Καί ἐμέ ἠρώτα εἴ τι ……………………………. συμβουλεῦσαι. (ἔχω, ενεστ.).
Μή μοι ἀνήρ …………………………… γλώσσῃ φίλος, ἀλλά καί ἔργῳ (εἰμί, ενεστ.).
Καί τότε ἔλεγον ὅτι …………………………………….. φρύγασα συλλέγοντες ὡς ἐπί πῦρ (για να ανάψουν φωτιά) (τυγχάνω, ενεστ.).
Καί ὁ Ξενοφῶν ἐλθών ἔλεγε τῷ Σεύθῃ ὅτι πλησίον ………………………….. οἱ πολέμιοι (εἰμί, ενεστ.).
Τότε δή ἐγνώσθη ὅτι οἱ βάρβαροι τόν ἄνθρωπον ………………………………. (ὑποπέμπω, στέλνω κάποιον να κατασκοπεύσει, αορ.)
Πλῆθος μέν ἦν ἰχθύων· ἐγώ δέ τήν σαγήνην (=δίχτυ) ἁπλώσας καί πολλά ἀπεσχισμένην ἠπόρουν ὅ,τι (=δεν ήξερα τι να…) ………………………… (πράττω, αορ.).
Ἔλεγον ὅτι οἱ πολέμιοι τάς σπονδάς ………………………………….. (λύω, παρακ.).
Να σχηματιστεί ο κατάλληλος τύπος των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση:
Ἀπόδοτε τά τοῦ ……………………….. (Καῖσαρ) τῷ ………………………………….. (Καῖσαρ) καί τά τοῦ Θεοῦ τῷ Θεῷ.
…………………………. (μητήρ) τε καί ……………………….. (πατήρ) καί τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτερον ἐστίν ἡ πατρίς.
……………………….. (ἀνήρ) ἐπιφανῶν πᾶσα γῆ τάφος.
Οὐδείς τῶν …………………………. (ῥήτωρ) ἀνίστατο.
Ἐπέτρεψεν αὐτῷ βασιλεύειν τοῦ σύμπαντος τῶν ἀνθρώπων …………………………….. (γένος).
Ἔλεγεν τούς ἀγαθούς …………………………….. (ἀνήρ) θεῶν ………………………… (εἰκών) εἶναι.
Τά ψέλια (= βραχιόλια) τά περί ταῖς ……………………… (χείρ) Μηδικά ἐστι ( = συνηθίζονται στους Μήδους).
Καί ἰδού ἐξεκομίζετο τεθνηκώς υἱός μονογενής τῇ ……………………………. (μητήρ), αὐτοῦ.
……………………………. (Δημήτηρ) καί Περσεφόνης, τῆς ……………………………. (θυγάτηρ) λαμπρόν ἱερόν ἐν ……………………………….. (Ἐλευσίς) ἦν.
Μπορείτε να βρείτε τις φράσεις που σχηματίζονται αν αντιστοιχίσετε κατάλληλα τα ουσιαστικά της στήλης Β με τις λέξεις της στήλης Α; Παρατηρήστε ότι τα ουσιαστικά της στήλης Β πρέπει τις περισσότερες φορές να χρησιμοποιηθούν σε μία άλλη πτώση.
Α
Β
1. κραταιοῦ
i. Ἀπόλλων
2. θύω
ii. τέμενος
3. ἱεροῖς
iii. ἡγεμών
4. καλῷ
iv. Κύλων
5. ἄδικος
v. λιμήν
Να σχηματίσετε τους τύπους προστακτικής των ρημάτων που δίνονται στην παρένθεση:
Μηδείς ὑμῶν ……………………….. καθ’ ἡμῶν ποτ’ ἂν ὀμνύναι (=θα μπορούσε να ορκιστεί) (νομίζω, ενεστ. γ’ ενικός).
……………………………. ὅπως ἀνάξιον τῆς τιμῆς ταύτης πράξετε (φροντίζω, ενεστ. β’ πληθ.).
…………………………… αὐτῷ καί ἀντιλήψεταί σου (= θα σε βοηθήσει) (πιστεύω, αόριστος, β’ ενικό).
Καί δίκη αὐτῷ μή ……………………….. περί τοῦ ἀργυρίου, μηδέ ἀρχη …………………………. περί τούτου μηδεμία. (εἰμί, γ’ ενικό, εἰσάγω, ενεστ. ενεστ. γ’ εν.).
Στις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε τους συνδέσμους που εισάγουν προτάσεις και να χαρακτηρίσετε τον τρόπο σύνδεσης των προτάσεων:
Οἱ μέν οὐκέτι ἐτάραττον, ἀλλ’ ὑπήκουον, ἐγώ δέ ἦρχον, ἡ πόλις δέ ἀστασίαστος ἦν (ἀστασίαστος = ειρηνική).
Αἵ τε γάρ δυνάμεις ἀμφοτέρων ἦσαν ἐφάμιλλοι, τό τε διάστημα τῶν στρατοπέδων βραχύ παντελώς.
Περιέπεσον δέ χειμῶνι καί συμφοραῖς, ὥστε μήδ’ ἂν εἰπεῖν ἀξίως δύνασθαι διά τήν ὑπερβολήν τοῦ συμβάντος.
Καί αἰσχυνόμενοι ὅτι ἦσαν οἱ βάρβαροι αὐτῶν ἐν τῇ χώρᾳ, οὐκ ἀνέμειναν πύθεσθαι (= να πληροφορηθούν) οὐδέ βοηθῆσαι τούς συμμάχους, οὐδ’ ᾠήθησαν (=νόμισαν) δεῖν ἑτέροις τῆς σωτηρίας χάριν εἰδέναι (= να χρωστούν χάρη), ἀλλά σφίσιν αὐτοῖς ( = σε αυτούς τους ίδιους) τούς ἄλλους Ἕλληνας.
Ἐνθυμεῖσθαι χρή ὅτι ὀμωκόκατε τά δίκαια γνώσεσθαι.
Οὗτος τοίνυν οὐχ ὅπως ὠφελήσει τήν πόλιν ἐν τοιούτῳ καιρῷ (= σε μια τέτοια στιγμή) καί τοιαύτῃ καταστάσει διενοήθη, ἀλλ’ ὅπως τι κερδανεῖ ἀπό τῶν ὑμετέρων προσφορῶν παρεσκευάσατο (= φροντισε).
Να σχηματιστούν οι τύποι ευκτικής των ρημάτων στις παρακάτω προτάσεις.
Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ………………………. (εἰμί, γ΄ εν. ενεστ.) μετά πάντων ἡμῶν.
Πρέσβεις οὖν ἔπεμψαν ἵνα χρήματα παρά τοῦ βασιλέως ……………………………….. (λαμβάνω, γ’ πληθ. ενεστ.).
Διηγοῦντο ὅτι τήν ἀναίρεσιν (= περισυλλογή) τῶν ναυαγῶν ……………………………….. (προστάττω, γ’ πληθ. αορ.) ἀνδράσιν ἀγαθοῖς.
………………………….. (εἰμί, α΄πληθ. ενεστ.) σοι πάντες ἔργῳ φίλοι.
Ἔδεισαν (= φοβήθηκαν) οἱ Ἕλληνες μή αὐτούς ………………………… (κατακόπτω, γ΄πληθ. αορ.
Μπορείτε να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων:
Οἱ στρατιῶται Ἀλκιβιάδην στρατηγόν εἵλοντο (=εξέλεξαν).
Ἀριαῖον ἠθέλομεν βασιλέα καθιστάναι ( = να ανακηρύξουμε).
Δαρεῖος Κῦρον σατράπην ἐποίησε καί στρατηγόν ἀπέδειξε πάντων.
Οἱ Ῥωμαῖοι κατέστησαν ( = διόρισαν) Αὖλον Ἀττίλιον καί Γάιον Σουλπίκιον ἄρχοντας.
Τα ρήματα που ακολουθούν είναι μονόπτωτα. Αφού υπογραμμίσετε τα αντικείμενα, να σημειώσετε στην παρένθεση την πτώση με την οποία εκφέρονται.
χρόνου φείδου. (………………………………….)
ἐμμένω τοῖς ὅρκοις. (………………………………….)
ἐπίστευσεν ὁ ἄνθρωπος τῷ λόγῳ. (…………………)
ἐπί πολύν δέ χρόνον διαγωνισάμενος ἐπεκράτησε τῶν πολεμίων.
(……………………………………)
Τότε μέν οὖν ἔλυσαν τήν πολιορκίαν. (…………………)
Να κάνετε το ίδιο και για τα δίπτωτα ρήματα:
Ἐδίδοσαν οἱ Λακεδαιμόνιοι τοῖς συμμάχοις λόγον.
Οὐ τοῦτο ἐρωτῶ σε.
Ταῦτα ἐδίδασκεν ἡμᾶς.
Ἀναμνήσω ὑμᾶς καί τούς τῶν προγόνων κινδύνους.
Θηριππίδῃ δίδωσιν ἐβδομήκοντα μνᾶς.
Να τοποθετήσετε τα παρακάτω επίθετα στην πτώση των ουσιαστικών που τα συνοδεύουν:
Τά ……………….. πεδία (εὐρύς)
Χειμῶνι ……………….. (δριμύς)
Τῆς ………………. ἐλάφου (ταχύς)
Ζῷα …………………… (θῆλυς)
Ἀνθρώπων ……………… (ἄφρων)
…………………. νόμιζω τόν σοφόν (εὐδαίμων)
Κρήνη ……………………. ὕδατος (ἡδύς = γλυκός)
Να συμπληρώσετε τις προτάσεις επιλέγοντας τα κατάλληλα επίθετα από το πλαίσιο.
Τό ἔδαφος …………………………. ἐστί.
Κέρατα ἔλαφος ……………………. οὐκ ἔχει.
Οἱ πλούσιοι οὐκ ἀεί ………………………. εἰσίν.
