Τα Αρχαία Ελληνικά και η εκπαίδευση

<Πώς θα επιδοτήσουμε τα Αρχαία Ελληνικά>

Γιώργης Γιατρομανωλάκης,

καθηγητής της Κλασικής Φιλολογίας

στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών

Χαρακτηρίσαμε σε προηγούμενο κείμενό μας («Το Βήμα», 10-10-04) τη διδασκαλία των Αρχαίων (γλώσσας και λογοτεχνίας) ως «εθνική πολυτέλεια», απαραίτητη ωστόσο και ζωτικής σημασίας. Μαθαίνουμε Αρχαία όχι γιατί έτσι θα γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, καλύτεροι πατριώτες ή χριστιανοί. Και προφανώς όχι διότι έτσι μαθαίνουμε καλύτερα τη γλώσσα μας. Κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει σοβαρά αυτή την ανορθολογική άποψη. Ο Σολωμός, ο Καβάφης και ο Σεφέρης δεν τελειοποίησαν τα ελληνικά τους κάνοντας εγκλιτικές ή χρονικές αντικαταστάσεις! Και υπάρχουν - ευτυχώς - πάμπολλοι Ελληνες που ενώ δεν έμαθαν να κλίνουν το ρήμα οίδα, γράφουν και μιλούν λαμπρά ελληνικά. Αντίθετα υπάρχουν φιλόλογοι παντελώς ανελλήνιστοι. Μαθαίνουμε λοιπόν Αρχαία για τον ίδιο λόγο για τον οποίο διαβάζουμε λογοτεχνία, πηγαίνουμε στο θέατρο ή ακούμε μουσική. Τα Γυμνασιόπαιδα «πρέπει» να αρχίσουν να μαθαίνουν Αρχαία επειδή έτσι θα έχουν την πολυτέλεια να γίνουν μέτοχοι μιας άλλης τάξεως γλωσσικής και λογοτεχνικής γνώσης και εμπειρίας. Πέρα από όλα τα άλλα. 

H γλωσσική ασυναρτησία

Ωστόσο η προχθεσινή διακήρυξη του υπουργείου Παιδείας για την ενίσχυση της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών φαίνεται να στηρίζεται στην παράλογη και αντιεπιστημονική άποψη ότι, αν μάθουμε καλά Αρχαία, θα μιλάμε καλύτερα νεοελληνικά! Αντιγράφω προσεκτικά από το δελτίο Τύπου του Υπουργείου: «Σύμφωνα με την Κα Υπουργό, η ωφέλεια από την ενίσχυση των παρεχομένων γνώσεων της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση θα είναι σημαντική στη χρήση της καθομιλουμένης (sic), καθώς αποτελεί καθημερινή πλέον διαπίστωση, [κόμμα!] η μη ορθή χρήση της γλώσσας, οι αδυναμίες στην έκφραση και η λεξιπενία». Απίστευτο και όμως ελληνικό! Και τούτο δεν είναι το μόνο δείγμα ιδεολογικής και γλωσσικής ασυναρτησίας. Αλλά τέτοια κείμενα εκθέτουν πρώτα απ' όλα το Υπουργείο.

Παρά τον κίνδυνο να παρεξηγηθώ, υποστηρίζω ότι από τη Μεταπολίτευση κι εδώ - τα πριν ας τ' αφήσουμε - δεν υπήρξε κανένας υπουργός Παιδείας που να έδειξε αληθινό ενδιαφέρον για τα Αρχαία. Δεν αναφέρομαι στις πολιτικές σκοπιμότητες. Για ουσιαστικό ενδιαφέρον συζητώ. Από τότε που επανήλθαν τα Αρχαία στο Γυμνάσιο και γράφτηκαν τα πρώτα βιβλία, αρχές της δεκαετίας του '90 (χάρη κυρίως στην πρωτοβουλία του τότε προέδρου του Π. I. κ. Μπαμπινιώτη), τι έγινε; Ανακυκλώθηκαν βιβλία, «μέθοδοι» και διακηρύξεις. Κέρδος; Μηδαμινό. Μην τα ξαναλέμε: αυτός ο μύθος της «υπαρκτής αρχαιομάθειας» στον τόπο μας πρέπει να τελειώσει. Στα ελληνικά σχολεία (και στις Φιλοσοφικές Σχολές) δεν διδάσκονται Αρχαία - υπάρχει μόνο η εντύπωση πως διδάσκονται. Κάθε χρόνο η Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία διενεργεί έναν πανελλήνιο μαθητικό διαγωνισμό. Με μεγάλη επιτυχία. Εγινε ποτέ κάτι ανάλογο από τις Εταιρείες Φιλολόγων ή το Υπουργείο; Οχι βέβαια. Γιατί; Διότι γνωρίζουν και οι ίδιοι πως ένας τέτοιος σοβαρός διαγωνισμός θα κατέληγε σε πλήρη αποτυχία. Στο επίπεδο ουσίας οι εξετάσεις των Αρχαίων στις Πανελλαδικές είναι το μέγα άλλοθι της εκπαιδευτικής μας πολιτικής. 

