Ο πανεπιστήμων Μάξιμος Πλανούδης

της Ιωάννας Αρβανιτίδου

Φιλόλογος, ρήτορας, μαθηματικός, αστρονόμος, μουσικός… με δύο λέξεις: Μάξιμος Πλανούδης. Γεννήθηκε στη Νικομήδεια Βιθυνίας, περί το 1255, εγκαταστάθηκε με τον πατέρα του στην Κωνσταντινούπολη λίγο μετά την ανακατάληψη της Πόλης, το 1261, και εκεί έλαβε την πολύπλευρη μόρφωση του. Θεωρείται σίγουρο ότι μέχρι το 1280 είχε ολοκληρώσει τις σπουδές του, καθώς εκείνη τη χρονιά εξέδωσε μια συλλογή εξάμετρων στίχων.

Διαβάστε Περισσότερα

Η ζωή και το έργο του Albrecht Dürer

της Ιωάννας Αρβανιτίδου

Ο Albrecht Dürer θεωρείται ο σημαντικότερος Γερμανός καλλιτέχνης του 16ου αιώνα, ο οποίος με την πολύπλευρη δραστηριότητα του σημάδεψε μια ολόκληρη εποχή και διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην έναρξη της Αναγέννησης στη Βόρεια Ευρώπη.

Διαβάστε Περισσότερα

ΑΒΔΗΡΑ: Επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο (Β΄)

της
Ιωάννας Αρβανιτίδου

Ο αρχαιολογικός χώρος των Αβδήρων, που απέχει μόλις 25χλμ. από την πόλη της Ξάνθης, είναι ένας ιδιαίτερα εντυπωσιακός χώρος, ο οποίος απλώνεται σε μια έκταση περίπου 3.000 στρεμμάτων. Ο επισκέπτης του χώρου έχει την ευκαιρία να περπατήσει και να γνωρίσει την αρχαϊκή, κλασική, ελληνιστική και ρωμαϊκή θρακική πόλη.

Διαβάστε Περισσότερα

ΑΒΔΗΡΑ: Ιστορία μιας θρακικής πόλης (Α΄)

της
Ιωάννας Αρβανιτίδου

Τα Άβδηρα είναι μια από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαιότητας, με ζωή από τα αρχαϊκά χρόνια. Πληροφορίες για την πόλη μας δίνουν ο Ηρόδοτος, ο Στράβωνας, ο Απολλόδωρος, ο Διόδωρος, ο Κικέρωνας και πολλοί άλλοι. Ήταν η πατρίδα του περίφημου σοφιστή Πρωταγόρα (485- 411 π.Χ.) και του κορυφαίου, πατέρα της ατομικής θεωρίας, Δημόκριτου.

Διαβάστε Περισσότερα

Ιεροί Πανελλήνιοι Αγώνες: Τα Νέμεα (Μέρος Β’)

της
Ιωάννας Αρβανιτίδου


Οι Ιεροί Πανελλήνιοι Αγώνες ξεκίνησαν για να τιμήσουν κάποιον ήρωα ή κάποιον θεό και σώζονται και οι αντίστοιχοι μύθοι που συνδέονται με αυτούς. Συγκεκριμένα, η ίδρυση των Νεμέων, που άρχισαν επίσημα το 573π.Χ., συνδέεται δύο μύθους εκ των οποίων ο πρώτος αποδίδει την καθιέρωση των αγώνων στον μεγάλο ήρωα Ηρακλή, ενώ ο δεύτερος, που ίσως είναι ο εγκυρότερος, συνδέει τη δημιουργία των αγώνων με την αποστολή των Επτά επί Θήβας (Παυσανίας, VIII, XLVIII, 2).

Οι Νέμεοι Αγώνες, όμως, όπως όλα τα λαοφιλή δρώμενα από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, θεωρήθηκαν ιδανική ευκαιρία προκειμένου να εξυπηρετηθούν διάφορα πολιτικά συμφέροντα, με αποτέλεσμα η πολιτική να επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τον τόπο διεξαγωγής των αγώνων.

Η Νεμέα βρισκόταν σε γεωπολιτικό σημείο και ήταν διεθνές πολιτιστικό κέντρο στην αρχαιότητα, αλλά μόνο κατά τη διάρκεια των αγώνων. Η θέση της πόλης ανάμεσα στους λόγους των αρκαδικών βουνών και σε υψόμετρο περί τα 350μ. ήταν μια πολύ καλή θέση για ένα αθλητικό θρησκευτικό κέντρο.

