ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2013 / ΛΑΤΙΝΙΚΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ / ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΟΧΗΣ (ΜΕΡΟΣ B’)

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ XXIX - XXXV

(τα SOS των Λατινικών)

επιμελεία τοῦ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

  

LECTIO XXIX: Ο ΟΚΤΑΒΙΑΝΟΣ, Ο ΠΑΠΟΥΤΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΡΑΚΙ

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΧΧIX

1.     Caesaris: γενική του ενδιαφερομένου προσώπου στο ρήμα interfuit.

2.     multum: επίρρημα θετικού βαθμού → Παραθετικά: plus - plurimum.

3.     milibus: αφαιρετική της συγκεκριμένης αξίας (του τιμήματος) στο ρήμα emit. Κλίνεται μόνο στον πληθυντικό: milia, milium, milibus, milia, -, milibus.

4.     sestertium: σχηματίζει δύο τύπους στη γενική πληθυντικού: sestertiorum και sestertium. Λειτουργεί ως γενική διαιρετική ή ως γενική του περιεχομένου στο milibus.

5.     attulit: β’ ενικό προστακτικής ενεστώτα → affer

6.     pecuniae: γενική ως συμπλήρωμα στο επίθετο cupidus, (γενική αντικειμενική).

7.     Αudita salutatione: ιδιάζουσα αφαιρετική απόλυτη, χρονική μετοχή.

Ανάλυση: cum Caesar salutationem audivisset/ postquam (ubi, ut) Caesar salutationem audivit.

8.     avis: σχηματίζει δύο τύπους στην αφαιρετική ενικού: avi και ave.

9.     satis: επίρρημα → σχηματίζει ελλειπτικά παραθετικά: satius, --

10.                        salutationum: γενική διαιρετική στο satis.

11.                        domi: είναι ουσιαστικό δ’ κλίσης που δανείζεται κάποιους τύπους και από τη β’ κλίση.

domus domus - domi domui domum domus domo

domus domuum, domorum domibus domos domus domibus

H γενική, αιτιατική και αφαιρετική ενικού χρησιμοποιούνται μόνο επιρρηματικά για να δηλώσουν στάση, κίνηση και από τόπου κίνηση/ απομάκρυνση αντίστοιχα.

***

ΑΣΚΗΣΗ I

Να γίνει συντακτική αναγνώριση (εισαγωγή, εκφορά, αιτιολόγηση εκφοράς, συντακτικός ρόλος) των παρακάτω δευτερευουσών προτάσεων του κειμένου:

1.     ut corvum … salutationem.

2.     quotiescumque … respondebat.

3.     quanti … emerat.

Λύση

1.     ut corvum doceret parem salutationem: δευτερεύουσα ονοματική βουλητική πρόταση, που λειτουργεί ως έμμεσο αντικείμενο στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το incitavit. Εισάγεται με τον βουλητικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική, και εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό. Συγκεκριμένα, με υποτακτική παρατατικού (doceret), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (incitavit) (ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων, συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα πρόταση) και αναφέρεται στο παρελθόν.

2.     quotiescumque avis non respondebat: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το solebat. Εισάγεται με τον χρονικό-επαναληπτικό σύνδεσμο quotiescumque, ο οποίος ισοδυναμεί με τον επαναληπτικό cum. Εκφέρεται με οριστική, γιατί η πράξη ενδιαφέρει από καθαρά χρονική άποψη, και συγκεκριμένα, με οριστική παρατατικού (respondebat). Εκφράζει την αόριστη επανάληψη στο παρελθόν και σε σχέση με την κύρια πρόταση δηλώνει το σύγχρονο.

3.     quanti nullam adhuc emerat: δευτερεύουσα επιρρηματική απλή παραβολική πρόταση, του ποσού, που λειτουργεί ως β’ όρος σύγκρισης (α’ όρος σύγκρισης είναι η προηγούμενη κύρια). Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quanti (που αποτελεί παραβολικό ζεύγος με το tanti που προηγείται στην κύρια) και εκφέρεται με οριστική (emerat), γιατί η σύγκριση αφορά δύο πράξεις ή καταστάσεις που είναι ή θεωρούνται αντικειμενική πραγματικότητα. Συγκεκριμένα, με οριστική υπερσυντελίκου, γιατί αναφέρεται στο παρελθόν και δηλώνει το προτερόχρονο σε σχέση με την κύρια πρόταση.

ΑΣΚΗΣΗ II

audita salutatione: Να αναγνωριστεί η μετοχή και να μετατραπεί στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση με όλους τους δυνατούς τρόπους.

Λύση

audita salutatione: επιρρηματική χρονική μετοχή, ιδιάζουσα αφαιρετική απόλυτη, δηλώνει το προτερόχρονο.
Ανάλυση: cum Caesar salutationem audivisset/ postquam, (ubi, ut) Caesar salutationem audivit.

ΑΣΚΗΣΗ ΙΙΙ

occurrit, didicit: Nα αντικατασταθούν χρονικά οι τύποι, όπου βρίσκονται

Λύση

Ενεστ. Παρτ. Μέλλ. Παρκ. Υπρσ. Σ. Μέλλ.

occurrit doccurrebat occurret occurrit occurrerat occurrerit

discit discebat discet didicit didicerat didicerit

ΑΣΚΗΣΗ IV

ut corvum doceret parem salutationem: Να μετατραπεί ο πλάγιος λόγος σε ευθύ.

Λύση

Ευθύς λόγος: corvum doceam parem salutationem

ΑΣΚΗΣΗ V

«Oleum et operam perdidi»: Να μετατραπεί ο ευθύς λόγος σε πλάγιο με εξάρτηση από το «sutor dixit».

Λύση

Πλάγιος λόγος: Sutor dixit se oleum et operam perdidisse 

*η συνέχεια στον  
VIP ΦΙΛΟΛΟΓΟ ΕΡΜΗ