SEPTEM

τοῦ

κ. Ἰωάννου Β. Κωστάκη,

θεολόγου

«Τῇ A΄ τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου, ἀρχὴ τῆς Ἰνδίκτου, ἤτοι τοῦ νέου ἔτους».

Στίχοι: «Ὢ Χριστὲ ἐσὺ ποὺ εἶσαι καὶ ὁ παλαιὸς (τῶν ἡμερῶν), ἀλλὰ γιὰ τοὺς ἀνθρώπους νέος, εὐλόγησε τὴν Ἴνδικτο, δηλαδὴ τὴν ἀρχὴ τοῦ νέου χρόνου».

Ὁ ἱερός συναξαριστὴς μᾶς προσφέρει τὶς ἐξηγήσεις, ποὺ ἀκολουθοῦν γιὰ τὸν ἑορτασμὸ τῆς ἀρχῆς τῆς Ἰνδίκτου, δηλαδὴ τοῦ νέου ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους. Ἡ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἑορτάζει τὴν 1η Σεπτεμβρίου τὴν Ἰνδικτιώνα γιὰ τρεῖς λόγους: α) Ἐπειδὴ ἡ ἡμέρα αὐτὴ θεωρεῖται ὡς ἀρχὴ τοῦ χρόνου, γιʼ αὐτὸ οἱ Ρωμαῖοι ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους χρόνους τὴν τιμοῦσαν σὲ μεγάλο βαθμό. Ἰνδικτιώνα εἶναι λατινικὴ –Ρωμαϊκὴ λέξη καὶ σημαίνει ὁρισμός.

 

β) Ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει τὴν Ἰνδικτιώνα, σὲ ἀνάμνηση τῆς ἡμέρας ἐκείνης ποὺ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ἐπισκέφθηκε τὴν Καπερναοὺμ καὶ πῆγε στὴν συναγωγὴ τῶν Ἰουδαίων. Ἐκεῖ τοῦ δόθηκε τὸ βιβλίο τοῦ προφήτη Ἠσαΐα, ὅπως μᾶς πληροφορεῖ ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς (Δ,16). Ὁ Κύριος τὸ ἄνοιξε στὴν τύχη καὶ κατὰ ἀξιοθαύμαστο τρόπο βρέθηκε στὸ 61ο κεφάλαιο, στὸ ὁποῖο γίνεται λόγος γιὰ τὸν ἴδιο, μὲ τὰ ἑξῆς προφητικὰ λόγια: «Πνεῦμα Κυρίου ἐπ᾿ ἐμέ, οὗ εἵνεκεν ἔχρισέ με, εὐαγγελίσασθαι πτωχοῖς ἀπέσταλκέ με, ἰάσασθαι τοὺς συντετριμμένους τὴν καρδίαν, κηρῦξαι αἰχμαλώτοις ἄφεσιν καὶ τυφλοῖς ἀνάβλεψιν, ἀποστεῖλαι τεθραυσμένους ἐν ἀφέσει, κηρῦξαι ἐνιαυτὸν Κυρίου δεκτόν» (Λουκ. δ´ 28-19). Δηλαδή: «Τὸ πνεῦμα Κυρίου μὲ κατέχει, γιατί ὁ Κύριος μὲ ἔχρισε καὶ μὲ ἔστειλε νὰ ἀναγγέλλω τὸ χαρμόσυνο μήνυμα στοὺς φτωχούς, νὰ θεραπεύσω τοὺς συντετριμμένους ψυχικά. Στοὺς αἰχμαλώτους νὰ κηρύξω τὴν ἀπελευθέρωση καὶ στοὺς τυφλοὺς ὅτι θὰ βροῦν τὸ φῶς τους. Νὰ φέρω λευτεριὰ στοὺς τσακισμένους, νὰ ἀναγγείλω τοῦ καιροῦ τὸν ἐρχομό, ποὺ ὁ Κύριος θὰ φέρει τὴ σωτηρία στὸ λαό του».

Ἀφοῦ ὁ Κύριος διάβασε αὐτὰ τὰ λόγια τοῦ προφήτη Ἠσαΐα, ἔκλεισε τὸ βιβλίο καὶ τὸ ἔδωσε στὸν ὑπηρέτη τῆς συναγωγῆς. Στὴ συνέχεια κάθισε καὶ ἀπευθυνόμενος στὸ λαὸ εἶπε: «Σήμερα βρίσκει τὴν ἐκπλήρωσή της ἡ προφητεία αὐτή, ποὺ μόλις ἀκούσατε». Ὁ λαὸς ποὺ ἄκουγε ὅσα τοὺς εἶπε ὁ Κύριος θαύμαζε γιὰ τοὺς χαριτωμένους λόγους, ποὺ ἔβγαιναν ἀπ᾽ τὸ στόμα Του.

γ) Ἕνας τρίτος λόγος ποὺ ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ὑπενθυμίζει τὴν Ἰνδικτιώνα εἶναι καὶ ὁ ἑορτασμὸς τῆς ἔναρξης τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους. Μὲ τοὺς κατάλληλους εἰδικοὺς ὕμνους, (μελωδήματα) τὶς ἱκεσίες καὶ παρακλήσεις ζητᾶμε ἀπὸ τὸν Θεό, νὰ γίνει ἵλεως σʼ ἐμᾶς, νὰ εὐλογήσει τὸ νέο ἔτος, νὰ μᾶς τὸ χαρίσει εὐτυχισμένο, γεμάτο ἀπʼ ὅλα τὰ σωματικὰ-ὑλικὰ ἀγαθά. Ἀκόμα νὰ φωτίσει τὶς διάνοιές μας, ὥστε νὰ περάσουμε ὅλο τὸ χρόνο μὲ καθαρὴ συνείδηση. Νὰ εὐαρεστήσουμε ἐνώπιόν του, φυλάσσοντες τὶς ἐντολές του, καὶ νὰ ἀξιωθοῦμε ἔτσι τῆς ἀπολαύσεως τῶν οὐρανίων ἀγαθῶν.

Ἄλλες πληροφορίες.

Στὰ ὅσα ἀναφέρθηκαν παραπάνω προστίθενται καὶ ἄλλες χρήσιμες καὶ ἐνδιαφέρουσες πληροφορίες, γιὰ τὸν μήνα Σεπτέμβριο καὶ τὴν Ἴνδικτο.

Ὁ Σεπτέμβριος, δηλαδὴ ὁ ἕβδομος στὴ σειρὰ μήνας τοῦ ἔτους, ὀφείλει τὴν ὀνομασία του στὴ λατινικὴ λέξη σέπτεμ (Septem), ποὺ στὰ Ἑλληνικὰ σημαίνει ἑπτά. Ἡ προέλευση, ἄλλωστε, τῶν ὀνομάτων καὶ τῶν 12 μηνῶν τοῦ ἔτους εἶναι ἀπὸ τὴ λατινικὴ γλώσσα. Αὐτὸ ὀφείλεται στὸ γεγονὸς ὅτι: τὴν ἐποχὴ τῆς Ρωμαϊκῆς κοσμοκρατορίας ἐπιβλήθηκε παντοῦ τὸ Ρωμαϊκὸ ἡμερολόγιο. Τὸ ἡμερολόγιο αὐτὸ πῆρε τὸ ὄνομα τοῦ καίσαρα Ἰουλίου καὶ γιʼ αὐτὸ ὀνομάστηκε Ἰουλιανό. Αὐτὸς τὸ εἰσήγαγε, τὸ καθιέρωσε ἀπʼ τὸ ἔτος 46 π. Χ. Τὸ συνέθεσε δὲ ὁ διάσημος ἀστρονόμος τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ὁ Ἀλεξανδρινὸς Σωσιγένης.

Στοὺς ἀρχαίους Λατίνους ὁ πρῶτος μήνας ὀνομάζονταν (πρίμους) primus, δηλαδὴ πρῶτος. Τὸν μήνα αὐτὸ ἀντίστοιχα οἱ Ἑβραῖοι τὸν ὀνόμαζαν Νισάν. Στὸ βιβλίο Ἔξοδος τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἀναφέρεται σχετικά: «Ὁ μήνας αὐτὸς θὰ εἶναι γιὰ ἐσᾶς –τοὺς Ἑβραίους– ἡ ἀρχὴ ὅλων τῶν ἄλλων μηνῶν, ὁ πρῶτος μεταξὺ τῶν μηνῶν τοῦ ἔτους» (Ἔξοδ. 12, 2).

