ἐπιμελεία
τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ
ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς
πανεπιστημίου
Ἀθηνῶν
Ο Ιησούς διάλεξε ως κέντρο της δράσεώς Του τη
Γαλιλαία. Όχι όμως τη Ναζαρέτ, όπου είχε μεγαλώσει, διότι εκεί δεν είχε γίνει
δεκτός από τους συντοπίτες Του – μάλιστα κάποτε επιχείρησαν να τον γκρεμίσουν
εκεί σε κάποια χαράδρα – αλλά μία άλλη πόλη, την Καπερναούμ, που βρισκόταν
δίπλα στη λίμνη Γεννησαρέτ, στα σύνορα των παλαιών φυλών Ζαβουλών και
Νεφθαλείμ.
Και μ’ αυτόν τον
τρόπο επιβεβαιώθηκε παλαιά προφητεία του Ησαΐα, που έλεγε: «Γη Ζαβουλών και
γη Νεφθαλείμ, οδόν θαλάσσης, πέραν του Ιορδάνου, Γαλιλαία των εθνών, ο λαός ο
καθήμενος εν σκότει είδε φως μέγα, και τοις καθημένοις εν χωρα και σκιά θανάτου
φως ανέτειλεν αυτοίς».
***
1.
«Η Γαλιλαία των εθνών…»
Είχε πάρει το
όνομα αυτό, διότι στην περιοχή αυτή από τους αρχαίους χρόνους ήταν
εγκατεστημένοι πληθυσμοί διάφοροι, διαφορετικοί μεταξύ τους στη γλώσσα, φυλή,
έθνος, θρησκεία. Μια πανσπερμία ανθρώπων, που μάλιστα είχε ενισχυθεί από την
αθρόα μετακίνηση πληθυσμών από τη Βαβυλώνα στην Παλασιτίνη, όταν το 722 π.Χ. το
βόρειο κράτος του Ισραήλ διαλύθηκε από τον Ασσύριο βασιλιά Σαργών. Τότε μάλιστα
είχε επικρατήσει σ’ εκείνα τα μέρη και μια νεφελώδης, συγκρητιστικού τύπου
θρησκεία. Ένα ομοίωμα θρησκείας.
Σ’ αυτά τα μέρη
διάλεξε ν’ απλώσει το σωτήριο έργο Του ο Χριστός. Κι όλος αυτός ο λαός, ο
διασπασμένος μέσα στην πολυμέρειά του και χαμένος στα σκοτάδια της πλάνης, είδε
φως. Φως μεγάλο. Τον Χριστό!
***
2. Το παράδειγμα της Κορίνθου
Ο σοφός Περίανδρος (629-585 π.Χ.), ήταν ένας από τους
επτά σοφούς του αρχαίου κόσμου.
Επί των ημερών του η Κόρινθος σημειώνει τη μεγαλύτερη
ακμή της, που παρατείνεται μέχρι τους Περσικούς πολέμους. Τα γράμματα και οι
τέχνες ανθούν, η ναυσιπλοϊα και το εμπόριο αναπτύσσονται. Η Κόρινθος
αναδεικνύεται σε θαλασσοκράτειρα δύναμη με δύο λιμάνια (των Κεγχραιών και του
Λεχαίου) και ιδρύει αποικίες στην Ιταλία, στην Ιλλυρία (Απολλωνία), στη Σικελία
και στην Κέρκυρα.
Τότε διαδόθηκε η παροιμιώδης φράση: «Ου παντός
πλειν εις Κόρινθον», (δεν είναι εύκολο στον καθένα να πιάσει στα λιμάνια
της Κορίνθου), που φανερώνει το πολυδάπανο της συμμετοχής στην τρυφηλή,
πολυτελή και γεμάτη διασκεδάσεις κοινωνική ζωή της πόλης.
Το κατάληγμα της πόλεως ποιο ήταν; Το 146 π.Χ. μετά
την ήττα των Ελλήνων στη Λευκόπετρα (δίπλα στον Ισθμό), η Κόρινθος
καταστρέφεται ολοσχερώς από τον Ρωμαίο στρατηγό Λεύκιο Μόμμιο. Για έναν περίπου
αιώνα απαγορεύεται η εγκατάσταση ανθρώπων στα ερείπιά της. Έτσι έσβησε κατά τον
Κικέρωνα το «Lumen totius Graeciae» (το φως όλης της Ελλάδας).
* * *
3.
«Η σύγχρονη Γαλιλαία των εθνών…»
Μήπως βλέπετε κάποια αντιστοιχία με την κοινωνία που
ζούμε, που ζείτε; «Γαλιλαία των εθνών» τότε. «Κοινωνία της παγκοσμιοποίησης»
τώρα. Εποχή δυναμικών αλλαγών, μαζικής διακίνησης προσώπων, αγαθών, ιδεών.