Σύ δέ ὁ ……………………….., ὁ πολύσαρκος τίς εἶ;
Ἀριστοτέλης παιδείας ἔφη τάς μέν ῥίζας εἶναι πικράς, τόν δέ καρπόν ………………………….
Οἱ μέν οὖν Ἕλληνες ἐσκήνωσαν ( = κατασκήνωσαν) ἐγγύς παραδείσου (= κήπου) μεγάλου καί καλοῦ καί ……………………………………. παντοίων δένδρων.
…………………….. ἐστι τἀληθῆ λέγειν.
Να αναγνωρίσετε τους τύπους των σιγμόληκτων επιθέτων που υπάρχουν στις παρακάτω προτάσεις και να σχηματίσετε την ίδια πτώση των επιθέτων στον άλλο αριθμό:
Ἔστι δέ ἑτερόμηκες τό ὅλον τῆς νήσου σχῆμα.
Κατ’ ἀρετήν δ’ οὐδεμιᾶς τῶν νήσων λείπεται· καί γάρ εὔοινός ἐστι καί εὐέλαιος, σίτῳ τε αὐτάρκει χρῆται.
Προσφέρει αὐτῷ ἡ Πάνθεια χιτῶνα ποδήρη στολιδωτόν τά κάτω.
Εἶχον ὅσα ἐστίν ἀγαθά, ἱερεῖα, σῖτον, οἴνους παλαιούς, εὐώδεις, ἀσταφίδας, ὄσπρια παντοδαπά.
Ποιμήν ὡς ἐθεάσατο ( = σαν είδε) δρῦν παμμεγέθη μεστήν βαλάνων, ὑποστρώσας τό ἱμάτιον αὐτοῦ ἐπί ταύτην ἀνέβη καί τόν καρπόν κατέσειε.
Να βρείτε και να αναγνωρίσετε τα είδη των αντωνυμιών που περιέχονται στις παρακάτω προτάσεις:
Περί δε τῶν εἰς ἐμαυτόν λοιδοριῶν (κακολογιών) βραχέα βούλομαι εἰπεῖν.
Ἔσωσε καί αὐτόν καί τούς παῖδας.
Ὁ σοφός ἐν ἑαυτῷ περιφέρει τήν οὐσίαν (= περιουσία).
Ζεύς ἐποίησεν πρῶτος αὐτός ἑαυτόν.
Γνῶθι (= γνώρισε) σαυτόν.
Ἢν (= αν) ἐμε ἀποκτείνητε, βλάψετε ὑμᾶς αὐτούς.
Καλέσας δε Δάμνιππον λέγω πρός αὐτόν τάδε.
Να σχηματίσετε τον ενεστώτα της υποτακτικής των ρημάτων που βρίσκονται σε παρένθεση, έτσι ώστε να ολοκληρωθεί το νόημα των προτάσεων.
Καί ῥητέον (= πρέπει να πούμε) τήν αἰτίαν ψιλῶς (= μόνο), ἵνα ἡ τῆς ὅλης ὑποθέσεως θεωρία ………………………. (λύομαι).
Ἤν δέ τῶν μέν Ῥωμαίων πρόθεσις εἰς τήν Λιβύην πλεῖν, ἵνα ὁ κίνδυνος …………………………… (γίγνομαι) περί τῆς χώρας τῶν Καρχηδονίων.
Ὅταν ἐπιστήμων τις πολλῶν ……………………………. (φαίνομαι) μιᾶς δέ τέχνης ὀνόματι …………………………………. (προσαγορεύομαι) τό φάντασμα (= εικόνα) τοῦτο οὐκ ἔσθ’ ὑγιές.
Διέταξεν, ἂν ἐγγίζῃ τά θηρία πρός αὐτούς, χρῆσθαι τοῖς βέλεσιν ἀφθόνως, ὅταν δ’ …………………………….. (ἐκπιέζομαι) καταφεύγειν εἰς τήν τάφρον.
Σας δίνονται έξι ρήματα μέσης φωνής σε υποτακτική έγκλιση. Να επιλέξετε το κατάλληλο ρήμα, για να συμπληρωθεί η πρόταση και να σημειώσετε το χρόνο στον οποίο βρίσκεται.
Ἐάν μή ……………………………….. (……………….) τοῖς τῆς πόλεως νόμοις, μεγίστην δίκην δώσομεν (= θα τιμωρηθούμε σκληρότατα).
Πρός δέ τήν θάλασσαν ὅταν ……………………………. (…………………….) καί βιαιομαχῶσι, μεγάλοις ἐλαττώμασι περιπίπτουσιν (= τότε παθαίνουν μεγάλες καταστροφές).
Ταῦτ’ οὖν ἐγώ μέν ἐρευνῶ καί τῶν ξένων καί τῶν ἀστῶν ἄν τινα ……………………………….. (…………..) σοφόν εἶναι.
Ἴθι (= εμπρός) ………………………….. (………….) πρός Δελφούς.
Ἐπορεύοντο εἰς τό ἱερόν ταχέως, ἵνα τῷ θεῷ …………………………………… (…………………….).
