εις τα οποία είναι και πολλοί κλέφται,οπού κατενοχλούν τον τόπον πάντοτε.

Η Ελλάδα έχωντας έναν τέτοιο τόπο δεν ήθελε δοκιμάζη καμμιά φορά πείνα,η ακρίβεια,η διοίκησι όμως την κάμνει να πέφτη και εις αυτό το κακό πολλαίς φοραίς.Ευρωπαίοι έρχονται και παίρνουν τα γεννήματά της.Οι αγάδες οπού εχουν ταις πεδιάδες τα πουλούν εις αυτούς μαζομένα,φροντίζωντας ολίγο από αισχροκέρδειά τους δια τους εντόπιους οπού τους αφίνουν στερημένους και αδικημένους.Επειδή από έναν τέτοιο τόπο τα περιττά είναι δίκαιο να ευγαίνουν εις ξένους.Μα τέτοια είναι τα αποτελέσματα του δεσποτισμού.Πρόσθεσε εις αυτό ακόμι και αυτό οπού δεν είναι ο τόπος καλλιεργημένος καθως πρέπει.

Οι Δημητριείς

Δ.Φιλλιπίδης-Γ. Κωνσταντάς

(1791)(γεωγραφία νεωτερική)

Διαβάστε Περισσότερα

ΓΙΑΤΙ ΚΑΤΕΔΙΚΑΣΘΗ Η ΕΛΛΑΣ ΕΙΣ ΘΑΝΑΤΟΝ;

;Άρθρον του

ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΎΛΗ

-φιλολόγου-

Η απομάκρυνσις από το πνεύμα του ελληνικου πολιτισμού και από το ήθος του χριστιανισμού και της ορθοδοξίας επέφερεν την απώλειαν.Ταύτα όμως δεν φαίνεται να εγένοντο άνευ της υποκινήσεως ανθρώπων.

΄΄Κατόπιν του θαύματος του Λαζάρου συνεκάλεσαν οι αρχιερείς και οι φαρισαίοι εις σύσκεψιν τα μέλη του συνεδρίου και έλαεγον:-Τι θα κάμωμεν;Ο κίνδυνος που μας παρουσιάζεται είναι μεγάλος,διότι αυτός ο άνθρωπος ενεργεί πολλά θαύματα.Εαν αφήσωμεν αυτόν ελεύθερον,όπως τον είχομεν ως τώρα,όλοι θα πιστεύσουν εις αυτόν ότι είναι ο μεσσίας και επόμενον είναι να γίνη κάποια επανάστασις.Και τότε θα έρθουν οι Ρωμαίοι και θα μας πάρουν και τον τόπον του ναού τον άγιον και την ανεξαρτησίαν του έθνους μας θα καταλύσουν.(κατά Ιωάννου,ΙΑ,47 κε). 

Εαν ταυτισθή ο Ιησούς,ως ο τέλειος άνθρωπος,ο διαθέτων τέλειον νού και τέλειον ήθος,με αυτόν τον άνθρωπον,όπως τον διαπλάθει,κατ’αναλογίαν φυσικά και στα ανθρώπινα μη ιδανικά μέτρα,το ελληνοχριστιανικόν ιδεώδες,τότε η ανωτέρα περικοπή,μας δίδει την απάντησιν.Μια δολοπλοκία φαίνεται πως εξυφάνθη κατόπιν των θαυμάτων.Το ελληνοχριστιανικόν ιδεώδες μεσουράνησεν επι Βυζαντίου,ως εκ θαύματος ωδήγησεν έν έθνος μετα από τετρακόσια έτη σκλαβιάς εις την ελευθερίαν και πρόσφατα στα βουνά της Πίνδου έδωκεν νέας δάφνας.Ταύτα,όπως και τα θαύματα του θεανθρώπου,εθορύβησαν τους εις την εξουσίαν ευρισκομένους.Προσέξατε τι λέγουν:΄΄εάν αφήσωμεν αυτόν ελεύθερον,όπως τον είχομεν ως τώρα,όλοι θα πιστεύσουν εις αυτόν,ότι είναι ο μεσσίας΄΄.Εαν άφηναν αυτό το ιδεώδες,την σύμπραξιν του ελληνικού πνεύματος με το ήθος το χριστιανικόν ελεύθερον,τότε άπαντες θα μάθαιναν τι είναι το σωτήριον και το ορθόν και όχι μόνον δεν θα είχον ανάγκη διευθυντηρίων και μεντόρων αλλά θα έλεγχον ταύτα και τούτους ανηλεώς εις πάσαν κινησίν των.

