της Δρος
Αριστονίκης Θεοδοσίου-Τρυφωνίδου
Η μετάθεση (Displacement) ως ψυχολογικός όρος σημαίνει την αλλαγή κατεύθυνσης της έκφρασης μιας ενστικτώδους αντίδρασης από ένα απειλητικό σε ένα λιγότερο απειλητικό στόχο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το παιδί που το μαλώνουν οι γονείς του και αντί να κατευθύνει την επιθετικότητα του προς εκείνους, ξεσπά στο μικρότερο αδερφάκι του, στους φίλους του, στο κατοικίδιο του, στα παιχνίδια του. Σε αυτή την περίπτωση ο πραγματικός στόχος της επιθετικότητας του αντικαταστάθηκε από ένα λιγότερο απειλητικό για το ίδιο το παιδί.
Η εκδήλωση υπερβολικού θυμού ως απάντηση σε ασήμαντα ερεθίσματα στην καθημερινότητα ή το να στρέφεται κανείς εναντίον του εαυτού του αναπτύσσοντας υποτιμητικά, πεσσιμιστικά συναισθήματα (καταθλιπτική συμπεριφορά) συνιστά και αυτό μετάθεση ευθύνης. Μετάθεση ευθύνης κάνουν και οι ενήλικες. Αυτό συμβαίνει ακόμη και στη θεραπευτική σχέση όταν ο θεραπευόμενος μεταθέσει την ευθύνη του στον θεραπευτή του. Εκεί που νιώθει κανείς το τέρας μέσα του/τον εαυτό του/να τον κατατρύχει και να στροβιλίζουν αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα νιώθει συνάμα και την αδυναμία να το πολεμήσει όλο αυτό.
Μεταθέτοντας λοιπόν την ευθύνη που του αναλογεί αλλού, μειώνει μέρος της έντασης που βιώνει. Χρειάζεται θάρρος για να μπορέσει κανείς να αντιμετωπίσει αυτό το τερας. Καθότι αυτο το τέρας έχει ριζώσει για τα καλά και έχει μολύνει κάθε καλή πρόθεση και θετική διάθεση. Και αυτή η αρνητική διάθεση έχει ενεργοποιήσει το σύνδρομο κατωτερότητας.
Άνθρωπος που δεν έχει θετική εικόνα για τον εαυτό του δύσκολα αντιλαμβάνεται ότι μεταθέτει την ευθύνη του για τη ζωή του στους άλλους. Στην ουσία αυτός που μεταθέτει την ευθύνη του στους άλλους αντιμετωπίζει δυσκολία θετικής ανταπόκρισης στη δυσκολία. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην χαμηλή του αυτοεκτίμηση αλλά μπορεί να οφείλεται και στην πραγματική του πνευματική δυσκολία να αντιμετωπίσει με θάρρος τα προβλήματα του.
Η ευθύνη για τις δυσκολίες μας είναι δική μας υπόθεση. Η ευθύνη για να την αντιμετωπίσεις κατάματα χρειάζεται θέληση, σταθερότητα και υπομονή. Αν και συ συνηθίζεις να μεταθέτεις την ευθύνη σου αλλού, μήπως είναι καιρός να αναρωτηθείς τι κάνεις εσύ για το πρόβλημα που επιθυμείς να μεταθέσεις;