Λέγω ὑμῖν ταῦτα, ἵνα μή ……………………………. (………………)
Να χαρακτηρίσετε τα ρήματα ως μονόπτωτα ή δίπτωτα και να γράψετε δίπλα την πτώση ή τις πτώσεις με τις οποίες εκφέρονται τα αντικείμενά τους.
Τοῦτο ὑμῶν δέομαι (=παρακαλώ).
Ἡγεῖτο δ’ Ἀννίβας αὐτῶν.
Ὁ δέ Ἀσδρούβας ἀσφαλῶς τά τε θηρία καί τάς δυνάμεις (= στρατιωτικές δυνάμεις) ἐγύμναζε.
Ὁ δέ στρατηγός τήν λείαν ἀπέδωκε τοῖς προσήκουσιν (= στους δικαιούχους).
Κατηγόρουν ἐμοῦ μᾶλλον οὐδέν ἀληθές.
Ὁ δε στρατηγός ἐτήρει φιλοτίμως ἀμφότερους τούς τόπους.
Ἐβοήθουν δέ ἅπαντες τοῖς κινδυνεύουσι.
Η λέξη που βρίσκεται σε παρένθεση στα παρακάτω παραδείγματα λειτουργεί ως κατηγορούμενο του αντικειμένου. Μπορείτε να την βάλετε στον αριθμό και στην πτώση που πρέπει, ώστε να συμφωνεί με το αντικείμενο.
Πάντας γάρ τούς φιλοσόφους …………………… (θεῖος) προσαγορεύουσι.
Ἐκάλουν δέ τό μέρος …………………………. (στρατόπεδον), τούς δέ πεζούς ὠνόμαζον …………………… (τριάριος. Τριάριοι = οι πρεσβύτεροι και εμπειρότεροι ρωμαίοι στρατιώτες).
Οἱ δέ Ῥωμαῖοι ποιησάμενοι τούς πρός τόν Ἱέρωνα ………………………….. (στρατηγός) τάς συνθήκας ἔλυσαν.
Ἀτάρβας δέ ὑπέστησε (= έστρεψε) τήν ἑαυτοῦ ναῦν …………………………………… (ἀντιπρῳρος = αντιμέτωπος) τοῖς πολεμίοις.
Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο λέξεων που δίνονται σε παρένθεση:
Πολυέλεε Κύριε, εὐλόγησον τά ζῷα ταῦτα καί ποίησον αὐτά ………………………….. καί εὔρωστα. (ὑγιής).
Τοσαῦτα ἐδήλωσα, ἵνα μάθῃς πόσαις μηχαναῖς ἡ τύχη με τόν ……………………………. καταγωνίζεται (ἀτυχής).
Τό γάρ ἄγευστον πόλεως καταλῦσαι τόν βίον (= να πεθάνει κανείς) ἀποτρόπαιον, ὡς ὂν …………………………………. καί δύστροπον (θηριώδης).
Κίμων ἦν πατρός ………………………… (ἐπιφανής).
Βίας ὁ Πριηνεύς συμπλέων ποτέ ………………………… χειμαζομένης τῆς νεώς (= ενώ το πλοίο κλυδωνιζόταν από την καταιγίδα) κἀκείνων τούς θεούς ἐπικαλούντων «σιγᾶτε», ἔφη, «μή αἴσθωνται» (= μην καταλάβουν) ὑμᾶς ἐνθάδε πλέονας». (ἀσεβής, δοτ. πληθ.)
Ὁ ἥλιος οὐκ ἐπιτρέπει τοῖς ἀνθρώποις …………………….. ἀκριβῶς ὁρᾶν. (αυτοπαθητική αντωνυμία γ’ προσώπου, αιτ. ενικού).
Καί τούς παῖδας τούς ἐμούς ᾔσχυνε καί ἐμέ ……………………. ὕβριζε. (οριστική αντωνυμία).
Οὐκ ἐβούλοντο προκαταλαμβάνειν (να δεσμεύσουν)………………. …………………………………. ὅρκοις καί συνθήκας. (αυτοπαθητική αντωνυμία γ΄ προσώπου, αρσ. αιτ. πληθ. του περιφραστικού τύπου).
Να διαβάσετε τις παρακάτω προτάσεις και να βρείτε α) τα παραθετικά, β) το δεύτερο όρο σύγκρισης (όπου υπάρχει):
Λάμων εἶπεν μῦθον ᾠδῆς (= από τραγούδι) γλυκύτερον.
Θρασύτερός ( = τολμηρότερος) εἰμί νῦν ἢ τότε.
Ἀγησίλαος πολυεπαινότατος ὑπό πάντων ἀνθρώπων διετέλεσεν.
Φῦναι ( = ήταν εκ φύσεως) δέ ὁ Κῦρος λέγεται εἶδος ( = στη μορφή) μέν κάλλιστος, ψυχήν δέ φιλανθρωπότατος καί φιλομαθέστατος καί φιλοτιμότατος ( = πολύ φιλόδοξος).
Καί γάρ ἐκ νυκτός εἴ τινος δέοιτο ( = αν χρειαζόταν κάτι) Ἀστυάγης, πρῶτος ᾐσθάνετο ( = καταλάβαινε) Κῦρος καί πάντων ἀοκνότατα ( = προθυμότερα) ἀνεπήδα ὑπηρετήσων αὐτῷ.
Βιών ὁ Βορυσθενίτης τόν θεόν κολάζοντα τούς παῖδας τῶν πονηρῶν γελοιότερον εἶναί φησιν ἰατροῦ διά νόσον πάππου καί πατρός ἔκγονον ( = απόγονο) καί παῖδα φαρμακεύοντος ( = που δίνει φάρμακα)
Να σχηματίσετε την υποτακτική (μέσης φωνής) των ρημάτων που δίνονται στην παρένθεση.
Οὐκ ἔχω, ὅ,τι ………………………….. σοι (ἀποκρίνομαι, ενεστ. α΄ υπο
Ἐάν ἄρα καί περί ἄλλου ………………………….. διαλέγεσθαι, δοκεῖ μοι μή παύεσθαι. (ἄρχομαι, αόριστος γ’ ενικό).
Παρεκάλεσε δέ ἵνα οἱ Λακεδαιμόνιοι ἄνδρα ἀγαθόν ………………………………. καί τάς φωνάς μηδέ τοῖς ὠσι …………………………………… (ψηφίζομαι, αόριστος, γ’ πληθ. / προσδέχομαι, ενεστ. γ’ πληθ.).
………………………………. τῆς ζωῆς ἡμῶν. (φείδομαι = λυπούμαι, ενεστ. α΄ πληθ.).
Στις προτάσεις που ακολουθούν να υπογραμμίσετε τα απρόσωπα ρήματα και τις απρόσωπες εκφράσεις:
Παρά τοῦ πατρός προσήκει λόγον λαμβάνειν.
Ἀναγκαῖον ἐστι πείθεσθαι ( = να υπακούτε) τοῖς νόμοις τοῖς ὑμετέροις.
Καλῶς ἔχει λέγειν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, περί εἰρήνης τά ἑξῆς.
Γράμματα δεῖ μαθεῖν καί μαθόντα νοῦν ἔχειν.
Ὥρα ἐστίν ἀπιέναι (να φεύγουμε).
Ὅτι μέν οὖν οὐ πιστά (= αξιόπιστα) λέγουσιν, καί ἐκ τούτων αὐτῶν ῥᾴδιον ἐστί μαθεῖν.
Στα παρακάτω παραδείγματα που ακολουθούν υπογραμμίσετε τα υποκείμενα των απαρεμφάτων σε αιτιατική και τις δοτικές προσωπικές.
Τῷ μέν Σόλωνι συνέβη τελευτῆσαι τόν βίον.
Ἀνάγκη ἐστίν ἡμῖν τάς τῆς πόλεως πύλας φυλάττειν.
Ἔδοξέ μοι λίαν πόρρω (= πολύ μακριά) τῶν ἀκτῶν εἶναι.
Δεῖ δέ καί καθ’ ἕκαστον ὑμᾶς ἀκοῦσαι τά ἔργα αὐτῶν.
Τήν μέν γάρ ἀνδρείαν καί τήν ἀλκήν (= σωματική δύναμη) αὐτῆς οὐχ ἡμᾶς χρή λέγειν, ἀλλ’ ὅς μεγαλοφωνότατος τῶν ποιητῶν, Ὅμηρος.
Να υπογραμμίσετε τα υποκείμενα των απαρεμφάτων και να χαρακτηρίσετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία – ετεροπροσωπια).
Οἱ Λακεδαιμόνιοι βούλονται διαμένειν ἐν τῷ χωρίῳ.
Φημί τούτους οὐ πονηρούς πολίτας εἶναι.
Αἰγινῆται ἔλεγον οὐκ εἶναι αὐτόνομοι.
Ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος, οὐδείς βούλεται θνῄσκειν.
Οἱ Ἀθηναῖοι ἐνόμιζον ἱκανούς ἡμᾶς εἶναι περιγενέσθαι (= να νικήσουμε) τῷ πολέμῳ.
Καί τούτους νομίζουσί τινες γνωρίζειν τάς ὁδούς.
Μιλτιάδης ἔπεισεν Ἀθηναίιους στρατεῦσαι.
Να τραπούν οι ακόλουθοι τύποι σε ευκτικές μέσης φωνής του ιδίου χρόνου: φυλάξονται, πεπεισμένος ὦ, τρέψηται, ηὔξω, πορεύεσθαι, δεξώμεθα.
Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους της ευκτικής:
Ἔλεγεν ὅτι ἱππέων τάξις μεγάλη ἐν τῷ πεδίῳ …………………………. (προφαίνομαι, ενεστ.).
Ἐγω Κῦρον ἐπεθύμησά μοι φίλον γενέσθαι, νομίζων τῶν τότε ἱκανώτατον εἶναι εὖ ποιεῖν (= να ευεργετεί) ὃν ……………………… (βούλομαι, ενεστ. γ΄ ενικ.)
