Αι χρονικαί προτάσεις εις τα Λατινικά




του
Γεωργίου Πλακίδα


 
ΑΙ ΧΡΟΝΙΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ



1. Γενικά
Οι χρονικές προτάσεις είναι επιρρηματικές προτάσεις που προσδιορίζουν χρονικά την πράξη ή την κατάσταση που περιγράφει το ρήμα μιας άλλης πρότασης (συνήθως της κύριας).



ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΑ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ ΠΑΝΤΑ



 του
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-φιλολόγου



Ανοίγοντας το λεξικό βλέπουμε άτι η υπομονή είναι η ικανότητα κάποιου να ανέχεται, να εγκαρτερεί, να μη δυσανασχετεί και να μη βιάζεται. Και η μακροθυμία, το να έχει κάποιος υπομονή, καρτερικότητα, ανεξικακία και επιείκεια.
Θέλουμε να δούμε πως όποιος αγαπά πάντα περιμένει; Ιδού:
Α) αυτός που περίμενε τον θάνατο αγναντεύοντας την θάλασσα, επειδή αγαπούσε τους δικούς του που τους είχε χάσει…

«γ 'μως γι τ γνωστικ δυσσα χολοσκνω,
τν μοιρο, πο π δικος μακρθε τυραννιται
σ κυματζωστο νησ, στς θλασσας τ' φλι,
νησ δεντρτο, πο θε τν κατοικι της χει,
κρη το κακγνωμου το τλαντα, πο ξρει
τς θλασσας τ τρσβαθα, κα μ μακρις κολνες
π τ γς τν οραν φυλει ξεχωρισμνο.
κενου κρη τν κρατει τ δστυχο στ δκρυα,
κα μ γλυκεις μαγεει τον κουβντες, ν ξεχση
τν τπο του· μ πλε ατς, κα τν καπν μονχα
ν θρειε τς πατρδας του σν λαφροανεβανη,
κι ς πθαινε· μ μτ' σ, λυμπσε, δ σπλαχνισαι.»
(οδυσ., α, 50 κε)

Β) αυτός που περίμενε τον αφέντη του π’ αγαπούσε για να πεθάνη…

με το όνομα Άργος αναφέρεται ο πιστός σκύλος του Οδυσσέα που αναγνώρισε τον κύριό του ύστερα από είκοσι χρόνια. Αυτό έγινε παρά το γεγονός ότι ο Οδυσσέας ήταν μεταμφιεσμένος σε ζητιάνο προκειμένου να ανακαλύψει το τι συνέβαινε στο ανάκτορό του κατά τη μακρά απουσία του. Aμέσως μετά, ο Άργος πέθανε (Οδύσσεια, ρ 291 κ.ε.).

Ατ καθς λαλοσανε κι νμεσ τους λγαν,
σκυλ πο κοτουνταν, τ' ατι κα τ κεφλι ρθνει,
ργος, πο ντρψυχος Δυσσας τν εχε θρψει,
μως δν τνε χρηκε, γιατ' εχε φγει κενος
στ Τροα ττες τν ερ· σ' λλους καιρος ο νοι
τν παρνανε, ν κυνηγον λαγος, ζαρκδια, γδια.
Τρα, π' φντης λειπε, τν φηναν πεσμνο
στν σωριασμνη τν κοπρι βοδιν κα μουλαρινε,
πο μπρς στ θρα πλνονταν, κι ο παραγιο ποκεθε
τν σκωναν κα κπριζαν τος κπους το δυσσα.
πνω ατο κοιττανε τσιμπουριασμνος ργος.
Κα τρα, μα μυρστηκε σιμ τν δυσσα,
γοργοσαλεει τν ορ, τ' ατι του κατεβζει,
μ πι κοντ το φντη του δν μπρειε ν ζυγση.
Γρισ' ατς τν ψη του κα σφογγισ' να δκρυο
“Μεγλο θμα, στν κοπρι ν μνσκη ττοιος σκλος·
μορφος σκλος, μ ραγες ν 'ναι κα γοργοπδης
κοντ στν τση του μορφι, γι ν 'ναι δ π κενους
πο στ τραπζια στολισμ τος χουν ο φεντδες;”
Κι σ, Εμαιε χοιροβοσκ, το πολογθης κι επες·
“Εν' κεινο πο πθανε στ ξνα ατς σκλος.
ν ταν τσι στ κορμ, κα στ ργα του σν ττες
πο δυσσας τν φησε κινντας γι τν Τροα,
ττες θ κοτας δναμη κα γληγορδα, λθεια.
γρμι δν το ξφευγε μς στ βαθι το λγγου,
κθε κυνγι, πο βγαζε στ' χνρια μαθημνος.
Μ παθιασμνος τρ' ατς, φντης του στ ξνα
χαμνος, κα δ νοιζονται γι' ατν δ ο γυνακες.
Κι ο δολοι, σ δ βρσκεται ποπνω τους φντης,
δουλει ν κμουνε σωστ δ θλουνε πι ττες·
τ παρνει τ μισ ρετ το νθρπου βροντορχτης
Δας, μα τς σκλαβις μαρη το 'ρθη μρα.”

Γ) αυτός που περίμενε τον γιό που αγαπούσε για να κλείση τα μάτια του…

Ο Λαέρτης είναι ομηρικός ήρωας και βασιλιάς της Ιθάκης, γνωστότερος ως ο πατέρας του Οδυσσέα. Αφού είδε πια πως ο Οδυσσέας δεν γυρνούσε και στεναχωρημένος από τον θάνατο της Αντίκλειας, έφυγε από το παλάτι αφήνοντας την εξουσία στον εγγονό του Τηλέμαχο και πήγε να ζήσει στην εξοχή. Είχε μαζί του μόνο δυο υπηρέτες για να τον βοηθούν, επειδή ήταν πολύ γέρος. Επίσης, περνούσε όλη του την ημέρα σκάβοντας στα χωράφια, παρ' όλη την ηλικία του….

Μονάχο πέτυχε τον κύρη του στον όμορφο τους κήπο,
κάποιο δεντράκι εκεί που σκάλιζε᾿ λερός, κακοραμμένος,
κουρελιασμένος ο χιτώνας του᾿ κακοραμμένα έζωναν
πετσιά βοδίσια τ᾿ αντικνήμια του, να μη γδαρθεί στ᾿ αγκάθια᾿
και για τα βάτα είχε στα χέρια του χερόχτια, και γιδίσιο
σκουφί φορούσε στο κεφάλι του, να μην τον καίγει π γήλιος.
Ως ο αρχοντόγεννος, πολύπαθος τον είδεν Οδυσσέας,
να τυραννιέται απ᾿ τα γεράματα κι απ᾿ το βαρύ καημό του,
τον πήραν κλάματα και στάθηκε σε μια αχλαδιά από κάτω'
κι ο νους του δούλευε διχόγνωμος κι αναρωτιόταν, τάχα
να σφιχταγκαλιαστεί τον κύρη του, να τον φιλήσει, κι όλα
να του τα πει, πως ήρθε κι έφτασε στη γη την πατρική του,
για αρχή να κάνει ανερωτώντας τον και δοκιμάζοντας τον;
…..Είπε, κι εκείνον τον περίζωσε σα μαύρο γνέφι ο πόνος,
και διπλοπάλαμα αθαλόσκονη φουχτώνοντας τη ρίχνει πα
στο ψαρύ μεμιάς κεφάλι του με βόγγους και με θρήνους.
….


Δ) Αυτή που περίμενε τον άντρα που αγαπούσε για χρόνια πολλά

Η Πηνελόπη, εκτός από ομορφιά και πλούτη, είχε και όλες τις αρετές μιας ιδανικής συζύγου. Ήταν έξυπνη, συνετή, πιστή στον άντρα της και αφοσιωμένη στο γιο της, Τηλέμαχο, που ήταν βρέφος ακόμη, όταν έφυγε ο Οδυσσέας. Όταν ο Οδυσσέας έφυγε, της είπε να ξαναπαντρευτεί αν δε γύριζε. Παρόλα αυτά η Πηνελόπη τον περίμενε για 20 χρόνια, ακόμη και όταν όλοι τον θεωρούσαν νεκρό.

Τελικά:

Σύμφωνα με την Αγία Γραφή η υπομονή είναι χαρακτηριστικό και ιδιότητα και του Θεού και δίνεται ως δώρο στους πιστούς Του. Δεν είναι κάτι το παθητικό. Είναι ενεργητική αντιμετώπιση του κακού με το πνεύμα της αγάπης του Θεού. Μια από τις πρώτες αποκαλύψεις του Θεού στο δούλο Του το Μωυσή γίνεται ήδη διακήρυξη: "Κύριος, Κύριος ο Θεός, οικτίρμων και ελεήμων, μακρόθυμος και πολυέλεος και αληθινός" (Έξοδος 34: 6).

Η υπομονή και η μακροθυμία του Θεού εκδηλώνονται στις σχέσεις Του με εμάς τους αμαρτωλούς ανθρώπους, ενώ αξίζουμε τη δίκαιη οργή Του. Το ερώτημα είναι, ως πότε κανείς περιμένει αυτόν που αγαπά; Όχι πάντως δια παντός…




Αι συμβουλαί του Σωκράτους δια την εποχή της κρίσεως


Εἴμαστε στὶς ἡμέρες ποὺ ὁ Θρασύβουλος κυρίεψε τὸν Πειραιὰ καὶ πολεμοῦσε τοὺς τριάντα τύραννους τῶν Ἀθηνῶν.
Μιὰ ἀπὸ τὶς μέρες αὐτὲς ὁ Σωκράτης, ποὺ ἔμενε στὴν Ἀθήνα, ἀπάντησε στὸ δρόμο τὸν Ἀρίσταρχο, νέο μορφωμένο, εὐγενικὸ καὶ πολὺ γνωστό του.
῾Ο Ἀρίσταρχος ἦταν μελαγχολικὸς καὶ πολὺ λυπημένος.

Ὁ Σωκράτης τὸν ρώτησε :
- Τί ἔχεις, Ἀρίσταρχε, καὶ εἶσαι μελαγχολικός; Ἄν μὲ θεωρῆς φίλο σου, πρέπει νὰ μοῦ φανερώσης τὴν αἰτία τῆς λύπης σου, γιατὶ ἴσως μπορέσω νὰ σοῦ φανῶ ὠφέλιμος.
- Ἀλήθεια, φίλε Σωκράτη, ἀποκρίθηκε ὁ νέος. Βρίσκομαι σὲ μεγάλη στενοχώρια, γιατὶ ἀπὸ τὸν καιρὸ ποὺ ἄρχισε ὁ πόλεμος, μαζεύτηκαν στὸ σπίτι μου πολλὲς συγγένισσές μου, ἀδερφές, ἀνεψιές, ξαδέρφες, καὶ δὲν ἔχω τὰ μέσα νὰ τὶς τρέφω. Καὶ δὲ μπορῶ γιατὶ οὔτε ἀπὸ τοὺς αγρούς μου ἔχω κανένα εἰσόδημα, ἐπειδὴ μὲ τὸν πόλεμο ἔχουν μείνει ἀκαλλιέργητοι, οὔτε ἀπὸ τὰ σπίτια μου, γιατὶ ἔχει φύγει ὁ περισσότερος κόσμος καὶ δὲ βρίσκω νὰ τὰ νοικιάσω. Θέλω νὰ βάλω ἐνέχυρο τὰ ἔπιπλά μου, μὰ κανεὶς δὲ μοῦ δανείζει. Εὐκολώτερο μπορεῖ κανεὶς νὰ βρῆ χρήματα στὸ δρόμο παρὰ νὰ δανειστῆ.
Καταλαβαίνεις λοιπὸν σὲ ποιὰ θέση βοίσκομαι. Ἀπὸ τὴ μιὰ μεριὰ δὲν μπορῶ νὰ βλέπω τὶς συγγένισσές μου νὰ ὑποφέρουν καὶ νὰ στεροῦνται, καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη νὰ μὴν ἔχω χρήματα νὰ τὶς βοηθήσω.

