της
Βαλεντίνας Σαλτέ
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ
ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ: Έκφραση – Έκθεση
Καθηγήτρια: Βαλεντίνα Σαλτέ
Κείμενο:
Γ. Μπαμπινιώτη, «Εις εαυτόν» : περί κρίσης και κρίσεων, Το ΒΗΜΑ, Νέες Εποχές 11/07/2010
ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΤΕ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ
Το γραπτό αποτελείται από τρίαμέρη
Μέρος Α: Αδίδακτο κείμενο
Να διαβάσετε το πιο κάτω κείμενο και να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν:
Σε ώρες περισυλλογής αναρωτιέμαι πώς μπορεί η ελληνική Εκπαίδευση να μορφώσει σκεπτόμενους πολίτες με ανεπτυγμένη ικανότητα κρίσης που να μπορούν να αντιμετωπίσουν κρίσεις οικονομικές, όπως αυτή που μάς βρήκε, κρίσεις ηθικές σε σχέση με την ουσία και τις προτεραιότητες στη ζωή τού ανθρώπου, κρίσεις αξιών, κρίσεις…
Η απάντηση που μού βγαίνει σχεδόν αυθόρμητα είναι ότι για να δημιουργήσεις σκεπτόμενους πολίτες, απαιτείται ένα ριζικά ανανεωμένο εκπαιδευτικό σύστημα που θα μετακινηθεί αμετάκλητα από την παθητική γνώση στην κριτική σκέψη. Σκέπτομαι πως αυτό μπορεί να επιτευχθεί, αν αλλάξει εκ βάθρων ο τρόπος διδασκαλίας στο σχολείο με αυτόν τον παιδευτικό στόχο. Αν ασκήσουμε τους μαθητές μας να αυτενεργούν : να αναζητούν οι ίδιοι (συνεργαζόμενοι κατά ομάδες) τις πληροφορίες για τα διδασκόμενα αντικείμενα, να ανατρέχουν σε βιβλία, να δουλεύουν σε σχολικές βιβλιοθήκες, να αξιοποιούν την εκπαιδευτική τεχνολογία (το διαδίκτυο), να ψάχνουν, να συζητούν, να ρωτούν, να βρίσκουν. Αυτές τις πληροφορίες αν οι ίδιοι οι μαθητές δουλέψουν από κοινού να τις οργανώσουν, αν τις παρουσιάσουν και τις συζητήσουν μεταξύ τους και μέσα στην τάξη με διακριτικό ενορχηστρωτή πάντα τον δάσκαλο, τότε θα γίνει το θαύμα : θα μάθουν να κρίνουν, να συζητούν, να επιχειρηματολογούν, που σημαίνει να σκέπτονται. Τότε θα αλλάξει όλο το κλίμα στο σχολείο. Τότε μπορεί να έλθει η ευλογημένη ώρα που οι μαθητές θα εκτιμήσουν και θα αγαπήσουν το σχολείο. Τότε και ο δάσκαλος θα αλλάξει ρόλο, περνώντας από τη διδακτική ρουτίνα στην αληθινά δημιουργική διδασκαλία, μια διαδικασία που και τον ίδιο θα γεμίζει ψυχικά και που θα εμπνέει τους μαθητές του.
Όλα αυτά, σκέπτομαι πάλι, προϋποθέτουνμεταρρυθμίσεις στην Παιδεία (αλλαγή τού αναλυτικού προγράμματος, επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και συγκρότηση σχολικών βιβλιοθηκών). Όλα αυτά –παρηγοριέμαι– περιλαμβάνονται ήδη ρητά και αναλυτικά στο Πόρισμα τού Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία. Όλα αυτά, λέω στον εαυτό μου, μπορούν να γίνουν. Μπορούμε πράγματι να μορφώσουμε πολίτες σκεπτόμενους, υπεύθυνους, δημοκρατικούς, κοινωνικά ευαίσθητους, πολίτες που να μπορούν να οργανώσουν δημιουργικά τη ζωή και να προλάβουν ή να αντιμετωπίσουν τις όποιες κρίσεις. Γιατί μια κρίση δεν είναι ποτέ μόνο καθαρά οικονομική. Έχει σχέση με πολιτικές επιλογές και πράξεις, δηλαδή με τον τρόπο σκέψεως κυβερνώντων και πολιτών και, τελικά, έχει άμεση σχέση με την παιδεία τους.