Ενισχύστε τα Νέα Ελληνικά

Αν λοιπόν το σεβαστό Υπουργείο επιθυμεί όντως να βοηθήσει «την ορθή χρήση» της γλώσσας μας, ας ενισχύσει τη διδασκαλία των Νέων Ελληνικών. Αυτό δεν είναι το λογικό; Αν επιθυμεί να ενισχύσει την αρχαιομάθεια, τον πολιτισμό μας γενικότερα, ας καταφύγει σε άλλα επιχειρήματα. Ας αφήσουμε τα μπαλώματα κι ας σχεδιάσουμε επιτέλους ορθολογικά την Παιδεία μας. Οφείλουμε, κάποια στιγμή, να αντιμετωπίσουμε το θέμα της Παιδείας και της διδασκαλίας των Αρχαίων, ειδικότερα, με ρεαλισμό και τόλμη. Θα πρέπει λ.χ. να δεχθούμε ως αληθινό γεγονός, δηλ. ως εθνικό γεγονός, ότι δεν μπορούν και δεν θέλουν όλα τα παιδιά να μάθουν Αρχαία. Ετσι κι αλλιώς δεν μαθαίνουν, και οι πάντες το γνωρίζουν αυτό. H συνταγματική επιταγή ότι η Παιδεία είναι υποχρεωτική για όλους δεν αναφέρεται σε κάποια μαθήματα. Διαφορετικά θα έπρεπε όλα τα παιδιά να μαθαίνουν πιάνο. Ναι, θα μας πουν, αλλά τα Αρχαία δεν είναι σαν το πιάνο. Εχουν εθνική σημασία, δυναμώνουν την ελληνική συνείδηση κτλ. E, τότε ας σοβαρευτούμε. Θέλουμε να συνεχισθεί και προφανώς να βελτιωθεί η όποια παράδοση αρχαιογνωσίας στον τόπο μας; Τότε να σχεδιάσουμε τα πράγματα ορθολογικά και η Πολιτεία να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη. Οι Ολυμπιακοί (που τόσο πια μας δόξασαν) πώς πέτυχαν; Στο τζάμπα; Γιατί η Παιδεία όλο στο δωρεάν και στα παχιά λόγια;

Θα πρέπει να δούμε την Παιδεία μας, και ειδικότερα τη διδασκαλία των Αρχαίων, ως μια προβληματική επιχείρηση. Αυτή η επιχείρηση, αυτός ο οργανισμός πρέπει κάποτε να εξυγιανθεί. Προς Θεού, όχι πάλι με νέα βιβλία, προγράμματα, επιτροπές, συμβούλους και παρασυμβούλους. 'H με την προσθήκη μίας ώρας. Τα έχουμε βαρεθεί αυτά. Το κυριότερο: αυτή η τακτική οδηγεί από το κακό στο χειρότερο. Καθώς λοιπόν πιστεύω (και όχι μόνο εγώ) ότι η λύση, το κλειδί αυτής της προσπάθειας βρίσκεται στο Γυμνάσιο, από εδώ πρέπει να αρχίσουμε. Εδώ πρέπει να δημιουργήσουμε τον πρώτο πυρήνα αρχαιομάθειας. Όχι βέβαια αποκλείοντας κάποιους, αλλά προφανώς συντρέχοντας και βοηθώντας εκείνους που έχουν διάθεση για μάθηση. Και παράλληλα να δώσουμε κίνητρα. Οικονομικά; Βεβαίως. Εδώ επιδοτούμε «καλλιτεχνικούς» συλλόγους, χρηματοδοτούμε επιτήδειους, σπαταλούμε εκατομμύρια για μια δήθεν περιφερειακή ανάπτυξη που δεν θα συμβεί ποτέ. Σπαταλήσαμε εκατομμύρια στους Ολυμπιακούς. Ποιος, αλήθεια, τους θυμάται σήμερα, δύο μήνες μετά; Ποιο ρόλο παίζουν στη ζωή μας σήμερα; Αλλά ο καθημερινός πολιτισμός δεν χάνεται ποτέ. Έτσι πρέπει να «πουληθούν» τα Αρχαία: ως πολυτελής επένδυση του έθνους. Αν τα Αρχαία δεν «ακριβύνουν», κανείς δεν θα τα πάρει σοβαρά. 

Πυρήνας αρχαιομάθειας

Επιδοτούμενα Αρχαία σημαίνει καθημερινή, συστηματική, αυστηρή, επιστημονική διδασκαλία. Καθημερινός συστηματικός έλεγχος. Οσοι επιθυμούν να μάθουν πραγματικά και το αποδεικνύουν, αμείβονται. Με υποτροφίες, με δάνεια. Με χρηματικά έπαθλα. Κυρίως με την προοπτική ενός καλύτερου μέλλοντος. Οταν όλη η Παιδεία μας σχεδιάζεται με το κριτήριο ενός επαγγελματισμού αμφίβολης ποιότητας, γιατί να κρατήσουμε τα Αρχαία δέσμια ενός θολού ιδεαλισμού; Πρέπει να απαλλαγούμε όλοι, Υπουργείο, δάσκαλοι και γονείς από την αδρανή αντίληψη που μας κάνει να πιστεύουμε ότι τα πράγματα στην Παιδεία είναι πάνω-κάτω όπως πριν από πενήντα χρόνια. Που τάχατες τότε «μαθαίναμε» Αρχαία. Μύθος. Ελάχιστοι μάθαιναν και τότε. Οσοι είχαν μεράκι. Οι πολλοί πέρα από το «Δαρείου και Παρυσάτιδος γίγνονται παίδες δύο», παρέμεναν μακριά από τα κλασικά γράμματα. Διδάσκονται Αρχαία, λοιπόν, όσοι το επιλέγουν. Μακάρι και όλοι. Μακάρι να τους πείσουμε όλους. Αλλά και ένα μικρό ποσοστό μαθητών (προσωπικά πιστεύω πως θα είναι μεγάλο) να επιλέξουν να διδαχθούν Αρχαία και να αποτελέσουν ένα νέο, δυναμικό πυρήνα αρχαιομάθειας, κέρδος είναι. Και μάλιστα μέγα. Θα ρωτήσουν μερικοί: και οι φιλόλογοι στα σχολεία μας τι θα κάνουν; Οι Φιλοσοφικές Σχολές πώς θα δικαιολογούν πλέον την ύπαρξή τους; Θα γίνεται ό,τι γίνεται και σήμερα, αλλά με καλύτερη προοπτική. Ο φιλόλογοι έτσι κι αλλιώς «διδάσκουν» τα πάντα, χωρίς μάλιστα ποτέ να διδαχθούν κάτι σωστά. Ειδικά τα Αρχαία. Ομως αν δημιουργηθεί ο πρώτος πυρήνας αρχαιομάθειας στα Γυμνάσια, τότε αλλάζουν τα πράγματα. Για όλους.

Πηγή: Βήμα Κυριακή 7 Νοεμβρίου 2004

Διαβάστε Περισσότερα

Οι ανανεωμένοι Πίνακες κατάταξης Αναπληρωτών A'θμιας εκπ/σης

Τους πίνακες θα τους βρείτε στο

Forum

του

ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ

http://filologos-hermes.blogspot.gr/p/filologos-hermes-forum.html

Διαβάστε Περισσότερα

Ἀπόδοση ἑορτῆς κοιμήσεως Θεοτόκου - Η Παναγιά η Τριποδιώτισσα

Η Παναγιά η Τριποδιώτισσα

I.

του
Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης κυρού Διονυσίου


Η Εκκλησία εόρτασε πανηγυρικά πριν από οκτώ ημέρες την Κοίμηση και τη Μετάσταση της υπεραγίας Θεοτόκου και σήμερα, με την ίδια εορταστική διάθεση κλείνει την εορτή. Με τους ωραιότερους ύμνους κήδεψε τη μητέρα της ζωής, τους ίδιους ύμνους, που σαν απόηχος ακούονται και σήμερα στην Ιερή ακολουθία. Γιατί άλλη καλύτερη γλώσσα, για να εκφράσει το μυστήριο της πίστεως, η Εκκλησία δεν έχει παρά τη γλώσσα της ψαλμωδίας, που είναι μαζί ποίηση και μουσική στην πιο απλή και καθαρή της μορφή. Η Εκκλησία, δηλαδή ο λαός του Θεού εορτάζομε και τιμούμε τα πρόσωπα και τα γεγονότα της πίστεως, καθώς γράφει ο Απόστολος, «άδοντες και ψάλλοντες εν τη καρδία ημών τω Κυρίω». Ο ύμνος, το εκκλησιαστικό τροπάριο είναι η ζωντανή έκφραση της αμώμητης λατρείας της Ορθοδοξίας. Ας ξεχωρίσουμε λοιπόν κι ας αναλύσουμε ιεροπρεπώς κάποια τροπάρια της μεγάλης εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, κι ας είναι αυτό σήμερα το κήρυγμα του θείου λόγου.

Διαβάστε Περισσότερα

ΒΑΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2012

ΒΑΣΕΙΣ 2012 90% Βάσεις Ημερήσια Γενικά Λύκεια, ΕΠΑΛ (Ομάδα Β) 10% ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΒΑΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ 2012 - 2011 90%

ΟΛΗ ΤΗ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ (Α ΠΕΔΙΟ) 
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΜΕ ΠΕΡΥΣΙ ΚΑΙ ΜΕ ΤΙΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ

του

ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ ΕΡΜΗ

θα τις βρείτε εδώ

Οι βάσεις εισαγωγής στα ελληνικά πανεπιστήμια 2012 (ΠΕΔΙΟ I)

 

http://filologos-hermes.blogspot.gr/2012/08/2012-i.html

 

 

Διαβάστε Περισσότερα

Η πτώση των αγγέλων

Του

ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ Γ. ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ*

 

Γεν. 6,1 – 4

Στο έκτο κεφάλαιο της Γένεσης και συγκεκριμένα στους τέσσερις πρώτους στίχους βλέπουμε την ιστορία του γάμου μεταξύ των «Υιών του Θεού» και των «θυγατέρων των ανθρώπων». Όταν οι πρώτοι είδαν τη ομορφιά των γυναικών επέλεξαν ορισμένες για συζύγους του. Στο γεγονός αυτό αντιτίθεται ο Θεός ο οποίος ορίζει την διάρκεια ζωής του ανθρώπου σε εκατόν είκοσι χρόνια. Αποτέλεσμα του γάμου των «υιών του Θεού» με τις «κόρες των ανθρώπων» ήταν οι γίγαντες οι οποίοι ήταν απόγονοι τους και ήταν άνδρες ονομαστοί.

Σύμφωνα με το Γεν. 6,3 το Ζωοποιό Πνεύμα του Θεού δεν θα παραμείνει πάνω στον άνθρωπο γιατί είναι σαρκικοί. Αυτό το πνεύμα αποτελεί σύμφωνα με τον G. R. Berry Ασσυριακό επηρεασμό. Και προσδιορίζει την ρίζα του στο Ασσυριακό «dananu» που έχει την σημασία του να είναι κάποιος ισχυρός.

Στην προσπάθεια μας να χρονολογήσουμε το κείμενο βλέπουμε ότι πρόκειται για μια αρχαία παράδοση που είναι αρχαιότερη του J. Την συμπεριέλαβε ο J στο κείμενο ώστε να εισάγει το θέμα του κατακλυσμού. Το πρόβλημα που προκύπτει από την μελέτη του βιβλικού κειμένου είναι ο καθορισμός της φύσης των «Υιών του Θεού». Στην διεθνή έρευνα υπάρχουν τρείς απόψεις πάνω σε αυτή την προβληματική. Η πρώτη θεωρεί τους «Υιούς του Θεού» ως ευγενείς και εξέχουσες προσωπικότητες, η δεύτερη ως αγγέλους και η τρίτη ως άρρενες απογόνους του Σηθ. Οι «θυγατέρες των ανθρώπων» θεωρούνται στις παραπάνω οπτικές ως γυναίκες κατώτερης τάξης, ως γενικά η ανθρωπότητα και τέλος ως γυναίκες της φυλής του Κάιν.

Η πρώτη άποψη η οποία είναι παραδοσιακή συναντάται στον Ορθόδοξο Ιουδαϊσμό. Η άποψη όμως αυτή δεν έχει βιβλική βάση. Η δεύτερη άποψη, που θα αναπτύξουμε στην συνέχεια της μελέτης μας, βλέπουμε ότι μπορεί να θεμελιωθεί βιβλικά αφού οι «Υιοί του Θεού» παρουσιάζονται ως άγγελοι στους ψαλμούς αλλά και στο βιβλίο του Ιώβ.

Ακόμη εξηγείται και από την αντίθεση που υπάρχει στο «Υιοί του Θεού» και «θυγατέρες των ανθρώπων.»

Η τρίτη άποψη είναι ανθρωπολογική και για καιρό υποστηριζόταν διεθνώς. Οι άνδρες της φυλής του Σηθ πήραν για συζύγους τους γυναίκες από την φυλή του Κάιν. Η άποψη αυτή υποστηρίχθηκε στο παρελθόν από όλους τους Πατέρες της Εκκλησίας και ιδιαίτερα από τον Ι. Χρυσόστομο, οι οποίοι είχαν ως βάση το Μτ. 22,30 όπου ο Ιησούς αναφερόμενος στους αγγέλους λέει ότι δεν είναι στην φύση τους η ύπαρξη γενετήσιων ορμών, άρα δεν μπορούν να έχουν ερωτικές σχέσεις. Στην ανθρωπολογική αυτή κατηγορία σύμφωνα με τον Delitzsch μπορούν να περιληφθούν οι άνθρωποι που είναι αγαθοί και με μορφή θείας Υιοθεσίας ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους ανθρώπους του κόσμου.

«Νεότεροι ορθόδοξοι ερμηνευτές όπως ο Ι. Γιαννακόπουλος και ο Ι. Φούντας χρησιμοποιούν αυτήν την ανθρωπολογική οπτική. O Ι. Γιαννακόπουλος αναφέρει ότι η επιμιξία των δύο φυλών, απογόνων του Σηθ και του Κάιν οδήγησε σωματικώς στην δημιουργία των γιγάντων και ψυχικώς στη διαφθορά. Οι γυναίκες απόγονοι του Κάιν διέφθειραν τους καλούς άνδρες απογόνους του Σηθ οι οποίοι δεν πρόσεξαν τις ψυχικές αρετές αλλά την σωματική ωραιότητα. Για να υπερασπιστεί την θέση του ο Ι. Γιαννακόπουλος χρησιμοποιεί το Μτ. 22,33 ώστε να αποδείξει ότι δεν είναι άγγελοι οι «Υιοί του Θεού» και τον Θεοδώρητο Κύρου ώστε να θεμελιώσει την άποψη του. Ο Ι. Φούντας μεταφράζει την λέξη «ελοχίμ» ως ισχυρός. Έτσι υποστηρίζει ότι οι «Υιοί του Θεού» θα πρέπει να είναι κάποιοι ισχυροί πολεμιστές και τέτοιοι ήταν οι απόγονοι του Κάιν και όχι του Σηθ. Αυτό που προτείνει είναι ότι οι «Υιοί του Θεού» είναι οι απόγονοι του Κάιν, οι οποίοι είναι άνδρες δυνατοί της κακής γενιάς και πήραν για συντρόφους γυναίκες από την καλή φυλή του Σηθ. Η παραπλάνηση των γυναικών αυτών που οδήγησε στον κατακλυσμό, συνδυάζεται από τον Ι. Φούντα με την πτώση του ανθρώπου που οφείλεται στην παραπλάνηση της Εύας.»

Υπέρ της άποψης ότι οι «Υιοί του Θεού» είναι άγγελοι τίθεται ο G. Von Rad. Αφού αναφέρει τα χωρία της Παλαιάς Διαθήκης που αναφέρονται ως μέλη της ουράνιας αυλής του Γιαχβέ, οι οποίοι στέλνονται από τον Θεό σε διάφορες αποστολές, θεμελιώνει την άποψη του εξηγώντας τον όρο «ben». Αρχικά θεωρεί εμφανή την διαφορά μεταξύ των «Υιών του Θεού» και των «θυγατέρων των ανθρώπων» από την στιγμή που οι πρώτοι είναι όντα του θείου κόσμου. Ο όρος «ben» που είναι υιός δεν έχει στο σημείο αυτό κάποια γενεαλογική σημασία, αλλά μεταφορική. Θεωρεί λοιπόν ότι οι «Υιοί του Θεού» ανήκουν στον κόσμο του Θεού και είναι αγγελικά όντα. Αυτοί θέλκτικαν από τις γυναίκες και γενικά με το ανθρώπινο γένος. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την γέννηση των γιγάντων μετά από αυτή την ένωση. Ο G. von Rad θεωρεί ότι το χωρίο αυτό της Γενέσεως είναι ένας αρχαίος μύθος ο οποίος χρησιμοποιείται από το Γιαχβιστή για να δείξει το μέγεθος της διαφθοράς του ανθρωπίνου γένους.