Τοῖς διά γῆρας καταλειπομένης αἰχμαλώτοις προσέταττεν ἐπιμελεῖσθαι αὐτῶν, ὡς μήτε ὑπό κυνῶν (= από σκυλιά) μήθ’ ὑπό λύκων …………………………….. (διαφθείρομαι = κατασπαράζομαι, ενεστ. γ΄ πληθ.).
Ἐλπίδων πάντας ἐνέπλησεν ὡς (= έδωσε σε όλους ελπίδες ότι) πᾶσι πολλά κἀγαθά ………………………….. (εἰμί, μελλ. γ΄ εν.), εἰ ἄνδρες ἀγαθοί (γενναίοι) ……………………………… (γίγνομαι, ενεστ. γ’ πληθ.).
Ἐμίσει εἴ τις εὐεργετούμενος ἀχάριστος ………………………………. (φαίνομαι, ενεστ. γ΄ενικ.).
Εἰ δέ τις ἀκούσιον τι δεινόν ………………………………… (ἐργάζομαι, αορ.) κολάζεται (= να τιμωρηθεί) καί τοῦτον δικαιοῖ (= θεωρεί δίκαιο).
Εὐθύς δε Σεύθῃ εἶπεν ὅτι ……………………………………. (συστρατεύομαι, μελλ. γ΄ πληθ.) αὐτῷ.
Μπορείτε να βρείτε τις ερωτηματικές, αόριστες και αναφορικές αντωνυμίες στις προτάσεις που ακολουθούν και να τις κατατάξετε σε ένα από τους τρεις κύκλους;
Ἀλώπηξ ἐθεάσατο βότρυας κρεμάμενους ἀπό τινος ἀναδενδράδος.
Οἱ τριάκοντα κατ’ ἀρχάς μέν ταῦτ’ ἐποίουν, ἐφ’ οἷς ἔχαιρεν ἡ πόλις.
Ἠρωτήθη τίνι διαφέρουσι οἱ πεπαιδευμένοι τῶν ἀπαιδεύτων.
Ὁρᾶτε οὖν ὅπως ἔσεσθαι ἄξιοι τῆς ἐλευθερίας, ἧς κέκτησθε.
Τόν δέ βασίλεα τόν νῦν μέγαν προσαγορευόμενον ποιήσεις τοῦτο πράττειν, ὅ,τι ἂν σύ προστάττῃς.
Σχηματίστε το σωστό τύπο των αντωνυμιών στις παρακάτω προτάσεις:
Προσέλαβε ἱππέας τε καί πολλούς καί πελταστάς …………………………. (ὅστις) ἔμελλον αὐτῷ ἐκ τῶν λασίων (= από τα δασώδη μέρη) τά θηρία ἐξελᾶν (= να αναγκάσουν να βγουν).
…………………………. (ὅσπερ, ουδετ.) παρ’ ὑμῖν ἡ Λήθη δύναται, τοῦτο ἐνταῦθα ἡ ἄγνοια ἐργάζεται.
Τό χωρίον ἐν ………………. (ὃς) ἐστρατοπεδεύοντο, ἑλῶδες καί χαλεπόν (= δύσβατο) ἦν.
Ἄλλοι ……………………….. (τίς) ἔμελλον περί ἐμοῦ διαγνώσεσθαι (= να εκδώσουν καταδικαστική απόφαση).
Τό τείχισμα τῶν Συρακοσίων, ……………………. (ὃς, ουδ.) ἦν αὐτόθι, αἱροῦσι (= κυριεύουν).
Καί γάρ ………………… (τίς) ἂν τούτοις τῶν ἄλλων Ἑλλήνων ἤρισαν (= θα μπορούσαν να παραβληθούν) ἀρετῇ;
Ὁ Δημοσθένης ἐνόμισεν οὐχ οἷόν τε εἶναι παθεῖν ………………………. (ὅσπερ, ουδ. Πληθ.) ὁ Νικίας ἔπαθεν.
Διηπόρει (= βρισκόνταν σε απορία) ………………………… (τίς) τρόπον τήν εἰς οὐρανόν πορείαν ποιήσει.
Να σχηματίσετε τις παρακάτω προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που δίνονται σε παρένθεση:
Γυμνοί ………………………. ἦσαν οἱ κλάδοι. (πᾶς).
Ἦν δέ χιών …………………….. καί ψῦχος οὕτως ὥστε τό ὕδωρ ὃ ἐφέροντο ἐπί δεῖπνον ἐπήγνυτο (= πάγωσε) καί οἶνος ὁ ἐν τοῖς ἀγγείοις. (πολύς).
Καί τραχύς ἦν ὁ ποταμός …………………………. λίθοις καί ὀλισθηροῖς. (μέγας)
Τῇ δέ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρί ἔνεστι (= υπάρχει) σκῆπτρον μετάλλοις τοῖς ………………….. διηνθισμένον (= διακοσμημένο). (πᾶς).
Ὁρῶμεν θηρία καί κήτη …………………….. μέν καί ἄλλα, ἕν δέ μέγιστον …………………………. (πολύς, ἅπας, γεν. πληθ.).
Μετ’ ὀλίγον δέ ………………………….. νῆσοι ἐφαίνοντο, πλησίον μέν ἐξ ἀριστερῶν ἡ Φελλώ, πόλις ἐπί ………………………… καί στρογγύλου φελλοῦ κατοικουμένη (= κτισμένη). (πολύς, μέγας).
[Διογένης] εἰς Μύνδον ἐλθών καί θεασάμενος (= και παρατήρησε) …………………………… τάς πύλας, μικράν δέ τήν πόλιν, ἔφη, «ἄνδρες Μύνδοι, κλείσατε τάς πύλας, μή ἡ πόλις ὑμῶν ἐξέλθῃ». (μέγας).
Να αποδώσετε στα ελληνικά τις παρακάτω προτάσεις:
Τί γάρ ἂν ἄλλο πράττοιμι;
Τί ἂν λέγοιμεν;
Οὐκ ἂν ἐθέλοιμι στασιάζειν ὑμᾶς (=να τσακώνεστε);
Εὐθύς εἰσπηδήσαντες εἰς τόν πηλόν θᾶττον (= γρηγορότερα) ἢ ὥς τις ἂν ᾤετο (= θα νόμιζε) μετεώρους ἐξεκόμισαν (= έβγαλαν έξω σηκωτές) τάς ἁμάξας.
Εἴ τι ἐμοί κακόν βουλεύοις (=σκέπτεσαι), ἅμα ἂν μοι δοκεῖς καί σαυτῷ κακόνους (κακώς διατεθειμένος) εἶναι.
Να αναγνωρίσετε (χρόνος, πρόσωπο, αριθμός) τα ρήματα που βρίσκονται σε προστακτική έγκλιση και να δηλώσετε τη λειτουργία της προστακτικής (προσταγής, προτροπή, συγκατάθεση, απαγόρευση);
Τούς δέ φίλους αἰσχύνου (= να σέβεσαι), τοῖς νόμοις πείθου (= να υπακούεις).
Μηδείς ὑμῶν ἀποκρινέσθω.
Σκέψασθε τήν ἀναίδειαν, ὃς ἐν ὑμῖν ἐτόλμησεν εἰπεῖν.
Λεγέσθων μέν· ἀπορῶ δέ ἔγωγε τί χρή ποτε εἰπεῖν τούς σοφιστάς.
Μή μου ἅπτου (μη μ’ αγγίζεις).
Να βάλετε τα ρήματα που βρίσκονται σε προστακτική έγκλιση στο ίδιο πρόσωπο στον άλλο αριθμό:
Πορευσάσθω τήν ὁδόν.
Στρεψάσθων πρός τήν ἀτραπόν.
Φυλάξασθε τῶν πολεμίων.
Δέξασθε, ὦ θεοί, τήν θυσίαν ταύτην.
Διόρισαι (ξεχώρισε) δέ καί τούτων ἑκάτερον.
Μή ὀδύρεσθε, ἐπεί οἱ θεοί εὐμενεῖς εἰσίν.
Να υπογραμμίσετε τα απαρέμφατα της αναφοράς.
Δειναί γάρ αἱ γυναῖκες εὑρίσκειν τέχνας.
Κῦρος μέν οὖν ἐγένετο βασιλικώτατός τε καί ἄρχειν ἀξιώτατος.
Οὐδενός ἥσσων (= κατώτερος) γνῶναι τά δέοντα καί ἑρμηνεῦσαι ταῦτα.
Εἰ δ’ ἃ συμφέρει χωρίς κολακείας ἐθελήσετ’ ἀκούειν, ἱκανός λέγειν.
Νέστωρ ἥδιστος ἦν λέγειν.
Περικλῆς ἄριστος ἦν τῷ δήμῳ συμβουλεύειν τά δέοντα.
Οὗτος ἄριστος ἐστι βροτῶν (= από τους θνητούς) μάχεσθαι.
Να υπογραμμίσετε τα απρόσωπα ρήματα και τις απρόσωπες εκφράσεις και να κυκλώσετε τα υποκείμενά τους.
Δῆλον γάρ ὅτι, ἐάν μάθω, παύσομαι ταῦτα ποιῶν.
Λέγεται γοῦν ὁδοιπορῶν ποτε δι’ ὕλην βαθείας (= πυκνό δάσος) παραβῆναι τήν ὁδόν ἐπί πλέον.
Ἴσως ἀναγκαῖον ἦν τό προτρέπεσθαι πάντας πρός τήν παραδοχήν τῶν νόμων.
Ἐδόκει μέν γάρ ἰσορροπεῖν τά πράγματα τοῖς συμφέρουσιν.
Ἔννοιαν μέν γάρ λαβεῖν ἀπό μέρους ὅλων δυνατόν, ἐπιστήμην δέ καί γνῶσιν ἔχειν ἀδύνατον.
Στα παραδείγματα που ακολουθούν έχουμε «προσωπική σύνταξη». Μπορείτε να την μετατρέψετε σε απρόσωπη;
Δοκεῖ δ’ ἡ πόλις τά τε πολέμια ἀσκῆσαι καί τά περί τήν ἄθλησιν.