Αρχικά, η προεδρία των αγώνων ανήκε στην γειτονική κωμόπολη Κλεωνές, γεγονός που επιβεβαιώνεται από τον Πίνδαρο, ο οποίος αναφερόμενος στις νίκες των αθλητών στα Νέμεα χρησιμοποιεί τη φράση «Κλεωναίου τ’ ἀπ’ ἀγῶνος». Η ανάθεση των αγώνων στις Κλεωνές αποκαλύπτει τις καλές σχέσεις των Κλεωνών με το Άργος, οι οποίες φαίνεται πως κλονίστηκαν όταν οι Αργείοι πήραν στα χέρια τους την προεδρία των αγώνων, το 460 π.Χ. Ωστόσο, οι αγώνες συνέχισαν να διεξάγονται κανονικά στην Νεμέα μέχρι τα μέσα του 3ου αι. π.Χ., όταν θεωρήθηκε καλύτερο η οργάνωση τους να γίνεται στο Άργος.

Την ίδια περίοδο, οι αγώνες πραγματοποιήθηκαν μια φορά στις Κλεωνές από τον Άρατο, ο οποίος βρισκόταν σε πόλεμο με το Άργος (Πλούταρχος, Ἄρατος XXVIII). Ταυτόχρονα, όμως, οι αγώνες τελούνταν και στο Άργος. Ο Άρατος και οι σύμμαχοι της Αχαϊκής Συμπολιτείας, χωρίς να σεβαστούν την εκεχειρία, συνέλαβαν όσους αθλητές πήραν μέρος στους αγώνες του Άργους και τους πούλησαν ως δούλους.

Το γεγονός αυτό δείχνει με σαφήνεια την ισχύ που είχε μια πόλη, η οποία τελούσε Ιερούς Πανελλήνιους Αγώνες. Ο Άρατος θέλοντας να αποδείξει την κυριαρχία του, μετέφερε τους αγώνες στις Κλεωνές και όταν οι Αργείοι τόλμησαν να τελέσουν ξεχωριστούς αγώνες στο Άργος τιμωρήθηκαν με τη βαρύτατη ποινή της δουλείας.

Η εκεχειρία κατά τη διάρκεια των Πανελλήνιων Αγώνων ήταν ιερή. Ωστόσο, ενίοτε χρησιμοποιούσαν την εκεχειρία για να εξυπηρετηθούν πολιτικά συμφέροντα, όπως φάνηκε στο παραπάνω επεισόδιο στο οποίο οι Αργείοι προσπάθησαν να “κρυφτούν” πίσω από την εκεχειρία που επέβαλε η διεξαγωγή των αγώνων και να εναντιωθούν στον Άρατο. Και δεν ήταν η πρώτη φορά! Οι Αργείοι προσπάθησαν και παλαιότερα να χρησιμοποιήσουν την ιερή εκεχειρία για να εξυπηρετήσουν τα δικά τους πολιτικά συμφέροντα. Το 390 π.Χ., προκειμένου να αποφύγουν εισβολή των Σπαρτιατών, κατά τη διάρκεια εχθροπραξιών, έστειλαν κήρυκες να αναγγείλουν την έναρξη της ιερής εκεχειρίας των αγώνων. Οι Σπαρτιάτες, ωστόσο, αντιλήφθηκαν την τακτική αυτή και παίρνοντας τη συγκατάθεση των μαντείων του Απόλλωνα και του Διός εισέβαλλαν στο Άργος και τιμώρησαν σκληρά τους Αργείους.



Επιλεγμένη Βιβλιογραφία
1. S. G. Miller, Excavations at Nemea 1973 – 1974, Hesperia XLIV, 2 (1975), 143 – 172.
2. S. G. Miller (ed.), Nemea. A Guide to the Side and Museum, Berkeley, Los Angeles and London 1990.
3. Ι. Μουρτίδης, Ιστορία Φυσικής Αγωγής (με στοιχεία φιλοσοφίας), Θεσσαλονίκη 2000.
4. Οι Νέμεοι Αγώνες

Διαβάστε Περισσότερα

ΙΩΑΝΝΑ ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΟΥ

Η Ιωάννα Αρβανιτίδου είναι πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, με ειδίκευση στην Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης.

Κατέχει μεταπτυχιακό δίπλωμα στην Βυζαντινή Αρχαιολογία, από το ίδιο πανεπιστήμιο, και διδακτορικό τίτλο στην Βυζαντινή/Μεσαιωνική Αρχαιολογία από το πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης.

Διαβάστε Περισσότερα

Ιεροί Πανελλήνιοι Αγώνες: Τα Νέμεα (Μέρος Α')

της

Ιωάννας Αρβανιτίδου

Άραγε πόσοι ξέρουν σήμερα ότι στην Αρχαία Ελλάδα εκτός από τους Ολυμπιακούς Αγώνες υπήρχαν ακόμη τρεις ιεροί πανελλήνιοι αγώνες και όλοι μαζί αποτελούσαν τον λεγόμενο Κύκλο των Ιερών Πανελληνίων Αγώνων; Πιθανότατα ελάχιστοι.

Διαβάστε Περισσότερα