Οι απόψεις του Αγουρίδη είναι πολύ κοντά σ’ αυτές του G. Von Rad. Θεωρεί ότι ο σκοπός της πληροφορίας, στο βιβλίο της Γενέσεως, του γάμου των αγγέλων με τις κόρες των ανθρώπων ήταν η εξήγηση της προέλευσης των γιγάντων. Στο κείμενο αγνοεί την ιστορία της πτώσεως των πρωτοπλάστων και είχε ως σκοπό να εξηγήσει το πώς ξεκίνησε το κακό στον κόσμο. Έτσι παρουσιάζει το γένος των αγγέλων να αναμιγνύεται με το ανθρώπινο, λόγω της λαγνείας προς τις γυναίκες. Όπως βλέπουμε ο Αγουρίδης είναι υπέρ της αγγελικής οπτικής και όχι της ανθρωπολογικής και υποστηρίζει ότι τέτοιες ερμηνείες δεν εξηγούν το απόσπασμα αλλά δεν δείχνουν και την σχέση που έχει με το θέμα του κατακλυσμού.

Ο καθηγητής Δ. Καϊμάκης θεωρεί ότι οι «Υιοί του Θεού» είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία πνευματικών όντων. Είναι κατώτερες θεότητες του Φαναανιτικού Πανθέου οι οποίες απομυθοποιούνται λόγω του ότι ο Γιαχβέ θεωρείται ο μοναδικός Θεός του Ισραήλ. Μετά την απομυθοποίηση που υφίστανται παρουσιάζονται ως άγγελοι και μέλη της ουράνιας αυλής του βασιλιά Γιαχβέ. Αυτοί τον υπηρετούν και βρίσκονται γύρω από τον θρόνο του. Στην μεταιχμαλωσιακή εποχή οι αποκαλυπτικοί συγγραφείς χρησιμοποίησαν τον αρχαίο μύθο των «Υιών του Θεού» για να εξηγήσουν την ύπαρξη του κακού στον κόσμο. Χαρακτηριστικά στο βιβλίο του Ενώχ η συνεύρεση των αγγέλων με τις θυγατέρες των ανθρώπων αναφέρεται ως μιασμός ο οποίος επηρέασε ολόκληρο το σύμπαν

Ο καθηγητής Μ. Κωνσταντίνου μελετώντας το συγκεκριμένο βιβλικό απόσπασμα υποστηρίζει ότι αποτελεί έναν ύμνο που απευθυνόταν στον αρχηγό του ιεβουσιτικού πανθέου τον EL. Οι «Υιοί του Θεού» ήταν κατώτερες θεότητες αυτού του πανθέου. Μπορεί κείμενα όπως το βιβλίο του Ιώβ και το απόκρυφο βιβλίο του Ενώχ, που είναι κομμάτι τις Ιουδαϊκής Αποκαλυπτικής Γραμματείας, να χρησιμοποιούν τον όρο «Υιοί του Θεού» ως αγγελικά όντα αλλά αυτό γίνεται σε μία εποχή που είναι ανεπτυγμένη η αγγελολογία. Ακόμη θεωρεί ότι και η ανθρωπολογική θεώρηση του όρου είναι λανθασμένη γιατί δεν εξηγεί την παρουσία των γιγάντων.

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι ο αρχαίος ύμνος προς τον EL χρησιμοποιείται από τον Γιαχβιστή. Επειδή όμως στον Ιουδαϊσμό δεν υπάρχουν κατώτερες και ανώτερες θεότητες παρά μόνο ο Γιαχβέ, οι κατώτερες θεότητες του Φαναανιτικού πανθέου απομυθοποιούνται και προβάλλονται ως αγγελικές δυνάμεις. Αυτές αποτελούν την ουράνια αυλή του βασιλιά Γιαχβέ.

Σε κανένα σημείο του βιβλικού αυτού κειμένου της Γενέσεως δεν αναφέρεται ότι οι άγγελοι που συνευρεθήκαν με τις γυναίκες τιμωρήθηκαν για την πράξη τους. Αντίθετα οι άνθρωποι είναι αυτοί που τιμωρούνται με τον ορισμό της μέγιστης διάρκειας της ζωής τα εκατόν είκοσι χρόνια. Η εικόνα της πτώσης των αγγέλων είναι καθαρά προϊόν της Αποκαλυπτικής Γραμματείας. Σα Ιωβηλαία, οι Διαθήκες των δώδεκα Πατριαρχών και το Α’ Ενώχ βασίζονται στο κείμενο της Γένεσης και παρουσιάζουν την πτώση των αγγέλων. Στα Ιωβηλαία έχουμε την εικόνα της αποστολής των αγγέλων από τον Θεό στη γη ώστε να διδάξουν τους ανθρώπους. Στις Διαθήκες των Πατριαρχών αναφέρεται το γεγονός της συνεύρεσης αγγέλων και γυναικών. Τέλος στο Α’ Ενώχ παρουσιάζονται διακόσιοι άγγελοι με αρχηγό τον Σεμιαζά να έχουν σχεδιάσει να συνευρεθούν με τις κόρες των ανθρώπων. Εκτός από την συνεύρεση  έχουμε και αποκάλυψη ακατάλληλων για τους ανθρώπους μυστηρίων που γίνεται από μια ομάδα αγγέλων που έχουν αρχηγό τον Αζαζέλ.

Ησ. 14,12-15 και Ιεζ. 26,12-19

Στο βιβλίο του Ησαΐα περιλαμβάνεται ένα πένθιμο άσμα που απευθυνόταν στον βασιλιά της Βαβυλώνας. Αρχικά ίσως συνδέθηκε με τον Σαργών Β’ βασιλιά των Ασσυρίων που σκοτώθηκε σε μάχη το 705 π.Χ και δεν ενταφιάσθηκε στην Ασσυρία. Ένα μέρος του άσματος παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ο βασιλιάς της Βαβυλώνας παρομοιάζεται με τον Εωσφόρο (Helel lleyhe) γιο της Αυγής (Shahar rx;v;). Ο Εωσφόρος και η Αυγή αποτελούσαν θεότητες του Φαναανιτικού πανθέου όπως μας πληροφορούν τα Ουγκαριτικά κείμενα της Ras Shamra.

Σο πένθιμο αυτό άσμα που υπάρχει στο βιβλίο του Ησαΐα μας μεταφέρει ένα μέρος του Φαναανιτικού μύθου της πτώσεως του Εωσφόρου. Αυτός προσπάθησε να εξισωθεί με τον El τον αρχηγό του Φαναανιτικού πανθέου, χτίζοντας τον θρόνο του πάνω από τα άστρα. Εκεί είχε τον θρόνο του ο El. Όπως ήταν λογικό αυτή η προσπάθεια του Εωσφόρου να γίνει ίσος με τον El δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτή. Έτσι εξέπεσε στα βάθη της αβύσσου ως αποτέλεσμα της περηφάνιας του.

Στο Ιεζ. κεφ. 28 βλέπουμε την προφητεία κατά του βασιλιά της Σύρου, ο οποίος περηφανεύτηκε και ισχυρίστηκε ότι δεν είναι ένας απλός άνθρωπος αλλά θεός. Για την περηφάνια του θα τιμωρηθεί από τον Θεό. Η προφητεία ακολουθείται από ένα πένθιμο άσμα προς τον βασιλιά της Σύρου. Σε αυτό παρουσιάζεται αρχικά ως ένας κάτοικος του κήπου της Εδέμ, στολισμένος με πολύτιμους λίθους και στη συνέχεια ως φύλακας Φερούβ στο όρος του Θεού.

Οι πολύτιμοι λίθοι που υπάρχουν σε αυτό το χωρίο αποτελούν τους εννέα από τους δώδεκα πολύτιμους λίθους που στόλιζαν τον αρχιερέα σύμφωνα με το Εξ. 28,17-20.

Στο εμπόριο την ημέρα του Σαββάτου αποτελούσε αμαρτία σύμφωνα με το Αμ. 8,4-6 και οι Σύριοι πήγαιναν στην Ιερουσαλήμ την ήμερα του Σαββάτου για να πουλήσουν τα προϊόντα τους σύμφωνα με το Νε. 13,15-16. Ίσως ο πλούτος που προέκυπτε για την Σύρο από το εμπόριο την ημέρα του Σαββάτου αποτέλεσε την αμαρτία για την οποία τιμωρείται εδώ ο βασιλιάς της.

Τα χαρακτηριστικά που απέδιδε ο βασιλιάς της Σύρου στον εαυτό του, τώρα χρησιμοποιούνται από τον προφήτη. Παρουσιάζει τον βασιλιά ως ένα υπεράνθρωπο όν που ήταν τέλειο στην συμπεριφορά του και σοφό, να αμαρτάνει και να τιμωρείται από τον Θεό. Η αμαρτία του οφείλεται στην περηφάνια του αλλά και στο δραστήριο εμπόριο.

Στα δυο κείμενα που προηγήθηκαν βλέπουμε δυο βασιλείς της Βαβυλώνας και της Σύρου να παρομοιάζονται με υπεράνθρωπα όντα ίσως και αγγέλους οι οποίοι τιμωρούνται για την περηφάνια τους και πέφτουν από τον ουρανό ή το άγιο όρος αντίστοιχα. Η εικόνα που έχει ο πιστός Εβραίος για την πτώση των αγγέλων σχετίζεται με την πτώση των άστρων. Αυτό συμβαίνει γιατί έχει συνδέσει τον αστρικό με τον αγγελικό κόσμο. Η σύνδεση αυτή αν και παρουσιάζεται σε αυτά τα δυο χωρία, από την στιγμή που βλέπουμε τον Εωσφόρο που είναι ο Αυγερινός να πέφτει από τον ουρανό, είναι περισσότερο εμφανείς στην Αποκαλυπτική Γραμματεία. Χαρακτηριστικά βλέπουμε στο βιβλίο του Ενώχ τον Αζαζέλ και την στρατιά του να πέφτουν από τον Ουρανό και να εικονίζεται αυτή η πτώση αυτή ως πτώση αστεριών.

*

Απόσπασμα εκ της μεταπτυχιακής εργασίας αυτού

με τίτλον «Το Πρόβλημα του Κακού στην Παλαιά Διαθήκη»

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Θεολογίας, GRI-2012-8398

Διαβάστε Περισσότερα

Προετοιμασία στις πανελλήνιες εξετάσεις 2012 τέκνων εξωτερικού (ομογενών)

επιμελεία του

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-κλασσικου φιλολόγου-

Για την προετοιμασία σας βρείτε το υλικό που σας είναι απαραίτητο στις κατωτέρω αναρτήσεις:

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ / ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΓΠ) / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ  /ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ/ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ Α’) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ  /ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ Β’) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

 

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ  /ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ Γ’) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ  /ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ Δ’) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ  /ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ Ε’) (ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

 

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ  / ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ Α’) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

 

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ  / ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ Β’) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ  / ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ Γ’) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ  / ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ Δ’) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ  / ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ Ε’) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

 

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ  / ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ ΣΤ’) (ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΝ) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

 

·        ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ  / ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΑΔΙΔΑΚΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΡΟΣ ΕΞΑΣΚΗΣΙΝ (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

 

·        ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ / ΙΣΤΟΡΙΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ Α’) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

 

·        ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ  / ΙΣΤΟΡΙΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ Β’) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ / ΙΣΤΟΡΙΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ Γ’) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

 

·        ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ / ΙΣΤΟΡΙΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ Δ’) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

 

·        ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ / ΙΣΤΟΡΙΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ Ε’) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

 

·        ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ / ΙΣΤΟΡΙΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ ΣΤ’) (ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΝ) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

·        ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ / ΛΑΤΙΝΙΚΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ / ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΟΧΗΣ (ΜΕΡΟΣ Α’) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

 

·        ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 ΟΜΟΓΕΝΩΝ / ΛΑΤΙΝΙΚΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ / ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΟΧΗΣ (ΜΕΡΟΣ Β’) (SOS)

( πατήστε ΕΔΩ )

Διαβάστε Περισσότερα

Εισαγωγή στην ρητορεία

του

Β. Θεοδωρακόπουλου

εισηγητού του Κ.Ε.Μ.Ε

Εισαγωγή στην ρητορεία

Διαβάστε Περισσότερα