Εποχή συγκρητισμού.
Και τα ζείτε όλα
αυτά καθημερινά:
·
Στις τάξεις του σχολείου σας, που η σύνθεσή τους βασίζεται
στη συνύπαρξη μαθητών διαφόρων εθνικοτήτων
·
Στα Μ.Μ.Ε. με τα τηλεοπτικά παράθυρα να συγκεντρώνουν στην
ίδια οθόνη πρόσωπα και τις απόψεις τους από κάθε σημείο του πλανήτη
·
Στους χώρους του διαδικτύου με τα chat rooms και τις λίστες των ηλεκτρονικών διευθύνσεων
·
Στους δρόμους της πόλης σας, στα γήπεδα, στα αστικά, όπου
ένα πλήθος ανθρώπων αδιάκοπα τρέχει, σπρώχνεται, φωνάζει, συνωστίζεται…
Τρέχει! Κινείται,
υπερκινείται, και εν τούτοις… κάθεται! Κάθεται στο σκοτάδι της άγνοιας, στη
μαυρίλα της αμαρτίας, στη σκιά του θανάτου….
Και ζητά να δει
φως. Φως!
Είναι τυχαίο ότι ο
Χριστός διάλεξε τη «Γαλιλαία των εθνών» για να αρχίσει τη δημόσια δράση Του;
***
4. Η Παρακμή
Θέλετε να δείτε τι σαθρότητα υπάρχει σε τέτοιες κοινωνίες;
Απολαύσατε την περιγραφή ποιητικώς υπό του Καβάφη
— Τι περιμένουμε
στην αγορά συναθροισμένοι;
Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα.
— Γιατί μέσα στην
Σύγκλητο μια τέτοια απραξία; Τι κάθοντ’
οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα. Τι
νόμους πια θα κάμουν οι Συγκλητικοί; Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν.
—Γιατί ο
αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη, και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη στον
θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορώνα;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα. Κι
ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί τον αρχηγό τους. Μάλιστα ετοίμασε για να τον
δώσει μια περγαμηνή. Εκεί τον έγραψε τίτλους πολλούς κι ονόματα.
— Γιατί οι δυο μας
ύπατοι κ’ οι πραίτορες εβγήκαν σήμερα με τες κόκκινες, τες κεντημένες τόγες· γιατί
βραχιόλια φόρεσαν με τόσους αμεθύστους, και δαχτυλίδια με λαμπρά, γυαλιστερά
σμαράγδια· γιατί να πιάσουν σήμερα πολύτιμα μπαστούνια μ’ ασήμια και μαλάματα
έκτακτα σκαλιγμένα;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα· και
τέτοια πράγματα θαμπώνουν τους βαρβάρους.
—Γιατί κ’ οι άξιοι
ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά
τους;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα· κι
αυτοί βαρυούντ’ ευφράδειες και δημηγορίες.
— Γιατί ν’ αρχίσει
μονομιάς αυτή η ανησυχία κ’ η σύγχυσις. (Τα πρόσωπα τι σοβαρά που εγίναν). Γιατί
αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κ’ η πλατέες, κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ
συλλογισμένοι;
Γιατί ενύχτωσε κ’ οι βάρβαροι δεν
ήλθαν. Και μερικοί έφθασαν απ’ τα σύνορα, και είπανε πως βάρβαροι πια δεν
υπάρχουν.
Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους. Οι
άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις.
***
5. Τι θα γίνη τελικά;
Τίποτα. Μην ελπίζη
κανείς τίποτα. Από τέτοιες κοινωνίες παραδομένες στην ανηθικότητα, την διαφθορά,
την ύλη, την τρυφηλότητα μόνο θάνατος και σκοτάδι μπορεί να εκπηγάση. Ποτέ το φώς.
Το ευαγγέλιο της σημερινής μέρας είναι διαφωτιστικότατο.
«Τήν τελευταία καί πιό ἐπίσημη ἡμέρα ἀπ’ ὅλες τίς
ἄλλες ἡμέρες τῆς ἑορτῆς στάθηκε ὄρθιος ὁ Ἰησοῦς καί μέ ζωηρή φωνή εἶπε: Ἐάν
κανείς αἰσθάνεται πόθο καί δίψα ὄχι γιά ἀγαθά ὑλικά καί φθαρτά, ἀλλά γιά τήν
ἐσωτερική γαλήνη καί τή μακαριότητα τῆς θείας ζωῆς, ἄς ἔρχεται σέ μένα μέ
πίστη καί ἄς πίνει ἐλεύθερα. Κοντά μου θά ἱκανοποιηθοῦν ὅλοι οἱ εὐγενικοί
του πόθοι καί θά βρεῖ ἀνάπαυση ἡ ψυχή του. 38 Ἀπό τήν καρδιά καί τά βάθη τῆς
ψυχῆς ἐκείνου πού πιστεύει σέ μένα, σύμφωνα μέ τά λόγια τῆς Ἁγίας Γραφῆς, θά
ἀναβλύζουν ποτάμια νεροῦ πού θά εἶναι πάντα τρεχούμενο. Κι ἔτσι θά ποτίζεται
ὄχι μόνο ὁ ἴδιος, ἀλλά καί οἱ ἄλλοι πού θά ἔρχονται σέ σχέση μ’ αὐτόν…
Πολλοί λοιπόν ἀπό τόν λαό, ὅταν ἄκουσαν τά λόγια
αὐτά πού εἶπε ὁ Κύριος στή διάρκεια τῆς ἑορτῆς, ἔλεγαν: Πράγματι αὐτός εἶναι
ὁ προφήτης πού μᾶς προανήγγειλε ὁ Μωυσῆς. 41 Ἄλλοι ἔλεγαν: Αὐτός εἶναι ὁ
Μεσσίας Χριστός. Ἄλλοι ἔλεγαν: Δέν εἶναι δυνατόν νά εἶναι ὁ Μεσσίας· διότι
μήπως ὁ Μεσσίας εἶναι νά ἔρθει ἀπό τή Γαλιλαία; 42 Δέν εἶπε ἡ Ἁγία Γραφή
ὅτι ὁ Μεσσίας Χριστός θά προέρχεται ἀπό τό γένος τοῦ Δαβίδ καί ἀπό τό χωριό τῆς
Βηθλεέμ, ὅπου γεννήθηκε καί μεγάλωσε ὁ Δαβίδ; 43 Προκλήθηκε λοιπόν διαίρεση καί
διαφωνία μεταξύ τοῦ λαοῦ γι’ αὐτόν. 44 Μερικοί μάλιστα ἀπ’ αὐτούς ἤθελαν νά τόν
συλλάβουν, ἀλλά κανείς δέν τόλμησε ν’ ἁπλώσει χέρι ἐπάνω του· διότι μιά ἀόρατη
δύναμη τούς συγκρατοῦσε καί τούς παρεμπόδιζε…»
Αργότερα στο συνέδριο
των Φαρισαίων οι γραμματείς και ιερείς είχαν πάλι και αυτοί την δικιά τους διχογνωμία.
Ο Νικόδημος ζήτησε να απολογηθή πρώτα ο Θεάνθρωπος ο ίδιος. Η απάντηση η ίδια
αυτή που πρέπει να συγκρατήσουμε στο μυαλό μας όλοι…
«…ἀπεκρίθησαν καὶ εἶπον αὐτῷ· μὴ καὶ σὺ ἐκ τῆς
Γαλιλαίας εἶ; ἐρεύνησον καὶ ἴδε ὅτι προφήτης ἐκ τῆς Γαλιλαίας οὐκ ἐγήγερται.» τουτέστιν «Ἐκεῖνοι τότε τοῦ εἶπαν: Μήπως εἶσαι κι ἐσύ
ἀπό τή Γαλιλαία; Ἐξέτασε καί εὔκολα θά δεῖς καί θά πεισθεῖς ἀπό τά πράγματα ὅτι
κανείς προφήτης ἀπό τή Γαλιλαία δέν ἔχει βγεῖ ἕως τώρα».
***
Οι Φαρισαίοι έχουν
δίκιο. Η ιστορία το διαβεβαιώνει περίτρανα. Κοινωνίες χωρίς θεό σβήστηκαν από τον
χάρτη. Όσο κι αν ερευνήσουμε στις γραφές αυτό θα δούμε. Θυμηθείτε την Κόρινθο. Από
τις Γαλιλαίες δεν βγαίνουν άνθρωποι. Από τρυφηλή, πολυτελή και γεμάτη
διασκεδάσεις κοινωνική ζωή δεν ξεπηδούν προφήτες. Θα μείνωμε όσο δεν αλλάζομε
να περιμένουμε βαρβάρους να μας λυτρώσουν. Εμείς οι της Γαλιλαίας σβήνουμε.
Πηγαί:
—
Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984
—
περιοδικό «Προς την Νίκην»
—
AΡΧΑΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΣ Συνοπτική μυθολογική και ιστορική
αναδρομή, Γιάννης Δ. Μπάρτζης
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου