επιμελεία του
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-κλασσικού φιλολόγου-
Και εις τας πλέον επαινουμένας αυτών πολιτείας –της Κρήτης, της Λακεδαίμονος- η πολιτεία, οι νόμοι και η ανατροφή των νέων απέβλεπαν πλέον εις την πολεμικήν τέχνην παρά εις καμμίας άλλης αρετής άσκησιν. Η τέχνη μόνον του πολέμου ενομίζετο αρετή και μόνον ο ανδρείος πολεμιστής αγαθός, καθώς εξεναντίας η ανανδρία κακία και ο άνανδρος κακός. Άρα εσύγχυσαν την Πολιτικήν με την Δεσποτικήν και ουδ’ εντρέποντο να δεσπόζωσι αδίκως τους άλλους οπότε και δεν υπέφερον να δεσπόζωνται υπό των συμπολιτών των κι αυτοί οι ίδιοι.
Ενόμιζαν, ότι ελευθερώνοντες τους βαρβάρους από τους ιδίους δεσπότας των, έμβαιναν αυτοί εις τον τόπον των δεσποτών κι εκληρονόμουν του τυράννου τους δούλους με το αυτό δίκαιον, με το οποίον εκυρίευαν και τα λοιπά κτήματα. Επίστευαν, ότι οι νικημένοι κατά πόλεμον γίνονται δικαίως δούλοι του νικητού, καθώς και αι κατοικίαι, οι αγροί, τα κτήνη και απλώς όλα των νικημένων τα υπάρχοντα. Μεταχειριζόμενος όμως ο Έλλην τον νικημένον ως κτήνος, τον μετεχειρίζετο παρά φύσιν, ασύμφορον δια τον νικητήν, διότι ούτως επέφερεν την αίδιον έχθραν, φωλευμένην εις τας ψυχάς των δουλωμένων, έως να λάβη καιρόν να εξορμήση κατά του τυράννου με τόσον πλειοτέραν βίαν, όσον εκρύπτετο μακρότερον. Μαρτύριον τούτου αι συχναί επαναστάσεις των δούλων εις τας ελληνικάς πόλεις. Εις την άνομον ταύτην δούλωσιν συνέδραμεν ακόμη κι αυτή της Ελλάδος κακή πολιτική κατάστασις. Κατακερματισμένης αυτής εις πολλάς μικράς και χωριστάς αυτονόμους πολιτείας, οι πολίται ήσαν ολίγοι τον αριθμόν και εξ ανάγκης είχαν χρείαν δούλων να γεωργώσι ή να εργάζωνται τας βαναύσους τέχνας, ασχολούμενοι αυτοί εις μόνα τα πολιτικά επαγγέλματα. Και αι βάναυσοι τέχναι, ήσαν όλαι σχεδόν αι αναγκαίαι προς ζωήν τέχναι. Δια να λογίζηται τις γνήσιος πολίτης έπρεπε να είναι αργός.
Ούτως οι ολίγοι πολίται εδιαιρούντο εις δύο τάξεις, των πολλά πλουσίων και των πολλά πτωχών, ήγουν δύο τάξεις εχθράς και πάντοτε εις πόλεμον η μία κατά της άλλης, χωρίς να έχωσιν μέσην τάξιν πολιτών, την μόνην ικανήν να σώση την ειρήνην. Εις τας εσωτερικάς ταύτας συχνάς διχονοίας, πρόσθες και τους εξωτερικούς πολέμους, πολύ συχνοτέρους εις τοιαύτην πολιτικήν κατάστασιν παρά εις τας ευνοουμένας πολιτείας. Διότι μόνη η ευνομία είναι αληθώς απόλεμος (Πίνδαρος, πυθ. Ε, 89), και μόνη εκείνη η πολιτεία ευνομείται, όπου είναι πολλή η μέση τάξις των πολιτών. Οι πολλά πτωχοί επιθυμούν πολέμους, από τους οποίους ελπίζουν να κερδίσωσι, οι δε ολιγαρχικοί, ως και οι τύραννοι, εξάπτουν πολλάκις τους πολέμους δια να ελευθερωθώσιν αυτοί από των πόλεμον των πτωχών.
Όσαι πολιτείαι έκλιναν πλειότερον εις την άσκησιν του πολέμου, παρά εις τας επιστήμας και τέχνας ήσαν αι κακοδαιμονέστεραι. Οι πολίται των εγένοντο άγριοι και θηριωδείς, ώστε να στρέφωσι τα όπλα των και προς τους ομοφύλους των, ότε δεν είχον βαρβάρους να πολεμήσωσι και να γίνωνται μισητοί δια την θηριωδίαν και εις αυτούς των τους γείτονας. Εις τας πόλεις ούν τας φιλοπολέμους γεννώνται οι στασιασταί πολίται. Ασχολούμενοι να ταράσσωσι την ησυχίαν των άλλων πόλεων εμετέφεραν την ταραχήν και εις τας πόλεις των. Ουδέν μάθημα άλλο διδαχθέντες παιδιόθεν παρά τον πόλεμον, όταν ο εξωτερικός πόλεμος τους έλειπεν επολέμουν τους συμπολίτας των. Ακόμη και οι ημερώτεροι Αθηναίοι, ει και εγνώρισαν την ανάγκην να ενώσωσι με του πολέμου την άσκησιν τας τα΄ςχνας και τας επιστήμας, τρέφοντες όμως κι αυτοί δούλους, έτρεφαν εις αυτάς των τας ψυχάς την αδικίαν. Της δουλείας ίδιον είναι να φθείρη άμα και τον δεσπότην και τον δούλον. Εις του δεσπότου την ψυχήν εμφυτεύει την τυραννικήν βίαν, εις δε του δούλου εξεναντίας τον δόλον, ως μόνον μέσον να φυλάσσεται την βίαν. Όστις δεσπόζει τους ομοίους του, ή δεσπόζεται απ΄αυτούς, αγριένεται την ψυχήν, ο δούλος διότι στερούμενος την αχώριστον από το λογικόν αυτεξουσιότητα, καταντά τελευταίος και εις αυτού του λογικού την στέρησιν, ο δεσπότης διότι πειράζεται αδιακόπως από τον σφοδρότατον εις τας κακίας πειρασμόν, την ολέθριον εξουσίαν να κάμνη ό,τι θέλει.
Παραδείγματα η ασπλαχνία των Σπαρτιατών κατά των Ειλώτων, ή η των Ειλώτων σκληρότης οσάκις ελάμβανον καιρόν να εκδικηθώσι τους τυράννους των. Όστις μάθει να αδική τόσον συχνά τους ξένους, αδύνατον να μην χάση κι αυτήν την έννοιαν της δικαοσύνης ολότελα. Αδύνατον να μην μεταφέρη την αδικίαν και εις αυτούς τους ομοφύλους και συμπολίτας του. Έκαμναν δε και ανατροφέας και παιδαγωγούς των παίδων των αυτούς τους δούλους, ήγουν ανθρώπους ών τα ήθη παρά την βαρβαρότητα ηχρειώθησαν ακόμη κι απ΄την δουλείαν!! Πώς εκ τοιαύτης ανατροφής εδύνατο να γεννηθώσι χρηστοί πολίται;
Εις τας τόσας ισχυράς αιτίας, όσοι εμπόδιζαν την τελειοποίησιν της πολιτικής επιστήμης, οφείλομεν να προσθέσωμεν ισχυροτέραν όλων των άλλων κι αυτήν την πολύθεον θρησκείαν των. Εις βίους των θεών ευρίσκομεν όσα είναι ικανά ν’ ανατρέψωσι πάσαν πολιτικήν ευνομίαν, αφ’ ού έδιδαν ανισότητος, διχονοιών, πολέμων και το χειρότερον αισχροβιότητος και κακοηθείας καθημερινά παραδείγματα. Ο Ζευς επί παραδείγματι παρθένους εβίαζεν, γυναίκας εμοίχευεν και εν τέλει εστεφανώθη και με την παιδεραστίαν.
Τοιούτων και τοσούτων κακών διαφόρους θεραπείας επένδυσαν οι παλαιοί και νομοθέται και φιλόσοφοι, ας δύναται τις ν’ αναγνώση στα Πολιτικά, δια το πώς πρέπει να συνταχθή η πολιτική κοινωνία, δια να είναι ειρηνική και ατάραχος. Τους έλειπεν μόνον το μέσον να συνάξωσι εις έν τα ευρήματά των και να διαδώσωσι εις όλην την Ελλάδαν τας ευρημένας αληθείας.
ΣΥΝΕΧΊΖΕΤΑΙ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου