Ο παθητικός Αόριστος Α’ & Β’ της Αρχαίας Ελληνικής





του
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ




Α. ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ Α΄

Ο παθητικός αόριστος α΄σχηματίζεται από:


την αύξηση (στην οριστική) + το ρηματικό θέμα + το χρονικό πρόσφυμα -θη- (-θε-) + τις καταλήξεις.

Ειδικότερα:
Ρήματα με χαρακτήρα:
Σχηματίζονται:
αύξηση-θέμα-θη-ν
Παράδειγμα
φωνήεν
διατηρούν τον χαρακτήρα του θέματος:
αύξηση-θέμα -θη-ν
  • Εξαιρούνται τα ρήματα:
ἀκούομαι, ἕλκομαι, κελεύομαι, σείομαι
ρ. λύομαι → ἐλύθην
ρ. ἱδρύομαι → ἱδρύθην
ρ. ἀκούομαι → ἠκούσθην
ρ. ἕλκομαι → εἱλκύσθην
ρ. κελεύομαι → ἐκελεύσθην
ρ. σείομαι → ἐσείσθην
ένρινο ή υγρό (μ, ν, λ, ρ)
διατηρούν τον χαρακτήρα του θέματος:
αύξηση-θέμα -θη-ν
  • Εξαιρούνται τα ρήματα:
κρίνομαι, τείνομαι, τέμνομαι
ρ. ὀξύνομαι → ὠξύνθην
ρ. ἀγγέλλομαι → ἠγγέλθην
ρ. ἐγείρομαι → ἠγέρθην
ρ. κρίνομαι → ἐκρίθην
ρ.τείνομαι → ἐτάθην
ρ.τέμνομαι → ἐτμήθην
χειλικό (π, β, φ), ή -πτ-
τρέπουν τον χαρακτήρα π, β, φ, πτ σε φ:
αύξηση-θέμα-φ-θη-ν
ρ. λείπομαι → ἐλείφθην
ρ. ἀμείβομαι → ἀμείφθην
ρ. μέμφομαι → ἐμέφθην
ρ. καλύπτομαι → ἐκαλύφθην
ουρανικό (κ, γ, χ), -ττ- , -σσ-
τρέπουν τον χαρακτήρα κ, γ, χ, ττ, σσ σε χ:
αύξηση-θέμα-χ-θη-ν
ρ. διδάσκομαι → ἐδιδάχθην
ρ. ἄγομαι → ἤχθην
ρ. ἄρχομαι → ἤρχθην
ρ. πράττομαι → ἐπράχθην
οδοντικό (τ, δ, θ), ή -ζ-
τρέπουν τον χαρακτήρα τ, δ, θ, ζ σε σ:
αύξηση-θέμα-σ-θη-ν
ρ. πείθομαι → ἐπείσθην
ρ. ψεύδομαι → ἐψεύσθην
ρ. δικάζομαι → ἐδικάσθην


Παράδειγμα κλίσης: ρ. παιδεύομαι
Οριστική
Υποτακτική
Ευκτική
Προστακτική
ἐπαιδεύθην
ἐπαιδεύθης
ἐπαιδεύθη
ἐπαιδεύθημεν
ἐπαιδεύθητε
ἐπαιδεύθησαν
παιδευθῶ
παιδευθῆς
παιδευθῇ
παιδευθῶμεν
παιδευθῆτε
παιδευθῶσι(ν)
παιδευθείην
παιδευθείης
παιδευθείη
παιδευθείημεν / -θεῖμεν
παιδευθείητε / -θεῖτε
παιδευθείησαν /-θεῖεν
-
παιδεύθητι
παιδευθήτω
-
παιδεύθητε
παιδευθέντων / -θήτωσαν

Απαρέμφατο
Μετοχή
παιδευθῆναι
παιδευθεὶς
παιδευθεῖσα
παιδευθὲν

Παρατηρήσεις:
1.     Το β΄ενικό πρόσωπο της προστακτικής του παθητικού αορίστου α΄ είναι προπαροξύτονο και έχει κατάληξη –θητι: παιδεύθητι
2.     Η υποτακτική του παθητικού αορίστου α΄ περισπάται: π.χ. παιδευθῶ, παιδευθτε
3.     Στο γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής, το πρόσφυμα -θη- μπροστά από το -ντ- της κατάληξης γίνεται -θε-: παιδευθέντων.

Β. ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ Β΄

Ορισμένα συμφωνόληκτα ρήματα σχηματίζουν παθητικό αόριστο β΄. Δηλαδή στον παθητικό αόριστο διατηρούν το σύμφωνο του χαρακτήρα τους χωρίς την προσθήκη του -θ-.

π.χ.:
κόπτομαι → ἐκόπην (αντί ἐκόφθην),
γράφομαι → ἐγράφην (αντί ἐγράφθην),
βλάπτομαι → ἐβλάβην (αντί ἐβλάφθην),
φαίνομαι → ἐφάνην (αντί ἐφάνθην).

Παράδειγμα κλίσης παθητικού αορίστου β΄: ἐτράπην (ρ. τρέπομαι)
Οριστική
Υποτακτική
Ευκτική
Προστακτική
ἐτράπην
ἐτράπης
ἐτράπη
ἐτράπημεν
ἐτράπητε
ἐτράπησαν
τραπῶ
τραπῇς
τραπῇ
τραπῶμεν
τραπῆτε
τραπῶσι(ν)
τραπείην
τραπείης
τραπείη
τραπείημεν / τραπεῖμεν
τραπείητε / τραπεῖτε
τραπείησαν / τραπεῖεν
-
τράπηθι
τραπήτω
-
τράπητε
τραπέντων / τραπήτωσαν

Απαρέμφατο
Μετοχή
τραπῆναι
τραπεὶς
τραπεῖσα
τραπὲν

Παρατηρήσεις:
1.     Ο παθητικός αόριστος β΄ κλίνεται ακριβώς όπως ο παθητικός αόριστος α΄, αλλά στο β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής ο παθητικός αόριστος β΄ λήγει σε -θι.

π.χ.:
παθητικός αόριστος α΄
παθητικός αόριστος β΄
(ρ. λύομαι) ἐλύθην → λύθητι,
(ρ. γράφομαι) ἐγράφην → γράφηθι
(ρ. πράττομαι) ἐπράχθην → πράχθητι
(ρ. φαίνομαι) ἐφάνην → φάνηθι
(ρ. ἀπάγομαι) ἀπήχθην → ἀπάχθητι
(ρ. ἀναστρέφομαι) ἀνεστράφην → ἀναστράφηθι
2.      
3.     Όσα ρήματα έχουν μονοσύλλαβο ρηματικό θέμα με φωνήεν -ε- τρέπουν στον παθητικό αόριστο β΄ το -ε- σε -α-.

π.χ.:
τρέπομαι (θ. τρεπ-) → ἐτράπην,
κλέπτομαι (θ. κλεπ-) → ἐκλάπην.

Εξαιρούνται:

Τα σύνθετα του ρ. –λέγομαι.
π.χ.: ρ. συλλέγομαι → συνελέγην, ἐκλέγομαι → ἐξελέγην.
4.     Όσα ρήματα έχουν μονοσύλλαβο ρηματικό θέμα με φωνήεν -η- τρέπουν στον παθητικό αόριστο β΄ το -η- σε -α-.

π.χ.:
τήκω (θ. τηκ-) → ἐτάκην ,
ἐκπλήττω (θ. πληγ-) → ἐξεπλάγην.

Εξαιρείται:

Το ρήμα πλήττομαι όταν είναι απλό.

π.χ.:
πλήττομαι → ἐπλήγην,
αλλά σύνθετο: ἐκπλήττομαι → ἐξεπλάγην.
5.     Στο γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής, το χρονικό πρόσφυμα -η- μπροστά από το -ντ- τρέπεται σε -ε-.

π.χ.:
ρ. τρέπομαι → τραπέντων,
ρ. στρέφομαι → στραφέντων.

DMCA.com Protection Status Copyrighted.com Registered & Protected


author image

About the Author

This article is written by: Φιλόλογος Ερμής - He has already written over 2.200 articles for Φιλόλογος Ερμής. He has Graduate Diploma in Classical Philology, Postgraduate Diploma in Applied Pedagogic, and is Candidate Doctor(Dph) of Classical Philology. Stay touch with him or email him

2 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Πάρα πολύ αναλυτικά, πολύ καλή δουλειά!!! ^_^

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΤΣΟΥΛΗΣ είπε...

Well done λοιπόν... :)