Ὁ Σωκράτης τὸν ρώτησε πάλι:
- Μὰ γιατί Ἀρίσταρχε, ὁ φίλος μας ὁ Κεράμων ποὺ ἔχει στὸ σπίτι του περισσότερους ἀπὸ σένα μπορεῖ ὄχι μόνο νὰ τοὺς τρέφη καὶ νὰ τοὺς βοηθᾶ, ἀλλὰ καὶ νὰ βάζη κατὰ μέρος ἀρκετὰ χρήματα ποὺ τοῦ περισσεύουν; Καὶ σὺ νὰ φοβᾶσαι πὼς ὅλοι θὰ καταστραφῆτε, γιατὶ δὲν ἔχετε ἀρκετὰ εἰσοδήματα νὰ ζήσετε!
- Μὰ τὴν ἀλήθεια, ἀποκρίθηκε ὁ ᾽Αρίσταρχος, ὁ Κεράμων τρέφει σκλάβους, ἐνῶ ἐγὼ συντηρῶ ἐλεύθερους ἀνθρώπους.
- ῎Ε, λοιπόν, δὲν εἶναι λυπηρό, τοῦ λέει ὁ Σωκράτης, ἐκεῖνος μὲ δούλους νὰ ζῆ πλουσιοπάροχα καὶ σὺ μ’ ἀνθρώπους ἐλεύθερους νὰ εἶσαι φτωχός;
Οἱ συγγένισσές σου δὲν ξέρουν καμιὰ δουλειά; νὰ ζυμώνουν π.χ. ψωμί, νὰ κάνουν τυρί, νὰ ράβουν ἀντρικὰ καὶ γυναικεῖα φορέματα;...
᾽Εγὼ ξέρω πὼς ὁ Ναυσικίδης μὲ μιὰ δουλειὰ μονάχα, τὴν ἀλευροποιία, ὄχι μονάχα τρέφει τὸν ἑαυτό του, τοὺς δούλους του, καὶ πολλὰ ζῶα, ἀλλὰ καὶ ἔγινε πλούσιος. ῾Ο Κόροιβος ἀπὸ τὴν ἀρτοποιία καὶ τὴ φαμίλια του τρέφει, καὶ πλουσιοπάροχα ζῆ. ᾽Επίσης ὁ Δημέας ζῆ καλὰ κάνοντας χλαμύδες, καὶ ὁ Πένων πουκάμισα, καὶ ἄλλοι ἀπὸ διάφορες ἄλλες δουλειές.

- Δίκιο ἔχεις, Σωκράτη, ἀποκρίθηκε ὁ Ἀρίσταρχος. Μὰ ὅλοι αὐτοὶ ἔχουν δούλους, ποὺ τοὺς ἀναγκάζουν νὰ δουλεύουν, ἐνῶ οἱ δικοί μου εἶναι ἄνθρωποι ἐλεύθεροι καὶ συγγενεῖς μου.
- Λοιπὸν νομίζεις, φίλε μου, λέει ὁ Σωκράτης, πὼς οἱ συγγένισσές σου, ἐπειδὴ εἶναι ἐλεύθερες, δὲν πρέπει νὰ δουλεύουν, παρὰ νὰ τρῶνε καὶ νὰ κοιμοῦνται; Νομίζεις πὼς πρέπει νὰ μένουν ἄνεργες καὶ νὰ μὴν κάνουν καμιὰ δουλειὰ νὰ ζήσουν;
Καὶ γι’ αὐτό, ἐπειδὴ μένουν ἄνεργες, οὔτε ἐκεῖνες ἀγαπᾶνε ἐσένα, οὔτε σὺ ἐκεῖνες. ᾽Εσὺ νομίζεις πὼς αὐτὲς σὲ ζημιώνουν, κι ἐκεῖνες πάλι λυποῦνται γιατὶ σὲ βλέπουν νὰ στενοχωριέσαι.
Ἄν ὅμως φροντίσης νὰ τὶς κάμης ν’ ἀγαπήσουν τὴ δουλειά, τότε καὶ σὺ θ’ ἀγαπήσης ἐκεῖνες βλέποντας πὼς εἶναι ὠφέλιμες σ’ ἐσένα, κι ἐκεῖνες πάλι τὸ ἴδιο θὰ σ’ ἀγαπήσουν, γιατὶ θὰ βλέπουν πὼς μένεις εὐχαριστημένος καὶ χαρούμενος γι’ αὐτές.

- ῎Εχεις πολὺ δίκιο, φίλε Σωκράτη, ἀποκρίθηκε ὁ Ἀρίσταρχος. Ἀμέσως θὰ προσπαθήσω νὰ δανειστῶ χρήματα γιὰ νὰ προμηθευτῶ διάφορα ὑλικὰ γιὰ τὶς δουλειὲς τῶν συγγενισσῶν μου.
Καὶ πραγματικὰ ὁ Ἀρίσταρχος ἔβαλε σ’ ἐνέργεια τὶς συμβουλὲς τοῦ Σωκράτη. Σ’ ἄλλες ἀπὸ τὶς συγγένισσές του προμήθεψε ὅ,τι ἔπρεπε γιὰ νὰ κάνουν σκεπάσματα, κι ἄλλα χρήσιμα πράματα καὶ σ’ ἄλλες ἔδωσε ἄλλες ἐργασίες.
Ἀπὸ τότε καὶ οἱ συγγένισσες τοῦ Ἀρίσταρχου ἔγιναν χαρούμενες κι ἀγαποῦσαν τὸν Ἀρίσταρχο σὰν προστάτη, κι αὐτὸς τὶς ἀγαποῦσε πιὸ πολύ,γιατὶ μὲ τὴν ἐργασία τους ζοῦσαν καλὰ καὶ δὲν τοῦ ἦταν πιὰ βάρος.
Κι ἔτσι μὲ τὴν ἐργασία κέρδιζαν ὅσο χρειάζονταν γιὰ νὰ ζήσουν, ἦταν εὐχαριστημένες, κι εὐγνωμονοῦσαν τὸ Σωκράτη, ποὺ ἔδωσε στὸν Ἀρίσταρχο τόσο καλὲς καὶ ὠφέλιμες συμβουλές.



Ασκήσεις στα Τριτόκλιτα Επίθετα της Αρχαίας Ελληνικής




της Ιωάννας Κολιοπούλου


ΑΣΚΗΣΗ 1

Να συμπληρώσετε τα κενά με τον σωστό τύπο του επιθέτου που βρίσκεται στην παρένθεση:

α) Καὶ οὐ ....................(κακοήθης) ἀλλ’ ....................(εὐήθης) διὰ τὸ μήπω τεθεωρηκέναι πολλὰς πονηρίας, καὶ εὔπιστοι διὰ τὸ μήπω πολλὰ ἐξηπατῆσθαι, καὶ εὐέλπιδές εἰσι.
β) Εἰ γὰρ οἱ μὲν .................(βραδύς) οἱ δὲ .................(ταχύς), οὐδὲν διὰ τοῦτο δεῖ τοὺς μὲν πλεῖον τοὺς δ’ ἔλαττον ἔχειν, ἀλλ’ ἐν τοῖς γυμνικοῖς ἀγῶσιν ἡ τούτων διαφορὰ λαμβάνει τὴν τιμήν.
γ) Λίαν ...........................(βαθύς) τὰς φάλαγγας ποιούμεναι αἱ πόλεις κύκλωσιν τοῖς πολεμίοις παρέχοιεν.
δ) Τῆς δὲ τοιαύτης ἡδονῆς ....................(ταχύς) ἡ μεταβολή. καὶ ἐρωτικοὶ δ’ οἱ νέοι·
ε) Καὶ γὰρ ὁρᾶν στυγνὸς ἦν καὶ τῇ φωνῇ ..............(τραχύς), ἐκόλαζέ τε ἰσχυρῶς, καὶ ὀργῇ ἐνίοτε, ὡς καὶ αὐτῷ μεταμέλειν ἔσθ’ ὅτε.
στ) Οὐ γὰρ ἀλλοτρίοις ὑμῖν χρωμένοις παραδείγμασιν, ἀλλ’ οἰκείοις, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ............................(εὐδαίμων) ἔξεστι γενέσθαι.
ζ) Καὶ τοὺς ....................(σώφρων), ὅτι οὐκ ἄδικοι καὶ τοὺς .................(ἀπράγμων) διὰ τὸ αὐτό.



ΣΥΜΦΩΝΟΛΗΚΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΤΗΣ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ





της
Ιωάννας Κολιοπούλου



ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΤΡΙΤΟΚΛΙΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ

Τα τριτόκλιτα επίθετα διαιρούνται κατά το χαρακτήρα τους, όπως και τα ουσιαστικά, σε φωνηεντόληκτα και συμφωνόληκτα.

Σε όλα τα τριτόκλιτα τρικατάληκτα επίθετα το θηλυκό γένος:
  • Λήγει σε –α βραχύχρονο: π.χ. ὁ βαθύς, ἡ βαθεῖα,
    ὁ πᾶς, ἡ πᾶσα,
    ὁ ἐκών, ἡ ἐκοῦσα,
    ὁ μέλας, ἡ μέλαινα
  • Στη γενική του πληθυντικού τονίζεται πάντοτε στη λήγουσα: π.χ. τῶν βαθειῶν, τῶν πασῶν, τῶν ἑκουσῶν, τῶν μελαινῶν 



ΦΩΝΗΕΝΤΟΛΗΚΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΤΗΣ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ




της
Ιωάννας Κολιοπούλου



ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΤΡΙΤΟΚΛΙΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ

Τα τριτόκλιτα επίθετα διαιρούνται κατά το χαρακτήρα τους, όπως και τα ουσιαστικά, σε φωνηεντόληκτα και συμφωνόληκτα.

Σε όλα τα τριτόκλιτα τρικατάληκτα επίθετα το θηλυκό γένος:
  • Λήγει σε –α βραχύχρονο: π.χ. ὁ βαθύς, ἡ βαθεῖα,
    ὁ πᾶς, ἡ πᾶσα,
    ὁ ἐκών, ἡ ἐκοῦσα,
    ὁ μέλας, ἡ μέλαινα
  • Στη γενική του πληθυντικού τονίζεται πάντοτε στη λήγουσα: π.χ. τῶν βαθειῶν, τῶν πασῶν, τῶν ἑκουσῶν, τῶν μελαινῶν 



ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ "ΑΘΗΝΆ"




ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ  ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ,
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ
-----


ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
-----
Ταχ. Δ/νση: Α. Παπανδρέου 37
Τ.Κ. – Πόλη: 15180 - Μαρούσι
E-mail: press@minedu.gov.gr

         
Μαρούσι,5/3/2013

 
Δελτίο Τύπου

Σας αποστέλλουμε την τελική πρόταση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού για το Σχέδιο «ΑΘΗΝΑ», όπως θα παρουσιασθεί αύριο στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων  της Βουλής.


ΤΕΛΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΘΗΝΆ by ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΡΜΗΣ