ΤΑ 15 ΡΗΜΑΤΑ ΤΗΣ Γ' ΣΥΖΥΓΙΑΣ ΤΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΣΕ -io




του
Γεωργίου Πλακίδα

ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΡΜΗΣ


Δεκαπέντε ρήματα της γ΄ συζυγίας λήγουν σε – io, όπως τα ρήματα της δ΄ συζυγίας. Επισημαίνουμε με έντονη γραφή τα 11 από αυτά, τα οποία συναντάμε (είτε απλά, είτε σύνθετα) στο σχολικό βιβλίο.


1) capio
cepi
captum
capĕre = λαμβάνω
2) cupio
cupivi
cupitum
cupĕre = επιθυμώ
3) facio
feci
factum
facĕre = κάνω
4) fugio
fugi
(fugitum)
fugĕre = φεύγω
5) iacio
ieci
iactum
iacĕre = ρίχνω
6) pario
peperi
partum
parĕre = γεννώ
7) rapio
rapui
raptum
rapĕre = αρπάζω
8) specio
spexi
spectum
specĕre = παρατηρώ
9) fodio
fodi
fossum
fodĕre = σκάζω
10) lacio
(elicui)
(elicitum)
lacĕre = σύρω
11) quatio
(quassi)
quassum
quatĕre = σείω
12) sapio
(sapivi ή sapii)

= έχω γεύση


και τα 3 αποθετικά
13) gradior
gressus sum
gressum
gradi = βαδίζω
14) morior
mortuus sum
mortuum
mori = πεθαίνω
15) patior
passus sum
passum
pati = πάσχω


Πάντοτε σύνθετα συναντώνται τα iacio (obicio, abicio), rapio (praeripio) και gradior (ingredior, egredior, congredior)

Τα ρήματα αυτά κλίνονται όπως τα άλλα ρήματα της γ΄ συζυγίας (το lego), όμως ο χαρακτήρας –i του ενεστωτικού θέματος αποβάλλεται, όταν ακολουθεί άλλο i, ĕr, ή τελικό e. Δεν αποβάλλεται το i στο β΄ ενικό πρόσωπο του μέλλοντα της μέσης φωνής (επειδή το e είναι μακρό).

Το ρήμα capio


Ενεργητική φωνή
Οριστική
Ενεστώτας
Παρατατικός
Μέλλοντας
capio

capis (capi-is)

capit (capi-it)

capimus (capi-imus)

capitis (capi-itis)

capiunt
capiebam

capiebas

capiebat

capiebamus

capiebatis

capiebant
capiam

capies

capiet

capiemus

capietis

capient

Υποτακτική
capiam

capias

capiat

capiamus

capiatis

capiant
caperem (capi-erem)

caperes (capi-eres)

caperet (capi-eret)

caperemus (capi-eremus)

caperetis (capi-eretis)

caperent (capi-erent)
capturus, -a, -um sim

capturus, -a, -um sis

capturus, -a, -um sit

capturi, -ae, -a simus

capturi, -ae, -a sitis

capturi, -ae, -a sint

Προστακτική
-

cape (capi-e)

-

-

capite (capi-ite)

-









-

capito (capi-ito)

capito (capi-ito)

-

capitote (capi-itote)

capiunto

Απαρέμφατο Ενεστώτα:

Απαρέμφατο Μέλλοντα:


Μετοχή Ενεστώτα:

Μετοχή Μέλλοντα:

Σουπίνο:

Γερούνδιο:
capere (capi-ere)

capturum, -am, -um esse
capturos, -as, -a esse

capiens (
γεν. capientis)

capturus, captura, capturum

captum, captu

capiendi, capiendo, capiendum, capiendo



Παθητική φωνή
Οριστική
Ενεστώτας
Παρατατικός
Μέλλοντας
capior

caperis (capi-eris)

capitur (capi-itur)

capimur (capi-imur)

capimini (capi-imini)

capiuntur
capiebar

capiebaris

capiebatur

capiebamur

capiebamini

capiebantur
capiar

capieris

capietur

capiemur

capiemini

capientur

Υποτακτική
capiar

capiaris

capiatur

capiamur

capiamini

capiantur
caperer (capi-erer)

capereris (capi-ereris)

caperetur (capi-eretur)

caperemur (capi-eremur)

caperemini (capi-eremini)

caperentur (capi-erentur)










Προστακτική
-

capere (capi-ere)

-

-

capimini (capi-imini)

-









-

capitor (capi-itor)

capitor (capi-itor)

-

-

capiuntor

Απαρέμφατο Ενεστώτα: capi (capi-i)

Γερουνδιακό: capiendus, capienda, capiendum

Επισημάνσεις:
1.    Το ρήμα facio δεν σχηματίζει παθητικό τύπο facior. Στη θέση του, ως παθητικός τύπος, χρησιμοποιείται το ρήμα fio. Όλα όμως τα σύνθετα του facio που συναντάμε στα κείμενα σχηματίζουν κανονικά τον παθητικό τύπο. (π.χ. interficio - interficior, afficio – afficior)


2.    Το ρήμα facio, όπως και τα ρήματα dico, duco και fero σχηματίζουν το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεργητικού ενεστώτα χωρίς την κατάληξη –e
dic, duc, fac, fer.
Τα σύνθετα όμως του facio που συναντάμε στα κείμενα σχηματίζουν το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεργητικού ενεστώτα κανονικά, με την κατάληξη –e. Έτσι έχουμε

edico
edic

produco
produc

refero
refer

αλλά interficio
interfice
Ασκήσεις γραμματικής

ΑΣΚΗΣΗ 1

Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήματα:

accipio: το β΄ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του παρατατικού στην ενεργητική φωνή.

morior: το β΄ενικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα.

egredior: το β΄ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα.

facio: το β΄ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα στην ενεργητική φωνή.

fugio: το α΄πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του παρατατικού στην ενεργητική φωνή.

afficio: το β΄ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα στην ενεργητική φωνή.

obicio: το απαρέμφατο του ενεστώτα της μέσης φωνής.

suspicio: το απαρέμφατο του ενεστώτα της ενεργητικής φωνής.

congredior: το β΄ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του παρατατικού.

abicio: το α΄πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην παθητική φωνή.

pario: το γ΄ενικό πρόσωπο της προστακτικής του μέλλοντα στην ενεργητική φωνή.

patior: το β΄πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα.

intercipio: το β΄ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ενεργητική φωνή.

conspicio: το γ΄πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του παρατατικού στην ενεργητική φωνή.

praeripio: το β΄ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην παθητική φωνή.

Λύση

accipio: acciperes

morior: morieris

egredior: egredere

facio: fac

fugio: fugeremus

afficio: affice

obicio: obici

suspicio: suspicere

congredior: congredereris (-re)

abicio: abicimur

pario: parito

patior: patimini

intercipio: intercipis

conspicio: conspicerent

praeripio: praeriperis (-re)

ΑΣΚΗΣΗ 2

Να συμπληρωθούν οι τύποι της οριστικής του ενεστώτα των ρημάτων που βρίσκονται μέσα σε παρένθεση.
  • Cassius Parmensis Athenas .............. (confŭgio· προσοχή στη διαφορά με τον παρακείμενο).
  • Timorem ............., cum speciem horrendam vidimus (concipio).
  • Vos nomen illius audire ............. (cupio).
  • Me terror ............., cum speciem horrendam video (concutio).
  • Puer puellam ............. (aspicio).
  • Romani Cassium supplicio ............. (adficio).
  • Tu aprum ............. (capio).
  • Lucretia se ipsam ............. (interficio).
  • Matres liberos (παιδιά)........ (pario).
  • Nos omen ........(accipio).
Λύση

Cassius Parmensis Athenas confŭgit.

Timorem concipimus, cum speciem horrendam vidimus.

Vos nomen illius audire cupitis.

Me terror concutit, cum speciem horrendam video.

Puer puellam aspicit.

Romani Cassium supplicio adficiunt.

Tu aprum capis.

Lucretia se ipsam interficit.

Matres liberos pariunt.

Nos omen accipimus.



DMCA.com Protection Status


author image

About the Author

This article is written by: Φιλόλογος Ερμής - He has already written over 2.200 articles for Φιλόλογος Ερμής. He has Graduate Diploma in Classical Philology, Postgraduate Diploma in Applied Pedagogic, and is Candidate Doctor(Dph) of Classical Philology. Stay touch with him or email him