Να το ήθελον άρα τι τοιούτο;Όχι ασφαλώς.Τι τοιούτο θα τους υφάρπαζεν την κοσμικήν των εξουσίαν,΄΄τον τόπον του ναού και την ανεξαρτησίαν.Φαίνεται περίτρανα,ότι κάθε κοσμικόν κράτος φοβάται παρα πολύ την θεοκρατίαν,ουχί άλλης θρησκείας,αλλα αυτην της ορθοδόξου χριστιανοσύνης.Μόνη λύσις δια αυτούς λοιπόν απέμενεν η θανάτωσις του Ιησού,ή ο θάνατος του ελληνικού πνεύματος,της γλώσσης,της φιλοσοφίας και του χριστιανικού ήθους,της θεάρεστης αρετής λέμε για το σήμερα.΄΄Απ’εκείνης της ημέρας συνεβουλεύσαντο,ίνα αποκτείνωσιν αυτόν΄΄.Και τον Ιησούν βέβαια τον ωδήγησαν εις τον σταυρόν,αλλα και το ελληνικόν έθνος το σκότωσαν,ως αι ίδιαι αι εξελίξεις σήμερον δεικνύουν.

Είναι όμως αίμα αθώο αυτό που εχύθη και χύνεται και σήμερα απ’ένα ολόκληρον λαόν.΄΄Κατόπιν από την εντύπωσιν και τον ενθουσιασμόν αυτόν του πλήθους ο Ιησους- είχεν μόλις μεσολαβήσει ο πολλαπλασιασμός των πέντε άρτων και των δύο ιχθύων-επειδή αντελήφθη,ότι σκοπεύουν να έλθουν και να τον αρπάσουν δια να τον κάμουν βασιλέα,ανεχώρησεν,αφ’ού προηγουμένως ηνάγκασεν τους μαθητάς του ν’αναχωρήσουν με πλοίον΄΄(κατά Ιωάννου,ΣΤ,15).Είναι φανερόν ότι το ήθος το χριστιανικόν δεν ενδιαφέρεται δια την κοσμικήν εξουσίαν.Η εσωτερική αρετή δεν συμβιβάζεται με την κατάκτησιν της εφήμερης δόξης του κόσμου τούτου.Και το ελληνικόν πνεύμα παλι,η κατάκτησις της ελληνικής παιδείας δεν αφίει τους κατέχοντες αυτην να ενδιαφέρονται δια την εξουσίαν.Ποτέ ο Έλλην δεν κατέστη επιθετικός και εγένετο κατακτητής άλλων.Ο Περικλής στον επιτάφιον του λέγει ως γνώρισμα των ανθρώπων σαν αυτούς πως είναι μία γενναιοψυχία που ξεπηδά μέσα απ’τα στήθη τους και δεν τους επιτρέπει να καταντούν μίζεροι,δολοπλόκοι και φοβικοί.

Αλήθεια!Αυτή η γενναιοψυχία έπρεπε να φονευθή διότι ήταν επικίνδυνη;Οι φαρισαίοι,η κοσμική εξουσία του παρόντος καιρού φαίνεται δεν κατάλαβε τίποτα.Άλλο αι πνευματικαί κατακτήσεις και άλλο η εξουσία.

Διαβάστε Περισσότερα

Ο,ΤΙ ΔΕΝ ΔΡΑ,ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ

Άρθρον του

ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΎΛΗ

-φιλολόγου-

Εκείνος που δεν δημιουργει είναι καταδικασμένος να μην είναι τίποτα

(ΓΙΑΣΠΕΡ)

Η δράσις εμπεριέχει ως όρος την κίνησιν και η κίνησις την παραγωγή και το έργον.Γενεσιουργός αιτία της κινήσεως εινα πρωτίστως η εκ φύσεως απέχθεια προς την στασιμότητα και άρα την μη πρόοδον και η έλξις προς την εξελισιμότητα,αλλά και δευτερευόντως η εκουσία,έλλογη και συνειδητή επιθυμία δια το ζήν.Η επιβίωσις μόνον μέσω του παραγομένου έργου συντελείται,εν ώ ανευ αποτελεσματικού παραγωμένου έργου ουδεν επιτυγχάνεται.Δεν θα είναι δύσκολον ν’αποδειχθή ότι το αδρανές είναι καταδικασμένον να πεθάνη.

Το παράδειγμα του εμβρύου

Ο άνθρωπος ευθύς εξαρχής εν όσω ακόμα τυγχάνει να κείται εντος της κοιλίας της μητρός του,ενέχει μηχανισμούς εξελίξεως-και άρα κινήσεως-οι οποίοι του επιτρέπουν να διέλθη εκ πολλών σταδίων μεχρις ότου να καταστή έτοιμος και ως μορφήν κυρίως αλλά και ως εσωτερικώς κατέχον τα εχέγγυα του βίου-πνέυμα και ψυχικόν πυρήνα,να φανερωθή στη ζωή.Τούτο ωνόμαζεν ο Αριστοτέλης ενδελέχειαν,ήτοι σπόρον ενυπάρχοντα εντός παντός όντος,όστις περιέχει άπασαν την εξελιξιμότητα του ευθύς εξαρχής και που του επιτρέπει να αναπτυχθή ως του καθορίζει ο κώδιξ αυτού.Το αυτό συμβαίνει και με τον σπόρον του δένδρου.Ευθύς αμέσως αφ’ού τεθή εις κίνησιν η διαδικασία εξελίξεως εντός της γής,τούτο επιτρέπει να γεννηθή μικρόν φυτόν,αργότερα δενδρύλλιον και μετέπειτα δένδρον γιγάντιον με κορμόν και κλάδους ίσως πελωρίους.Εάν ωστόσο ο μυστικός αυτός μηχανισμός της ενδελεχείας που ωθεί κάθε όν να επιτελέση τον σκοπόν της υπάρξεώς του ,ήτοι να φθάση εις την τελείωσιν του,δεν ενεργοποιηθή δια ποικίλλους λόγους,τούτο θνήσκει και αφανίζεται.Το έμβρυον παύει να κυοφορείται,ο σπόρος μένει άγονος εντός της γής και δεν παράγει δένδρον.

Η των ανθρώπων πολιτεία

Ο άνθρωπος ωθούμενος υπο της δικής του ενδελεχείας έχει σκοπόν του να επιτύχει την τελείωσιν του,που δεν είναι άλλη από το εύ ζήν.Προς το τούτο κινούμενος εκ του εωτερικού του κώδικα,ως όν κοινωνικόν,εν αρχή εποίησεν οίκον-οικογένεια-,υστέρως συνενώθη εις κώμας και αργότερα εις πόλεις και κράτη μόνον και μόνον για να ικανοποιήση την εσωτερικήν του ανάγκην δια κάλυψιν των σωματικών,πνευματικών και ηθικοσυναισθηματικών του αναγκών.Διότι ο κώδιξ αυτού,η ενδελέχεια του,πάντοτε του καθώριζεν,ότι με την κατορθουμένην υπ’αυτού εως εκείνην την χρονικήν στιγμήν κατάστασιν δεν ήτο αρκετή ίνα καλύψη εκείνα δια τα οποία επροορίζετο.Ούτως παρατηρείται μια αέναη κίνησις του ανθρώπου δια συνεχώς βελτίωσι των συνθηκών ζωής του,των πολιτειακώς οργανωμένων κοινωνιών του και των γύρω του.Παράγει συνεχώς ιδέας,θέτει αυτάς εις κίνησιν ενεργειών και επιτυγχάνει έργα,κατορθώνει μεγαλεία και υπηρετεί έναν πολιτισμόν,αυτόν τον ανθρώπινον,που ίσως δεν έχει τέλος κάπου,παρα μόνον όταν αυτός ο ίδιος πάψει να δρα.

Κοινωνίαι αδρανείς και τεθνεώσαι

Η Ρώμη και πριν απ’αυτήν η δυναστεία του Αλεξάνδρου,εν όσω δρούσε,κυρίευε και προχωρούσε εις την εξάπλωσιν,ζούσε.Μόλις όμως τούτο σταμάτησε το μέγαν οικοδόμημα κατέρρευσεν.Ο Αλέξανδρος σταμάτησεν την κίνησιν του σ’έναν ποταμόν της Ινδίας και η Ρώμη ευθύς αμέσως όταν έπαψε να λειτουργή η σύγκλητος και εγεννήθη η ιδέα του αυτοκρατόρος.Όσο και αν λάμπουν τα έργα της εποχής του Αυγούστου,αυτά δεν ήσαν παρα ο απότοκος της συζεύξεως του ελληνορωμαικού πολιτισμού της δημοκρατικής Ρώμης.Η μετέπειτα ύστερη ρωμαική εποχή των αυτοκρατόρων θεών,των οινοποσιών και ακολασιών και της νεκρής κινητικότητος είναι ταυτόσημος του μεσαίωνος,της θνησιμότητος.Αλλά και εις την εποχήν του χρυσού αιώνος του Περικλέους,αυτό που φαίνεται ότι απετέλεσεν το έναυσμα,ώστε να αποκαλεσθή ούτως,ήτο η δράσις,η παραγωγή ιδεών.Πότε άλλοτε το ανθρώπινον πνεύμα παρήγαγεν τοιαύτα μεγαλείαν όσο τότε;Ταύτα ήσαν και αξεπέραστα και κέκληνται κλασσικά,δια τούτο ακριβώς,διότι ήσαν αξεπέραστα.

Η δράσις έχει να κάμνη με το πνεύμα

Μια κοινωνία ως φαίνεται δρά,εν όσω παράγει ιδέας,παράγει πνευματικόν πλούτον,αφ’ού αυτός είναι και το λάκτισμα της πράξεως.Εάν δεν υπήρχεν το κίνημα –αμιγώς πνευματικόν-του διαφωτισμού,δεν θα υπήρχεν και η γαλλική επανάστασις.Εάν δεν υπήρχαν ο Κοραής και ο Ρήγας,δεν θα υπήρχεν και η εθνεγερσία.Οπότε συμπεραίνεται ότι η παραγωγή ιδεών είναι το κύριον συστατικόν της ενδελεχείας του ανθρώπου,αυτό που τον κάνει να διασφαλιζει την εξέλιξίν του.Οφείλει λοιπόν ο άνθρωπος,αφ’ού συνειδητοποιήση ότι ο νούς είναι αυτός που θα τον διασφαλίση απ’τον αφανισμόν,να φροντίση να τον καλλιεργήση,ώστε να δυνηθή να παράγη την ωφέλιμην κινητικότητα του πολιτισμού.

Η σύγχρονη Ελλάς

Διερωτάται κανείς,εάν η σύγχρονη Ελλάς δρα και παράγη έργον ως κοινωνία και άρα κατοχυρώνη την κινητικότητά της στον χρόνο και απομακρύνη την ανυπαρξίαν.Εύκολα ή θα μειδιάση κανείς ή θα τεθή σε εγρήγορσι εκ τινός αιφνιδίας ανησυχίας,ήτις είναι και ο στόχος του παρόντος.Θα ιδή κανείς την έλλειψιν έργου εις πάντα τομέαν.Οικονομικώς το ελληνικόν κράτος βυθίζεται και οδεύει εις ένα νέον ΄΄δυστυχώς επτωχεύσαμεν΄΄.Η πολιτεία σπάταλη ούσα,ακόμη και τώρα δεν κατάφερε τον χρόνον μετα την μεταπολίτευσιν να χαράξη έναν αναπτυξιακόν τρόπον ζωής.Εχρεώνετο αφειδώς και διεσκόρπιζεν ταύτα,όχι ινα οικοδομήση μηχανισμούς παραγωγής έργου αλλά απλώς προς τέρψιν και τρυφήν των επωφεληθέντων της ευνοιοκρατίας.Άπαντα εισίν γνωστά.Σημασία έχει,ότι προεκρίθη η αδράνεια εκ της κινήσεως.Ποιός είναι αυτός,όστις δεν επιθυμεί,άεργος ών να καρπούται τα οφέλη του μόχθου;Είναι όμως δυνατόν να γίνεται τούτο;Κι όμως εγένετο.Η σύγχρονη Ελλάς έμαθε να και ευαρεστείτο να καταναλίσκη δίχως να παράγη.Και τούτο εξαπλώθη παντού.Εις όλους τους τομείς.Δεν κινείται τίποτα.Άρα ας αναρωτηθή ο νεοέλλην,εάν υφίσταται και ο ίδιος ως υπόστασις,εάν υπάρχη.Ως εδείχθη όμως ανωτέρω,τούτο οφείλεται εις την παντελήν έλλειψιν γενεσιουργού νού.Ειπώθη,ότι κινητήριος μοχλός της κινήσεως και της ζωής είναι η παραγωγή ιδεών,παντοίων ιδεών.Την εποχην του Σόλωνος υποθήκην στην σύναψιν δανείων ετοποθέτουν τα σώματα των.Ήλθεν όμως ο αγαθός νομοθέτης και επίλυσεν τούτο εν μία νυκτί.Έλεξεν ΄΄σεισάχθεια΄΄ και αίφνις εγένοντο πάλιν δια παντός ελεύθεροι.Υπάρχουν πολιτικαί ιδέαι στην σύγχρονον Ελλάδαν;Η απάντησις είναι όχι.Ακόμη και εις την πολιτικήν ακολουθείται εισαγωγή ιδεών.Άλλος προσκομίζει ένα σοσιαλιστικόν μοντέλον αναπτύξεως-κοινωνικόν άρα γε καλείται εις την ελληνικήν-άλλος έναν κοινωνικόν φιλελευθερισμόν-κι αυτό κοινωνικό πάλι-ακομη δε και για γερμανικόν μοντέλο εκλογής μιλήσαν.Ελληνικό πνεύμα υπάρχει;Παράγει ο νους των νεοελλήνων ιδέας;Όταν οι αρχαίοι Έλληνες εδημιούργησαν την αξεπέραστην ΄΄άμεσην΄΄ δημοκρατίαν και η δύσι στην νεωτέραν εποχήν ετροποποίησεν ταύτην εις ΄΄έμμεσον κοινοβουλευτικήν δημοκρατίαν΄΄ διατί η Ελλάς έσπευσε να υιοθετήση ξένες ιδέες;Και αν υποθέση κανείς,ότι ηκολούθει τότε την ΄΄μετακένωσιν΄΄ ιδεών,ως ωραματίζετο ο Κοραής,δηλαδή την εισροήν ιδεών εκ της πολιτισμένης εσπερίας εις το άδειο καλάθι της φτωχής Ελλάδος,ως πότε θα υφίσταται αυτή η ΄΄μετακένωσις΄΄;Ως πότε εισαγωγή πνευματικού πλούτου και μη παραγωγή και θάνατος και αδράνεια στην δύσμοιρη Ελλάδα;

Το παρον εδημοσιεύθη στην εφημερίδα ΄΄ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ΄΄ την Παρασκευή 9 Απριλίου 2010

Διαβάστε Περισσότερα