Όταν προσπαθώ αλλά αποτυγχάνω, μήπως τελικά έχω επιτύχει; Μια προσέγγιση του Στωικισμού.

της ΙΩΑΝΝΑΣ ΦΑΦΚΑ

- Φιλολόγου

Χρύσιππος ο Σολεύς

Έστω ότι είσαι στην παραλία και ένα παιδί ζητά βοήθεια κινδυνεύοντας να πνιγεί. Σπεύδεις να βοηθήσεις, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Το παιδί πνίγεται. Θλίβεσαι και στενοχωριέσαι; Ο Στωικός θα σου απαντούσε κατηγορηματικά: όχι. Προσπάθησες αλλά δεν τα κατάφερες, ο σκοπός και η πρόθεσή σου ήταν να σώσεις το παιδί, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά ίσως το σύμπαν, η ειμαρμένη (η καθολική Φύση) είχε ορίσει έτσι τα πράγματα, ώστε από το γεγονός αυτό να αποφευχθούν άλλα χειρότερα, γιατί το μέλλον είναι κάτι «αδιάφορο» για το Στωικό, εφόσον εκ των πραγμάτων λόγω της περιορισμένης μας γνώσης δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τι επρόκειτο να συμβεί σε βάθος χρόνου, αν το παιδί επιβίωνε. Και εξάλλου, θα σου έλεγε ο Στωικός, ο θάνατος δεν είναι εξ ορισμού κάτι κακό, είναι απλώς ένα «μη προτιμητέο αδιάφορο».

Διαβάστε Περισσότερα

Ο Ηθικός Χαρακτήρας (ΜΕΡΟΣ Β')

 

 

Κύριλλος Κ. Αφεντουλίδης

 

επιμελεία τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
Πτυχιούχου Κλασσικῆς Φιλολογίας 

Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

Σάντρο Μποτιτσέλι, Η Συκοφαντία του Απελλή, π. 1495, Πινακοθήκη Ουφίτσι. Έργο βασισμένο σε περιγραφή έργου του Απελλή, όπως αυτή δίνεται από τον Λουκιανό.

(Μέρος Α')

Ο ηθικός χαρακτήρ, η ομοιόμορφος δηλ. σταθερά ηθική διάθεσις και ενέργεια του ανθρώπου δεν είναι απλή τις φυσική εκδήλωσις της ιδιοφυίας και ιδιοσυγκρασίας εκάστου, αλλ’ είναι έργον και καλλιτέχνημα της ελυθέρας και λογικής ενεργείας του ανθρώπου, ως μαρτυρεί η πείρα, ήτις δεικνύει σαφώς, ότι όπως πάσα φυσική ικανότης και ευφυία δια της ασκήσεως τελειοποιείται και γίνεται δεξιότης, ούτω και ο χαρακτήρ δια καταλλήλου μορφώσεως και ανατροφής βαθμηδόν διαμορφούται και διαπλάττεται. Το ζήτημα όμως είναι πώς δυνάμεθα να επιτύχωμεν τοιαύτην της βουλήσεως ημών κατεύθυνσιν, ώστε να ενεργή αύτη πάντοτε επί του αυτού ζητήματος κατά τον αυτόν τρόπον.

Διαβάστε Περισσότερα

Ο Ηθικός Χαρακτήρας (ΜΕΡΟΣ Α')

Κύριλλος Κ. Αφεντουλίδης

επιμελεία τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
Πτυχιούχου Κλασσικῆς Φιλολογίας 

Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

Χαρακτήρ[1] είναι ο μόνιμος τρόπος του νοείν και βούλεσθαι και πράττειν, η ιδιότης δηλαδή εκείνη και ο ιδιαίτερος και συνήθης τρόπος τον οποίον έχει έκαστος εν τη ζωή του, εν τη ενεργεία του ανάλογος πάντοτε προς την ηλικίαν του, το φύλον, εις το οποίον ανήκει, την ιδιοσυγκρασίαν και ιδιοφυίαν του. Ο χαρακτήρ είναι το τιμιώτερον εξ όλων των ανθρωπίνων προτερημάτων. Αλλ’ ο χαρακτήρ είναι και ο σπουδαιότατος σκοπός ενός εκάστου καθώς η ύπαρξις ενός ιδεώδους χαρακτήρος ή η προσέγγισις προς τούτον εξασκεί μεγίστην επιρροήν μιας ευτυχούς ανθρώπινης ζωής. Πόθεν όμως αποκτάται; Εκ του αντικειμένου της ημετέρας εκλογής[2] ή απορρίψεως. Ομοιάζομεν εν τω σημείω τούτω τα έντομα, τα οποία από των ανθέων και φυτών παρά των οποίων ζώσι λαμβάνωσι και το χρώμα. Όπως εκείνα ούτω και ημείς γινόμεθα όμοιοι προς την πνευματικήν μας τροφήν, όμοιοι προς τα δημιουργήματα τα οποία εν τη καρδία μας ζώσιν. Εκάστη ενέργεια της ζωής μας, έκαστος σύνδεσμος ιδεών είναι εγκεχαραγμένος βαθύτατα εν τη ψυχή μας είναι γεγραμμένος δια χαλυβδίνης τρόπον τινά γραφίδος εν τω εσωτερικώ μας.

Διαβάστε Περισσότερα

Ο ιδανικός έρωτας του Κίρκεγκωρ

Ο ιδανικός έρωτας του Κίρκεγκωρ στο έργο του Είτε-Είτε, σε διάλογο με τον Πλάτωνα

Δρ. Παραγιουδάκη Γεωργία

Η «θεία μανία» για την οποία κάνει λόγο ο Πλάτων στο Φαίδρο, η «γιγνόμενη ἀπό θεῶν»,[1]είναι η θεϊκή τρέλα, που μόνο η ευσυγκίνητη ψυχή μπορεί να βιώσει, η οποία συγκλονίζεται ενώπιον αυτής της ανέκφραστης πλησμονής.[2] Ως εκ τούτου, συχνά θεωρείται παράφρων ο φιλόσοφος που βυθίζεται στην εκστατική «θεωρία»,[3] που έχει συναίσθημα «ἐκ τῆς φρίκης μεταβολή τε καὶ ἱδρώς καὶ θερμότης ἀήθης».[4] Ο « ἵμερος» τον καταλαμβάνει, τον μεταρσιώνει και τον αναβιβάζει σε σφαίρες όπου αντικρίζει το ποθητό.[5]

Διαβάστε Περισσότερα

Πλάτων, Διοτίμα, φεμινισμός.

Πλάτωνος Συμπόσιον: Λόγος Διοτίμας. 

Είναι τελικά «φεμινιστική» η επιλογή του Πλάτωνα να εναποθέσει σε μια γυναίκα 

την πιο σημαντική του φιλοσοφική θεωρία;

της Δρ.Γεωργίας Παραγιουδάκη

1. Εισαγωγή
Ο ρόλος των γυναικών στην κλασική Αθήνα περιοριζόταν αποκλειστικά στα οικιακά καθήκοντα και την ανατροφή των παιδιών.[1] Ωστόσο, αρκετές λογοτεχνικές αναφορές τις κατατάσσουν υψηλότερα, ακόμα και ως συμμετέχουσες σε κοινωνικά δρώμενα.[2]

Σε σχέση πάντως με τον αποκλεισμό τους από την κοινωνική και πολιτική ζωή, ο Gomme θεωρεί ότι οι Αθηναίες δεν απείχαν τελικά και πολύ από τις σύγχρονές του γυναίκες στη Βρετανία.[3] Εν τέλει δεν υπάρχει βεβαιότητα για το πόσο η πραγματικότητα αντιστοιχούσε στο κοινωνικό ιδεώδες του γυναικείου αποκλεισμού[4]. Και αυτό, γιατί, εκτός των άλλων, είναι πολύ δύσκολο να ανιχνεύσει κανείς τις αποκλίσεις ανάμεσα στις πηγές και την κοινωνική πραγματικότητα, όταν τα κυριότερα πνευματικά έργα της εποχής ήταν δημιουργήματα ανδρών και απευθύνονταν σε αυτούς. Εξάλλου, η καθολική αποδοχή των ανδρικών απόψεων, οφείλεται στη ζύμωση της κοινωνίας με αυτές.[5] Το κοινωνικό φύλο, όπως θα χαρακτηριστεί η έμφυλη ταυτότητα στις νεότερες φεμινιστικές θεωρίες, είναι επίκτητο και διαμορφώνεται βάσει των κοινωνικών προσταγών.[6]

Διαβάστε Περισσότερα