Σωκράτης λέγεται σοφός εἶναι.
Ἐκεῖνοι δέ σοι δοκοῦσι ἐπαίνου τυγχάνειν.
Ἀγησίλαος ἔμοιγε δοκεῖ ἀγήρατος (= αγέραστος) εἶναι.
Καί οἱ νόμοι δέ μοι φαίνονται ταῦτα δύο διδάσκειν.
Οὐκ ἄν μοι δοκεῖ δύνασθαι Ἐργοκλῆς ὑπέρ ἑνός ἑκάστου εἰπεῖν.
Να σχηματίσετε την ευκτική του ρήματος που βρίσκεται στην παρένθεση.
Ἔτι δέ φιλονικίαν (=άμιλλα) ἐνέβαλε πρός ἀλλήλους τοῖς μετ’ αὐτοῦ ὅπως ἕκαστοι αὐτῶν ἄριστοι ………………………….. (φαίνομαι, ενεστ.)
Πῶς ἂν οὖν ἐγώ ………………………. (βιάζομαι, αόριστος) ὑμᾶς ξύν ἐμοί πλεῖν μή βουλομένους;
Ὁ δέ ἠρώτα εἰ αὐτοῖς τοῖς ἀνδράσι σπένδοιτο (= θα γινόταν συνθήκες) τοῖς ἰοῦσι καί ἀπιοῦσιν (που έρχονταν και έφευγαν) ἢ καί τοῖς ἄλλοις ……………………………… (εἰμί, μελ.) σπονδαί.
Ἐπεί δέ ………………………. (ἄρχομαι, αόριστος, γ΄πληθ.) νικᾶν ξύν αὐτῷ (= μαζί του) τούς πολέμιους, ἤδη μεγάλα ἦν (= υπήρχαν σοβαροί λόγοι) τά χρησίμους ποιοῦντα εἶναι τούς ξύν αὐτῷ στρατιώτας.
Οἱ δέ Βυζάντιοι ὡς εἶδον τό στράτευμα βίᾳ εἰσπῖπτον, φεύγουσιν ἐκ τῆς ἀγορᾶς, οἱ μέν εἰς τά πλοῖα, οἱ δέ οἴκαδε (= στα σπίτια τους), ὅσοι δέ ἔνδον ἐτύγχανεν ὄντες, ἔξω, οἱ δέ καθεῖλκον τάς τριήρεις, ὡς ἐν ταῖς τριήρεσι ………………………………. (σῴζομαι, ενεστ. γ’ πληθ.)
Να συμπληρώσετε τα κενά σχηματίζοντας αφενός τη δυνητική ευκτική του ρήματος, αφετέρου τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων ή ουσιαστικών που βρίσκονται σε παρένθεση.
Πολλά περί τούτου ………………………. (λέγω, ενεστ. γ΄ ενικό).
………………. (ἔχω, ενεστ. β΄εν.) ἄν με διδάξαι τί ἐστί νόμος.
Ἥ τε γάρ μεστή ἦν παντοδαπῶν καί ὅπλων καί ἵππων, οἵ τε χαλκοτύποι (= χαλκουργοί) καί οἱ τέκτονες (= ξυλουργοί) καί οἱ σιδηρεῖς καί σκυτεῖς (= υποδηματοποιοί) καί γραφεῖς (= ζωγράφοι) …………………. (πᾶς) πολεμικά ἔργα κατεσκεύαζον· ὤστε τήν πόλιν ὄντως ἂν ἡγησω πολέμου ἐργαστήριον εἶναι.
Οἶμαι γάρ οὐκ ἂν ἀχαρίστως μοι ἔχειν (= ότι δεν θα έβρισκα αγνωμοσύνη) οὔτε πρός ὑμῶν οὔτε πρός τῆς …………………… (πᾶς) Ἑλλάδος.
…………………… (πολύς) καί καλαί ἐλπίδες ἡμῖν εἰσι σωτηρίας.
Τά δ’ ἐν ὄρεσιν καί λειμῶσι θηρία ὡς (= πόσο) μέν καλά, ὡς δέ ………………. (μέγας), ὡς δέ λιπαρά (= παχιά) ἐφαίνετο.
……………….. (πολύς) τε αὐτός ἧκεν ἔχων ἱππέας καί πεζούς.
Από το πλαίσιο να επιλέξετε τον κατάλληλο τύπο προστακτικής, ώστε να ολοκληρωθεί το νόημα των προτάσεων:
Ἄν τις βιάζηται τό βέλτιον, ………………….., τι τοὔνομα τῆς βίας ἔσται;
Εἴ τις ὑμῶν πέπεισται (= έχει πειστεί) ἐκεῖνο, ταῦτα μέν ………………………….. τοῖς θεοῖς.
……………………. ὅτι περί νόμου μέλλει φέρειν τήν ψῆφον.
…………………….. τοῖς νόμοις τοῖς ὑπό τοῦ δήμου κείμενοις.
…………………….. μέν βραδέως, ἐπιτελεί δέ ταχέως τά δόξαντα.
ΠΗΓΗ
