ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2014 / ΛΑΤΙΝΙΚΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΘΕΜΑΤΑ - ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ἐπιμελεία τοῦ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ
2014

Οι απόψεις της ΠΕΦ για τα θέματα εξετάσεων στο μάθημα των Λατινικών

Θεωρητικής Κατεύθυνσης

Τα προς μετάφραση κείμενα  προέρχονται από τις διδακτικές ενότητες XXV, XXXI και XLVII του σχολικού εγχειριδίου. Είναι γνωστά και διδαγμένα και δεν έχουν ιδιαίτερες μεταφραστικές απαιτήσεις. Οι γραμματικές παρατηρήσεις κινούνται στην παραδοσιακή πρακτική των εξετάσεων. Οι συντακτικές, κλιμακούμενης δυσκολίας, είναι γενικά βατές. Παρά ταύτα απαιτούν επαρκή προετοιμασία των υποψηφίων. Η περίπλοκη διατύπωση των παρατηρήσεων, γραμματικών και συντακτικών, δεν διευκολύνουν τους υποψηφίους.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενδεικτικές απαντήσεις

Β1: Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις και φράσεις:

Prope  proxime

Opibus opes

Nimia magis nimia

Neminem nullius

Ipsi ipsi

Extreme extero

Discrimine discrimina

nobili genere nobilia genera

exercitui exercitibus

omnes omni

illa illud

pater patrum

iste istarum

is sibi

 Μονάδες 15

B2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:

Habemus habento

Cavete cautum, cautu

Tutamini tutantem tutaturum tutatum

Nolite Nolles

Deponite Deposuerit

Natus Nasci

Abiret Abibunt

Edixit Edic

Abstineret Abstineant

Mallet Mavultis

Obiecit obicereris/-re

Faciant Fiant

Μονάδες  15

Γ1α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων:

opibus: αφαιρετική οργανική του μέσου από το confidere

vobis: δοτική προσωπική (κτητική) από το est

neminem: υποκείμενο στο ειδικό απαρέμφατο consulturum esse (ετεροπροσωπία)

patriae: δοτική χαριστική (ή αντικείμενο) στο consulturum esse

fuisse: ειδικό απαρέμφατο ως αντικείμενο στο ρήμα mementote

bello: αφαιρετική του χρόνου στο ρήμα praefuit

genere: αφαιρετική της καταγωγής στη μετοχή natus

aliquot: επιθετικός προσδιορισμός στο annos

cana: κατηγορούμενο στο υποκείμενο ego από το συνδετικό ρήμα esse

illi: έμμεσο αντικείμενο σε δοτική στο ρήμα obiecit

te: αντικείμενο στο ρήμα faciant

Μονάδες 11

Γ1β. «itaque canete periculum»: να επαναδιατυπώσετε την πρόταση, ώστε να εκφράζεται απαγόρευση και με τους δύο τρόπους.

-         Nolite cavere periculum

-         Ne periculum caveritis

Μονάδες 4

Γ2α. «quin calva esse nolis»: Να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1), να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της (μονάδα 1), να δηλώσετε τη συντακτική λειτουργία (μονάδα 1) και να δικαιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδα 1)

-         Δευτερεύουσα ονοματική πρόταση του quin (ερωτηματική πρόταση ολικής αγνοίας)

-         Εισάγεται με τον σύνδεσμο quin, διότι μετά από ρήματα που έχουν τη σημασία του αρνούμαι, εμποδίζω και συνοδεύονται από άρνηση (non dubito), η δευτερεύουσα εισάγεται με το quin

-         Λειτουργεί ως αντικείμενο στο non dubito

-         Εκφέρεται με υποτακτική (nolis), γιατί δηλώνεται πρόθεση του υποκειμένου του ρήματος της κυρίας πρότασης και μάλιστα χρόνου ενεστώτα, γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (non dubito), συγχρονισμός κύριας-δευτερεύουσας, ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων  

Μονάδες 4

Γ2β. Να μετατρέψετε:

·                    Τη μετοχή στη φράση  T. Manlius consul natus… σε ισοδύναμη πρόταση

qui natus erat

·                    Τη δευτερεύουσα πρόταση is cum aliquando castris abiret σε μετοχή

is abiens castris

Μονάδες 4

Γ2γ. «tum interrogavit filiam, utrum post aliquot annos cana esse mallet an calva : να μετατρέψετε την πλάγια ερωτηματική πρόταση της περιόδου σε ευθεία ερώτηση με όλους τους δυνατούς τρόπους ως προς την εισαγωγή

-         Utrum post aliquot annos cana esse mavis an calva?

-         Mavisne post aliquot annos cana esse an calva?

-         Post aliquot annos cana esse an calva?

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ:

1.
2.
3.
4.
5.

ΣΧΟΛΙΟΝ ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ ΕΡΜΗ:

1.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ ΣΕΛ. 33/53

Αι ερωτηματικαί προτάσεις είναι ευθείαι ή πλάγιαι. Αι ευθείαι εκφέρονται καθ’ οριστικήν.

Αι διπλαί ερωτήσεις και αι ευθείαι και αι πλάγιαι εκφέρονται κατά τέσσερας τρόπους, ούς δεικνύουσι οι εξείς τέσσερεις τύποι:

1.    utrum (utrumne) – an

2.    (άνευ μορίου)      - an (anne μόνον εν πλάγιαις)

3.    ne (εγκλιτ.) – an

========================================

4.    (άνευ μορίου)      - ne (εγκλιτ.) (ο δ τύπος χρησιμοποιείται μόνον εν πλαγίαις)

Άρα η άσκησις δύναται να εκπληρωθή με τους τρείς πρώτους τρόπους

2.

Όταν κάποτε αυτός έφευγε απ’ το στρατόπεδο, … διέταξε ν’ απέχουν όλοι απ’ την μάχη.

→ (ν.ε) φεύγοντας αυτός απ’ το στρατόπεδο

→ (αρχαία) απιών ούτος εκ του στρατοπέδου…

Τουτέστι δεν πρόκειται δια απόλυτον μετοχήν αλλά δια συνημμένη. Το Υποκ. είναι το αυτό. Abiens λοιπόν.