Πάλι αναρωτιέμαι: Όλα αυτά δεν προϋποθέτουν ότι μάς ενδιαφέρει ο πολιτισμός, ότι μάς ενδιαφέρει μια παιδεία ουσίας, πραγματικής καλλιέργειας, και ιδιαίτερα μια ελληνική παιδεία; Μάς ενδιαφέρει πράγματι να γνωρίσουν τα παιδιά μας τον ελληνικό πολιτισμό, τις ρίζες τους, την κληρονομιά τους, την παράδοσή τους; Μπορούμε να πετύχουμε μια τέτοια παιδεία, μια δημιουργική επαφή με τον πολιτισμό μας; […]
Τελικά, συλλαμβάνω τον εαυτό μου πάλι να ρωτάει –όχι χωρίς κάποια δόση ειρωνείας– αληθινά πιστεύεις ότι οι οικονομικές και οι κάθε λογής κρίσεις προλαβαίνονται ή αντιμετωπίζονται με προτάσεις παιδείας και πολιτισμού; Μήπως κινείσαι μεταξύ ουτοπίας και αθεράπευτουρομαντισμού;
Ίσως. Αλλά μήπως κι όποιος επιχειρηματολογεί για αντιμετώπιση κρίσεων ερήμην τής παιδείας και τού πολιτισμού κινείται, με τη σειρά του, μεταξύ αφέλειας και κυνισμού; Γιατί δεν μιλάμε απλώς για χρήματα και οικονομικά μεγέθη, αλλά για ανθρώπους και για την ποιότητα τής ζωής τους, για ανθρώπους με ψυχή, με σκέψη, με συναισθήματα. Δεν είναι, λοιπόν, αυτά κύριο μέλημα τής παιδείας και τού πολιτισμού; Και η όποια οικονομική κρίση δεν είναι τελικά προϊόν κρίσης αξιών, φανερής ή λανθάνουσας τάσης για εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και τελικά έλλειψη καλλιέργειας, ιδανικών, έλλειψη παιδείας με την πιο βαθιά και ουσιαστική της έννοια;
Γ. Μπαμπινιώτη, «Εις εαυτόν» : περί κρίσης και κρίσεων, Το ΒΗΜΑ, Νέες Εποχές 11/07/2010
(απόσπασμα, διασκευή)
Ερωτήσεις:
Α1. Να παρουσιάσετε περιληπτικά το περιεχόμενο του πιο πάνω αποσπάσματος σε 120-140 λέξεις.
(μονάδες 8)
Α2. (α) Ποια είναι τα δομικά στοιχεία της δεύτερης παραγράφου; Να αναφέρετε τους δύο τρόπους με τους οποίους αναπτύσσεται η παράγραφος αυτή και να τεκμηριώσετε με συντομία την απάντησή σας.
(μονάδες 4)
(β) Ποια άποψη εκφράζει ο συγγραφέας στην τελευταία παράγραφο; Να αναφέρετε έναν τρόπο και το αντίστοιχο μέσο πειθούς που χρησιμοποιεί για να τη στηρίξει.
(μονάδες 4)
Α3. Γιατί μια κρίση δεν είναι ποτέ μόνο καθαρά οικονομική. Έχει σχέση με πολιτικές επιλογές και πράξεις, δηλαδή με τον τρόπο σκέψεως κυβερνώντων και πολιτών και, τελικά, έχει άμεση σχέση με την παιδεία τους.
Να εξηγήσετε την πιο πάνω θέση του συγγραφέα και να τη σχολιάσετε δίνοντας και τη δική σας γνώμη. (80-100 λέξεις)
(μονάδες 4)
Μέρος Β: Γλώσσα
Β1. Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις υπογραμμισμένες λέξεις,
διατηρώντας το νόημα της φράσης, το γραμματικό τύπο της λέξης και το συντακτικό της ρόλο στη φράση:
διατηρώντας το νόημα της φράσης, το γραμματικό τύπο της λέξης και το συντακτικό της ρόλο στη φράση:
· θα μετακινηθεί αμετάκλητα
· αθεράπευτου ρομαντισμού
(μονάδες 2)
Β2. Να ξαναγράψετε τις πιο κάτω φράσεις αντικαθιστώντας τις υπογραμμισμένες λέξεις με αντώνυμες, χωρίς να αλλάξετε το γραμματικό τους τύπο, ώστε να δοθεί ακριβώς το αντίθετο νόημα στις φράσεις:
· παθητική γνώση
· με διακριτικό ενορχηστρωτή πάντα τον δάσκαλο
· Όλα αυτά προϋποθέτουν μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία
· κινείσαι μεταξύ ουτοπίας και αθεράπευτου ρομαντισμού
(μονάδες 4)
Β3. Να δώσετε για κάθε ένα από τα ακόλουθα ρήματα : (α) ένα παράγωγο/ομόριζο ουσιαστικό και (β) ένα παράγωγο/ομόριζο επίθετο:
- δημιουργήσεις
- αξιοποιούν
- εκτιμήσουν
- προλάβουν
(μονάδες 4)
Μέρος Γ: Παραγωγή επικοινωνιακού λόγου (έκθεση) (μονάδες 40)
« Γιατί δεν μιλάμε απλώς για χρήματα και οικονομικά μεγέθη, αλλά για ανθρώπους και για την ποιότητα τής ζωής τους, για ανθρώπους με ψυχή, με σκέψη, με συναισθήματα. Δεν είναι, λοιπόν, αυτά κύριο μέλημα τής παιδείας και τού πολιτισμού; Και η όποια οικονομική κρίση δεν είναι τελικά προϊόν κρίσης αξιών, φανερής ή λανθάνουσας τάσης για εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και τελικά έλλειψη καλλιέργειας, ιδανικών, έλλειψη παιδείας με την πιο βαθιά και ουσιαστική της έννοια; »
Σε ανοιχτή επιστολή στον τύπο, την οποία απευθύνεις ως τελειόφοιτος/η μαθητής/τρια στον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού, αφού αναφέρεις με συντομία τους προβληματισμούς σου για την κρίση που παρατηρείται στην εποχή μας, να καταθέσεις τις απόψεις σου για το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Παιδεία στην αντιμετώπιση αυτής της κρίσης. Στη συνέχεια να υποβάλεις τεκμηριωμένα τρεις συγκεκριμένες εισηγήσεις για ριζικές αλλαγές στο δημόσιο σχολείο, που κατά την άποψή σου θα συμβάλουν στη διαμόρφωση του σκεπτόμενου, δημοκρατικού και κοινωνικά ευαίσθητου πολίτη που απαιτεί η εποχή μας.
(έκταση 450-500 λέξεις)
***
ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΛΥΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ
ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ: Έκφραση – Έκθεση
Καθηγήτρια: Βαλεντίνα Σαλτέ
Κείμενο: Γ. Μπαμπινιώτη, «Εις εαυτόν» : περί κρίσης και κρίσεων
Το ΒΗΜΑ, Νέες Εποχές 11/07/2010, (απόσπασμα, διασκευή)
Μέρος Α: Αδίδακτο κείμενο
Α1: Περίληψη (μονάδες 8)
Απάντηση: Ένα σημείο / παράγραφο
Νοείται ότι η περίληψη πρέπει να δοθεί σε συνεχές κείμενο
- Το ερώτημα είναι πώς η ελληνική Εκπαίδευση θα διαμορφώσει πολίτες σκεπτόμενους που να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις πολλαπλές κρίσεις της εποχής μας. (Ο συγγραφέας θέτει καταρχάς το ερώτημα...)
- Η απάντηση βρίσκεται στην ανανέωση του εκπαιδευτικού συστήματος και την μετακίνησή του από την παθητική γνώση στην κριτική σκέψη, με ριζική μεταβολή στις μεθόδους διδασκαλίας, ώστε να αλλάξει όλο το σχολικό κλίμα και ο ρόλος του δασκάλου. (Εξαρχής απαντά πως μόνο με την ανανέωση .... θα αλλάξει .... / κρίνει πως η απάντηση βρίσκεται στην ανανέωση....)
- Οι μεταρρυθμίσεις στην παιδεία θα προετοιμάσουν τον (σκεπτόμενο και υπεύθυνο) ενεργό δημοκρατικό πολίτη, που θα μπορεί να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε κρίση, οικονομική και πολιτική. (Ακολούθως, εξηγεί πως...)
- Προϋπόθεση για μια παιδεία ουσίας και πραγματικής καλλιέργειας, για μια ελληνική παιδεία είναι η δημιουργική επαφή με την πολιτισμική κληρονομιά. (Στη συνέχεια διερευνά τη σχέση ανάμεσα στην παιδεία ουσίας ...... και τη δημιουργική ...)
- Είναι ίσως ουτοπικό να πιστεύεις ότι οι κρίσεις αντιμετωπίζονται με προτάσεις παιδείας και πολιτισμού. (Αν και κατανοεί πόσο ουτοπικό είναι να .... πολιτισμού,)
- Ωστόσο, όσοι υποστηρίζουν το αντίθετο είναι αφελείς ή κυνικοί, γιατί η όποια οικονομική κρίση είναι προϊόν κρίσης αξιών και έλλειψης παιδείας με τη βαθιά και ουσιαστική της σημασία. (κρίνει, τέλος, πως όσοι ....,/ χαρακτηρίζει ως αφελείς όσους ..........., γιατί πιστεύει ακράδαντα πως η οικονομική κρίση .....)
Βαθμολογία: 6 σημείαΧ1 μονάδα + 2 μονάδες για δομή, σύνδεση, έκφραση
Α2. (α) Δομικά στοιχεία της δεύτερης παραγράφου: (μ.1:0.5 δομικά στ.+0.5 τεκμηρίωση)
Θεματική περίοδος: Η απάντηση … στην κριτική σκέψη.
Λεπτομέρειες: Σκέπτομαι πως … εμπνέει τους μαθητές του.
Κατακλείδα: δεν υπάρχει
Δύο τρόποι με τους οποίους αναπτύσσεται η παράγραφος: (μ.3: 2Χ1 εντοπισμός +2Χ0.5 μ τεκμηρίωση)
α. Με αίτιο – αποτέλεσμα: Στη θεματική περίοδο δίνεται το αίτιο που οδηγεί σε ένα αποτέλεσμα. (Αίτιο: απαιτείται ένα ριζικά ανανεωμένο εκπαιδευτικό σύστημα. Αποτέλεσμα: για να δημιουργήσεις σκεπτόμενους πολίτες). Στις λεπτομέρειες τεκμηριώνεται με παραδείγματα πώς αυτή η ανανέωση (αλλαγή στον τρόπο διδασκαλίας, στο ρόλο του δασκάλου και στο κλίμα του σχολείου) θα έχει ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση σκεπτόμενων πολιτών.
β. Με παραδείγματα: Δίνονται παραδείγματα του τι πρέπει να αλλάξει στο σχολείο / στον τρόπο διδασκαλίας (π.χ. οι μαθητές να αυτενεργούν, να αναζητούν τις πληροφορίες, να αξιοποιούν την τεχνολογία, να ψάχνουν, κτλ.).
(β) Άποψη συγγραφέα στην τελευταία παράγραφο:
Η κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο μέσα από την παιδεία.
Τρόπος πειθούς: Επίκληση στη λογική
Μέσο πειθούς: Επιχείρημα:
Πρόταση κρίσεως (Γιατί δε μιλάμε απλώς ..... συναισθήματα)
Ερωτηματικές προτάσεις / ρητορικά ερωτήματα(Δεν είναι, λοιπόν, αυτά κύριο μέλημα της παιδείας και του πολιτισμού; Και η όποια .... έννοια;) ή
Συλλογισμός:
- Η οικονομική κρίση είναι προϊόν κρίσης αξιών, η οποία οφείλεται στην έλλειψη παιδείας με την πιο βαθιά και ουσιαστική της έννοια.
- Η παιδεία μπορεί να σταθεί αντίβαρο στην κρίση αξιών, (εφόσον κύριο μέλημά της είναι η ποιότητα ζωής των ανθρώπων, βασισμένη σε ιδανικά που λαμβάνουν υπόψη ότι ο άνθρωπος διαθέτει ψυχή, σκέψη και συναισθήματα.)
- Άρα η παιδεία αποτελεί προϋπόθεση για αντιμετώπιση της κρίσης αξιών.
Α3. Σχολιασμός θέσης:
Επεξήγηση: Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η οικονομική κρίση, δεν αφορά μόνο τα οικονομικά δεδομένα, αλλά ότι συνδέεται με τις επιλογές και τις πράξεις τόσο των πολιτικών που μας κυβερνούν, όσο και των πολιτών, γι αυτό και είναι άμεσα συνυφασμένη με την παιδεία τους, με τα ιδανικά και τις αξίες πάνω στις οποίες λειτουργεί ο καθένας ξεχωριστά ως πολίτης και η κοινωνία στο σύνολό της. (2 μον.)
Σχόλιο: Συμφωνώ με το συγγραφέα, γιατί όντως, όταν οι πολιτικοί δε διαθέτουν ουσιαστική παιδεία, δε διαθέτουν και υγιές πολιτικό ήθος, γι’ αυτό και αφενός είναι ανίκανοι να διαχειριστούν την οικονομική κρίση, και αφετέρου είναι επιρρεπείς στη διαφθορά, η οποία ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την οικονομική κρίση. Και όταν οι πολίτες δε διαθέτουν βαθειά παιδεία, δεν ψηφίζουν τους ικανότερους και τους εντιμότερους, δεν αντιλαμβάνονται τις συνέπειες των πολιτικών αποφάσεων και πράξεων, αλλά και ούτε αντιδρούν απέναντι σε φαινόμενα διαφθοράς, με αποτέλεσμα να κυριαρχεί η αισχροκέρδεια, η οποία βρίσκεται στη βάση της οικονομικής κρίσης.
(Αναμένεται να γίνει αναφορά σε κάποια από τα πιο πάνω σημεία, ή σε άλλα, τα οποία να τεκμηριώνουν τη θέση του συγγραφέα. Οποιαδήποτε άποψη θεωρείται ορθή, αρκεί να είναι επαρκώς αιτιολογημένη)
Μέρος Β: Γλώσσα
Β1. Συνώνυμα (μον. 2Χ1)
· θα μετακινηθεί αμετάκλητα = οριστικά, ανεπιστρεπτί, τελεσίδικα, τελειωτικά
· αθεράπευτου ρομαντισμού = ανίατου, αγιάτρευτου, αδιόρθωτου
Β2. Αντώνυμα (μον. 4Χ1)
· παθητική γνώση ¹ ενεργητική, ενεργός
· με διακριτικό ενορχηστρωτή πάντα τον δάσκαλο ¹ αδιάκριτο
· Όλα αυτά προϋποθέτουν μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία ¹συνεπάγονται, επιφέρουν, (οδηγούν σε)
· κινείσαι μεταξύ ουτοπίας και αθεράπευτου ρομαντισμού ¹πραγματικότητας, ρεαλισμού
Β3. Παράγωγα / ομόριζα (μον. 8Χ 0.5)
ΡΗΜΑ
|
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ
|
ΕΠΙΘΕΤΟ
|
δημιουργήσεις |
η δημιουργία
ο δημιουργός
η δημιουργικότητα
το δημιούργημα
|
δημιουργικός, -ή, -ό
|
αξιοποιούν |
η αξιοποίηση
|
αξιοποιήσιμος, -η, -ο
αξιοποιητέος, -έα, -έο
|
εκτιμήσουν |
η εκτίμηση
ο εκτιμητής
|
εκτιμητέος, -έα, -έο
εκτιμητικός, -ή, -ό
|
προλάβουν |
η πρόληψη
|
προληπτικός, -ή, -ό
|
Μέρος Γ: Παραγωγή επικοινωνιακού λόγου (έκθεση) (μονάδες 40)
1. Περιεχόμενο: 12 μονάδες
Πρόλογος: 1.5 μονάδα
Κύριο μέρος:
· Προβληματισμοί για την κρίση που παρατηρείται στην εποχή μας (εν συντομία) (1.5 μ.)
· Απόψεις για το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Παιδεία στην αντιμετώπιση αυτής της κρίσης (2 μ.)
· Τρεις συγκεκριμένες εισηγήσεις για ριζικές αλλαγές στο δημόσιο σχολείο, που κατά την άποψή σου θα συμβάλουν στη διαμόρφωση του σκεπτόμενου, δημοκρατικού και κοινωνικά ευαίσθητου πολίτη που απαιτεί η εποχή μας (3 Χ 2 μ.)
Επίλογος: (1μ)
2. Δομή: 12 μονάδες
- Προσφώνηση: 1
- Οργάνωση περιεχομένου
- Εξωτερικά στοιχεία: Πρόλογος – Κύριο μέρος – Επίλογος: 2
- Δομή αποδεικτικού λόγου (θέση, αίτια, εισηγήσεις): 3
- Δομή παραγράφων: 2
- Αλληλουχία και σύνδεση ιδεών (χρήση κατάλληλων συνδετικών λέξεων):3
- Επιφώνηση: 1
Υπέρβαση ορίου λέξεων: κάθε 100 λέξεις αφαιρείται 1 μονάδα
Επαναλήψεις ιδεών – θέσεων: Για κάθε επανάληψη αφαιρείται 1 μονάδα
- Έκφραση: 12
- Σαφήνεια – σύνταξη: 5
- Ακριβολογία – επιλογή κατάλληλου λεξιλογίου: 5
- Ύφος ανάλογο του κειμενικού είδους (επικοινωνικό ύφος επιστολής): 2
- Ορθογραφία: 4
- Για κάθε 5 ορθογραφικά / γραμματικά λάθη αφαιρείται 1 μονάδα
- Άτονο γραπτό (έκθεση): - 1 μονάδα
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου