Η Κρίση στην Αίθουσα Διδασκαλίας: Όταν η Παιδαγωγική Υποχωρεί στις Ποινές

του

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

- φιλολόγου

ένταση και προκλήσεις στην επικοινωνία στο σχολικό περιβάλλον,
με σύγκρουση και χυδαιότητα

Το άρθρο θα επικεντρωθεί στον προβληματισμό για τις παιδαγωγικές προσεγγίσεις, τη διαχείριση των ποινών, τον ρόλο των συμβούλων εκπαίδευσης και τη γενικότερη κουλτούρα στα σχολεία.

Η δημόσια εκπαίδευση αποτελεί τον θεμέλιο λίθο για το μέλλον κάθε κοινωνίας. Ωστόσο, ολοένα και περισσότεροι προβληματισμοί αναδύονται σχετικά με τις πρακτικές που παρατηρούνται σε ορισμένα δημόσια σχολεία, θέτοντας σοβαρά ερωτήματα για την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης και, κυρίως, για την παιδαγωγική προσέγγιση που υιοθετείται.

Παιδαγωγική Επάρκεια και Κατάρτιση

Ένα από τα πιο κεντρικά ερωτήματα είναι: Διαθέτουν όλοι οι εκπαιδευτικοί επαρκή παιδαγωγική κατάρτιση για να διαχειριστούν τις σύγχρονες προκλήσεις της σχολικής τάξης; Η διδακτική επάρκεια δεν αρκεί. Η ψυχολογία του εφήβου και η ικανότητα διαχείρισης κρίσεων και συγκρούσεων με τρόπο εποικοδομητικό, αποτελούν απαραίτητα εφόδια. Όταν η μόνη απάντηση σε μια δυσκολία είναι η μαζική επιβολή ποινών (αποβολών), εγείρονται αμφιβολίες για το αν η παιδαγωγική έχει παραχωρήσει τη θέση της σε μια απλή, διοικητική διαχείριση.

Η Κουλτούρα της Τιμωρίας

Η αίσθηση που εκφράζουν πολλά παιδιά, ότι οι εκπαιδευτικοί τους "εκδικούνται" μέσω των ποινών, υπογραμμίζει ένα σοβαρό ρήγμα στη σχέση εμπιστοσύνης. Η ποινή, όταν γίνεται αυτοσκοπός και όχι μέσο αναστοχασμού και αλλαγής συμπεριφοράς, χάνει την εκπαιδευτική της αξία.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν αναφορές για αποβολές σωρηδόν, ακόμη και όταν μαθητές κινδυνεύουν να χάσουν τη χρονιά λόγω υπερβολικού αριθμού απουσιών, όχι μία αλλά δίς. Το ερώτημα είναι σαφές: όταν μια μονοήμερη αποβολή προσθέτει μια ακόμη απουσία που μπορεί να οδηγήσει σε επανάληψη τάξης, πώς εξυπηρετείται ο εκπαιδευτικός ρόλος; Μήπως η ποινή λειτουργεί τελικά ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία αρνητικής έκβασης για τον μαθητή;

Ο Ρόλος των Συμβούλων Εκπαίδευσης

Σύμφωνα με αναφορές από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς και διευθυντές, οι ίδιοι οι Σύμβουλοι Εκπαίδευσης από τη Δευτεροβάθμια φέρονται να τους παροτρύνουν στη χρήση αυστηρών μέτρων και ποινών. Αυτό δημιουργεί ένα δίπολο:

Ποια είναι η φιλοσοφία πίσω από αυτήν την 'παρότρυνση'; Αν ο ρόλος των Συμβούλων είναι η παροχή υποστήριξης σε παιδαγωγικά δύσκολες καταστάσεις, πώς εξηγείται η έμφαση στην ποινή ως πρώτη επιλογή;

Πώς διορίζονται οι Σύμβουλοι Εκπαίδευσης; Αν οι θέσεις τους εξαρτώνται από κυβερνητικές ή κομματικές επιλογές, υπάρχει ο κίνδυνος οι προτεραιότητες να μην είναι αποκλειστικά παιδαγωγικές, αλλά να επικεντρώνονται στην επιβολή της τάξης με κάθε κόστος, αγνοώντας το μαθητοκεντρικό μοντέλο. ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΦΑΣΙΣΜΟΣ !!!

Το Ζήτημα του Σεβασμού και της Κουλτούρας του Σχολείου

Οι ακραίες περιπτώσεις έλλειψης σεβασμού και η απαράδεκτη συμπεριφορά ορισμένων διαδασκόντων απέναντι σε γονείς και μαθητές, δημιουργούν ένα τοξικό περιβάλλον. Όταν ένας μαθητής ακούει έναν διδάσκοντα να μιλά με υβριστικούς χαρακτηρισμούς για τον πατέρα του, η αντίδρασή του είναι αναμενόμενη.

Η απάντηση της σχολικής διεύθυνσης, η οποία επικεντρώνεται στην επίπληξη του μαθητή για την απάντησή του, ενώ παραβλέπει την αρχική, απαράδεκτη συμπεριφορά του ενήλικα διδάσκοντα, δείχνει μια κουλτούρα συγκάλυψης ή τουλάχιστον μια λανθασμένη ιεράρχηση των αξιών. Πρόκειται για περιπτώσεις που υποδηλώνουν ότι σε ορισμένα σχολεία έχουν "μαζευτεί μπουμπούκια" που έχουν χάσει την επαφή με τον ρόλο του παιδαγωγού και του πρότυπου.

Τι Μπορεί να Γίνει; Η Δύσκολη Αναζήτηση Λύσεων

Η επίλυση τέτοιων προβλημάτων είναι περίπλοκη, ειδικά όταν υπάρχει η αίσθηση ότι "όλοι είναι διορισμένοι από το συνάφι" και οι μηχανισμοί ελέγχου είναι αναποτελεσματικοί. Ωστόσο, η σιωπή δεν είναι επιλογή.

Οι αναφορές και οι καταγγελίες σε ανώτερες δομές (όπως οι Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης) παραμένουν ο επίσημος δρόμος. Παρόλο που το αποτέλεσμα μπορεί να μην είναι άμεσο ή ικανοποιητικό, η καταγραφή των προβληματικών συμπεριφορών είναι κρίσιμη.

Πέρα από αυτό, η λύση απαιτεί μια συλλογική αφύπνιση:

Ενεργοποίηση των Συλλόγων Γονέων: Οι γονείς πρέπει να πιέσουν για την εφαρμογή σύγχρονων παιδαγωγικών μεθόδων και για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών πρακτικών.

Απαιτήσεις για Διαφάνεια στους Διορισμούς: Το σύστημα διορισμού Συμβούλων και Διευθυντών πρέπει να βασίζεται σε αντικειμενικά κριτήρια και στην πραγματική παιδαγωγική και διοικητική επάρκεια, όχι σε κομματικές πεποιθήσεις.

Συνεχής Επιμόρφωση με Έμφαση στη Διαχείριση Συμπεριφορών: Απαιτείται ουσιαστική, υποχρεωτική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα ψυχολογίας εφήβων, διαμεσολάβησης και εναλλακτικών μορφών πειθαρχίας.

Η εκπαίδευση πρέπει να είναι χώρος ανάπτυξης και σεβασμού, όχι φόβου και τιμωρίας. Η δημόσια συζήτηση, χωρίς στοχοποίηση προσώπων αλλά με έμφαση στον προβληματισμό για τις πρακτικές, είναι το πρώτο βήμα για να διασφαλιστεί ότι τα σχολεία μας λειτουργούν ως αληθινοί παιδαγωγικοί θεσμοί.