Ὁ μήνας αὐτός, πρῶτος (πρίμους) γιὰ τοὺς Ρωμαίους καὶ Νισάν γιὰ τοὺς Ἑβραίους, μετονομάστηκε σὲ Μάρτιο ἀπὸ τὸν Ρῶμο, ὁ ὁποῖος οἰκοδόμησε τὴν πόλη τῆς Ρώμης, πρὸς τιμὴν τοῦ ψευδώνυμου θεοῦ Ἄρη. Ἀρχίζοντας λοιπὸν τὴ ἀρίθμηση τῶν μηνῶν τοῦ ἔτους ἀπὸ τὸν «πρίμους» ἢ Νισάν, ἢ ἀλλιῶς τὸν Μάρτιο, ὁ μήνας αὐτὸς ὀνομάστηκε Σεπτέμβριος, δηλαδὴ ἕβδομος (=σέπτεμ).

Κατὰ τὸ ἔτος 450 π.Χ. ὡς ἀρχὴ τοῦ ἔτους εἶχε ὁρισθεῖ ὁ Ἰανουάριος, μὲ ἀποτέλεσμα ὁ Σεπτέμβριος νὰ λογίζεται πλέον ὡς ὁ ἔνατος στὴ σειρὰ μήνας, χωρὶς ὅμως νὰ γίνει καὶ ἀλλαγὴ τῆς ὀνομασίας του. Στὰ χρόνια τοῦ Βυζαντίου ὁ Σεπτέμβριος ὁρίστηκε ὡς πρῶτος μήνας τοῦ ἔτους. Ἀπὸ τότε τάσσεται πλέον καὶ ὡς πρῶτος μήνας στὸ Ἐκκλησιαστικὸ μηνολόγιο, σύμφωνα καὶ πρὸς τὰ ἀρχαῖα ἔθιμα τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ἐξακολουθεῖ ὡς σήμερα νὰ ἑορτάζει κατὰ τὴν 1η Σεπτεμβρίου τὴν ἀρχὴ τῆς Ἰνδίκτου.

Στὸ ἐν χρήσει ὅμως πολιτικὸ ἡμερολόγιο, ὁ Σεπτέμβριος ἀριθμεῖται ὡς ἔνατος στὴ σειρὰ τῶν 12 μηνῶν. Αὐτὸς ἀντιστοιχεῖ κατὰ τὸ ἥμισυ μὲν μὲ τὸν μήνα Μεταγειτνιώνα, κατὰ δὲ τὸ ἄλλο ἥμισυ μὲ τὸν μήνα Βοηδρομιώνα τοῦ Ἀττικοῦ ἡμερολογίου ἢ ἀκόμα ἀντιστοιχεῖ μὲ τὴν Θὼθ τῶν Αἰγυπτίων καὶ τὸν Εὐὰλ τῶν Ἑβραίων.

Δύο ἄλλες ἑρμηνεῖες

Ὁ καθορισμὸς τοῦ Σεπτεμβρίου ὡς πρώτου μήνα τοῦ ἔτους ἔχει καὶ ἄλλες ἑρμηνευτικὲς προσεγγίσεις. Σύμφωνα μʼ αὐτὲς ὑπάρχουν δύο αἰτίες ποὺ ὅρισαν τὴ σειρὰ τῆς ἀρίθμησης τῶν μηνῶν τοῦ ἔτους. Ἡ μία εἶναι ἐσωτερικὴ καὶ οὐσιώδης, δηλαδὴ φυσική, ἐνῶ ἡ ἄλλη εἶναι ἐξωτερικὴ καὶ ἐπουσιώδης.

Α) Ἡ ἐσωτερική

Ἡ πρώτη αἰτία, ὁ λόγος εἶναι ὅτι: ὁ Θεὸς δημιούργησε τὸν κόσμο στὸ Σεπτέμβριο μήνα, ὅπως λαθεμένα ὑποστηρίζεται ἀπὸ πολλοὺς ραββίνους καὶ ἀπὸ κάποιους ἄλλους, ποὺ συμφωνοῦν μαζί τους.

Σύμφωνα ὅμως μὲ τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ ὅλους τούς θεολόγους ἑρμηνευτές της, τὸ προνόμιο αὐτὸ τῆς Θεϊκῆς δημιουργίας τὸ κατέχει ὁ μήνας Μάρτιος. Γιὰ ἕνα ἐπὶ πλέον λόγο ὅτι: τὸν Σεπτέμβριο, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον, φθίνει, σταματάει, παύει ἡ γῆ νὰ γεννᾶ τοὺς καρπούς. Τὸν Σεπτέμβριο, κατὰ κάποιο τρόπο, ἀρχίζει ἡ διαδικασία σύλληψης καὶ κυοφορίας τῆς γῆς γιὰ τοὺς νέους καρπούς, ποὺ θὰ προέλθουν ἀργότερα, στὸν κατάλληλο καιρό.

Εἶναι πολὺ χαρακτηριστικὰ τὰ ὅσα ὁ Μ. Ψελλὸς γράφει: «Ὁ Σεπτέμβριος μὴν τῶν παρελθόντων κόπων ἐπὶ τὸ πολύ τούς καρποὺς συγκλείει καὶ ταῖς ἀποθήκαις ἐναποτίθησι, καὶ τῶν ἐπιόντων πόνων ἀπάρχεται».

Ἐπίσης τὸν Σεπτέμβριο γίνεται καὶ ἡ φθινοπωρινὴ ἰσημερία. Τότε ὁ ἀέρας καὶ γενικῶς ἡ ἀτμόσφαιρα ἔχει μέτρια θερμοκρασία. Ἀρχίζει ἡ προετοιμασία γιὰ τὴν καλλιέργεια τῆς γῆς, ἡ ὁποία δέχεται τὰ σπέρματα τῶν σπόρων στὰ αὐλάκια ποὺ ἀνοίγονται μὲ τὸ ὄργωμα, σὰν μέσα σὲ κοιλιὰ καὶ μήτρα. Ἀρχίζουν οἱ βροχοπτώσεις, γιὰ νὰ μαλακώσει ἡ σκληρότητα τῆς γῆς, ποὺ δημιουργήθηκε ἀπὸ τὴ ζέστη τοῦ καλοκαιριοῦ, ποὺ προηγήθηκε. Ἔτσι γίνεται κατάλληλη νὰ «γεωργηθεῖ»-ὀργωθεῖ καλά, ὥστε νὰ συλλάβει καὶ νὰ θρέψει τὰ διάφορα σπέρματα τῶν φυτῶν, ποὺ δέχθηκε μέσα της.

Γι᾽ αὐτὸ ὁ Θεὸς ἔδωσε ἐντολὴ στοὺς Ἰουδαίους, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία ὅταν, κατὰ τὸν Σεπτέμβριο, συγκέντρωναν τοὺς διάφορους καρπούς, νὰ ἑορτάζουν ἑπτὰ ἡμέρες. Νὰ κατασκευάζουν σκηνὲς ἢ καλύβες, στὶς ὁποῖες θὰ διέμεναν κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἑορτῆς. Ἔμπλεοι δὲ εὐφροσύνης ἀπὸ τὴν εὐλογία τῶν καρπῶν, ποὺ συγκέντρωσαν, νὰ εὐγνωμονοῦν καὶ εὐχαριστοῦν τὸν Θεό.

Ἡ σχετικὴ ἐντολὴ ποὺ δόθηκε στὸν Μωϋσῆ ἦταν σαφής: «Κατὰ

τὴν δεκάτη πέμπτη ἡμέρα τοῦ ἑβδόμου μηνός, ὅταν τελειώσετε

τὴ συγκομιδὴ τῶν διαφόρων προϊόντων τῆς γῆς, θὰ ἑορτάσετε πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου ἑπτὰ ἡμέρες. Κατὰ τὴν πρώτη καὶ ὀγδόη

ἡμέρα θὰ ἔχετε ἀνάπαυση…» (Λευϊτικό, κγ´ 39).

Ὁ ἅγιος Νικόδημος διευκρινίζει προσθέτοντας ὅτι κατὰ τὸν μήνα Σεπτέμβριο γίνεται ἡ ἀρχὴ τῆς συλλήψεως καὶ κυοφορίας σχεδὸν ὅλων τῶν σπόρων τῶν καρπῶν. Τὸν δὲ Μάρτιο ἔχουμε τὴν ἔναρξη τῆς γέννησής τους. Ἐπειδὴ τότε ἀρχίζουν νὰ γεννῶνται καὶ νὰ βλαστάνουν ἀπὸ τὴ γῆ, καὶ στὴ συνέχεια νὰ καρποφοροῦν τὰ σπέρματα ἐκεῖνα, ποὺ συνέλαβε ἡ γῆ τὸν Σεπτέμβριο μήνα, καὶ τὰ κυοφοροῦσε ὅλο τὸν χειμώνα.

Στὴν ἀρχὴ τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου, ἡ ὁποία ἔγινε τὸν Μάρτιο μήνα, τὰ σπέρματα καὶ οἱ καρποὶ βλάστησαν καὶ καρποφόρησαν, συγχρόνως μὲ τὴν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ: «Βλαστησάτω ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ᾿ ὁμοιότητα, καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν, οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς». (Γένεσις, Α´ 11).

Δηλαδή, τότε ἡ γῆ συνέλαβε τὰ σπέρματα, τὰ κυοφόρησε, βλάστησε καὶ καρποφόρησε χωρὶς νὰ χρειασθεῖ παράταση χρόνου, ὅπως συμβαίνει ἀπὸ τότε καὶ ἑξῆς. Αὐτὸ βέβαια συνέβη ἅπαξ διὰ παντὸς καὶ ὀφείλονταν στὴ ἄπειρη δημιουργικὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ. Τώρα ὅμως ποὺ ἡ φύσις κινεῖται καὶ λειτουργεῖ μὲ βάση τοὺς νόμους, ποὺ τῆς ἔθεσε ὁ Δημιουργός, τὰ πράγματα ἐξελίσσονται «ὀλίγον κατʼ ὀλίγον», σιγὰ-σιγά. Γιὰ τὴν ὁλοκλήρωση τοῦ ἔργου σπορὰαρποφορία ἀπαιτεῖται ὁ ἀνάλογος χρόνος.Ἔτσι σὲ ἄλλο καιρὸ-ἐποχὴ γίνεται ἡ σπορὰσύλληψη, τὸν Σεπτέμβριο, καὶ σὲ ἄλλο καιρὸ-ἐποχὴ ἡ γέννηση- καρποφορία, μετὰ τὸν Μάρτιο.

Κατὰ τὴν ἐποχὴ τῆς κατάρας ποὺ ἀκολούθησε μετὰ τὴν παρακοὴ καὶ πτώση, γέμισε ἡ ζωὴ μὲ κόπους καὶ ὁδηγεῖται στὴ φθορά. Στὴν ἀρχὴ τοῦ χρόνου, τότε γίνεται ἡ δεύτερη ἰσημερία. Γιατί ἀπὸ ἐκεῖ ἀρχίζουν ὅλα καὶ ὁδηγοῦνται στὴ φθορά. Καὶ ὁ χρόνος πῆρε τὸ ὄνομά του ἀπʼ τὸ γεγονὸς ὅτι φθείρεται, χάνεται, φεύγει. Ἄρα ἡ ἀρχὴ τοῦ χρόνου καὶ τῆς φθορᾶς, ποὺ ἐπέρχεται ἀναπόφευκτα εἶναι ὁ Σεπτέμβριος. Μέχρι τὸν Σεπτέμβριο κάθε γένος (κατηγορία) καρποφόρων ἢ ἄκαρπων δένδρων καὶ φυτῶν ἐνδυναμώνεται, δηλαδὴ προοδευτικὰ ὡριμάζει. Μετὰ δὲ τὸν μήνα αὐτὸ ἀρχίζουν νὰ μαραίνονται, νὰ φθείρονται νὰ ξηραίνονται προοδευτικά. Γιʼ αὐτό, ὅπως ὅλοι γνωρίζουμε, ὁ Σεπτέμβριος εἶναι ἡ ἀρχὴ τῆς ἐποχῆς, ποὺ ὀνομάζεται φθινόπωρο, ἐπειδὴ φθίνουν, λιγοστεύουν τὰ ὀπωρικά.

β) Ἐξωτερικὴ αἰτία

Ἡ ἐξωτερικὴ δὲ καὶ ἐπουσιώδης αἰτία γιὰ τὴν ὁποία ὁ Σεπτέμβριος θεωρεῖται καὶ λέγεται ὡς ἀρχὴ τοῦ ἔτους εἶναι: 1) Διότι, ὅπως γνωματεύουν μερικοί, ὅταν οἱ Ἰσραηλίτες κυρίευσαν τὴν γῆ τῆς ἐπαγγελίας, τὴν Χαναάν, ἦταν Σεπτέμβριος, ὁπότε καὶ ἄρχισαν τὴν καλλιέργεια τῆς γῆς, στὴν ὁποία ἐγκαταστάθηκαν ὕστερα ἀπὸ σαραντάχρονη περιπλάνησή τους στὴν ἔρημο. 2) Διότι οἱ παλαιοὶ Ρωμαῖοι τὸν Σεπτέμβριο ἄρχιζαν τὴν κρίση καὶ ρύθμιση ὅλων τῶν πολιτικῶν καὶ ἄλλων θεμάτων, ὑποθέσεων καὶ ζητημάτων τους. Ὅπως γιὰ παράδειγμα: μισθούς, ἐνοίκια, βασιλικὰ τέλη, ἀπόδοση φόρων, μὲ βάση τὴν περιοδικὴ κατάταξη τῶν πολιτῶν

σὲ τάξεις- κατηγορίες, ἀνάλογα μὲ τὴν περιουσία καὶ τὰ λοιπὰ εἰσοδήματά τους.

Τί εἶναι Ἴνδικτος καὶ Ἰνδικτιώνα

Οἱ αὐτοκράτορες τῆς Ρώμης, προκειμένου νὰ διατηροῦν τὰ στρατεύματά τους στὸν ἐπιθυμητὸ βαθμὸ ἰσχύος καὶ πολεμικῆς ἑτοιμότητας ἐξέδιδαν διατάγματα, «θεσπίσματα», μὲ τὰ ὁποῖα ὅριζαν τοὺς φόρους, τοῦ ὁποίους ἦσαν ὑποχρεωμένοι νὰ πληρώνουν, σὲ ἐτήσια βάση οἱ ὑπήκοοί τους, σὲ κάθε ἐπαρχία τῆς αὐτοκρατορίας.

Τὸ σχετικὸ θέσπισμα ὁ φορολογικὸς νόμος τῆς ἐποχῆς, ἐπαναλαμβάνονταν κάθε 15 χρόνια, ὅσο διαρκοῦσε καὶ ὁ χρόνος τῆς ὑποχρεωτικῆς στράτευσης τῶν Ρωμαίων. Μὲ τὴ συμπλήρωση τῶν 15 χρόνων τὸ θέσπισμα- διάταγμα ἀνανεώνονταν πάλι μὲ τὶς ἀναγκαῖες προσθῆκες, βελτιώσεις καὶ τροποποιήσεις. Γίνονταν, δηλαδή, προσαρμογὲς καὶ μεταβολὲς σύμφωνα μὲ τὶς συνθῆκες καὶ καταστάσεις, ποὺ στὸ μεταξὺ εἶχαν διαμορφωθεῖ. Μὲ τὸν τρόπο αὐτό, κάθε 15ετία προσδιορίζονταν ἐκ νέου οἱ φορολογικὲς ὑποχρεώσεις τῶν ὑπηκόων τῆς αὐτοκρατορίας.

Τὸ αὐτοκρατορικὸ θέσπισμα-διάταγμα ποὺ ὅριζε τοὺς φόρους ἐκδίδονταν λίγο πρὶν ἀρχίσει ἡ περίοδος τοῦ χειμώνα, ὀνομάζονταν δὲ indictio, (Ἴνδικτο), ποὺ σημαίνει ὁρισμὸς ἢ διάταγμα περὶ φόρου ἢ ἔκτακτη εἰσφορά. Οἱ βασιλεῖς τῆς Κωνσταντινουπόλεως διατήρησαν τὴν τακτικὴ αὐτὴ τῶν Ρωμαίων, ἐξελληνίζοντας τὴν ὀνομασία σὲ Ἰνδικτιώνα. Τὶς Ἰνδικτιῶνες εἰσήγαγε πρῶτος ὁ Μ. Κωνσταντῖνος, τὸ ἔτος 312 μ.Χ. ὅταν εἶδε στὸν οὐρανὸ τὸ ὅραμα τοῦ σημείου τοῦ τιμίου σταυροῦ. Νίκησε τὸν Μαξέντιο καὶ ἀναγορεύτηκε αὐτοκράτορας τῆς Δύσης. Ἀπὸ τότε ἡ ἰνδικτιὼν ἔμεινε βασικὴ χρονολογικὴ μονάδα γιὰ τὸ Βυζαντινὸ κράτος καὶ τὴ Δύση. Ἡ πρώτη ἰνδικτιὼν ἄρχισε λοιπὸν ἀπὸ τὴν 1η Σεπτεμβρίου τοῦ 312 μ.Χ.

Τὸ 537 ἐπὶ αὐτοκράτορα Ἰουστινιανοῦ, ἡ ἰνδικτιὼν θεωρήθηκε ἐπίσημη χρονολογία στὰ κρατικὰ ἔγγραφα καὶ στὰ πρακτικὰ τῶν δικαστηρίων. Προτιμήθηκε δὲ ἡ 1^η Σεπτεμβρίου, γιατί ἀπὸ τότε ἄρχιζε τὸ οἰκονομικὸ ἔτος στοὺς Ρωμαίους. Ἀπὸ τὸ τέλος τοῦ Μεσαίωνα, ἔπαυσε στὴ Δύση ἡ χρησιμοποίηση τῶν ἰνδικτιώνων, καὶ ἀντικαταστάθηκε μὲ τὴ μέτρηση τῆς χρονολογίας ἀπὸ τὴ γέννηση τοῦ Χριστοῦ.

Ἄλλοι μελετητὲς ὑποστηρίζουν τὴν ἄποψη ὅτι οἱ ἰνδικτιῶνες ὀφείλουν τὴν προέλευσή τους στὸν αὐτοκράτορα Αὔγουστο Καίσαρα, ἀπʼ τὸν ὁποῖο καθορίστηκαν, τρία χρόνια πρὶν τὴν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ. Συμπερασματικὰ ὅμως ἡ ἐπικρατοῦσα ἄποψη εἶναι ὅτι: Ἡ ἰνδικτιώνα εἶναι μία περίοδος 15 ἐτῶν, ἡ ὁποία τὰ παλαιὰ χρόνια χρησιμοποιοῦνταν γιὰ τὴν χρονολόγηση ἐγγράφων καὶ διαφόρων γεγονότων. Εἶναι, περίπου, κάτι ἀνάλογο μὲ τὶς Ὀλυμπιάδες ποὺ ἴσχυαν στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα.

Ἡ χρονολόγηση τῶν ἰνδικτιώνων ἄρχισε ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα

Διοκλητιανὸ τὸ ἔτος 297-298. μ.Χ. διατηρεῖται δὲ μέχρι σήμερα στὴν Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως, καὶ στὴν Κοπτικὴ ἐκκλησία τῆς Αἰγύπτου, ποὺ τὴν θεωρεῖ καὶ ὡς ἀφετηρία τῆς χρονολόγησής της.

Στὸ οἰκουμενικὸ πατριαρχεῖο γινόταν, στὸ παρελθόν, πάντοτε μία ἐξαιρετικὰ ἐντυπωσιακὴ ἑορτή, ἡ ὁποία περιγράφεται στὸ τυπικό τῆς μεγάλης Ἐκκλησίας. Μετὰ τὸ τέλος τῆς σχετικῆς τελετῆς ὁ πατριάρχης ὑπογράφει τὸν εἰδικὸ κώδικα, ποὺ ἔχει συνταχθεῖ, γιὰ τὸν σκοπὸ αὐτό, ὁ ὁποῖος εἶναι τοποθετημένος πάνω σὲ τραπέζι, μπροστὰ στὴν εἰκόνα τῆς Παμμακαρίστου,

ἐνῶ οἱ πατριαρχικοὶ χοροὶ ψάλλουν τὸν πολυχρονισμό του. Μετὰ τὴν ὑπογραφή, ὅλοι οἱ παρόντες, εἰσέρχονται ἐν πομπῇ στὸ μεγάλο συνοδικό, ποὺ λέγεται καὶ αἴθουσα τοῦ θρόνου.

Σὲ ἀνάμνηση αὐτῆς τῆς ἡμέρας ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, τὴν 1^η Σεπτεμβρίου, ἀνανεώνει τὰ μέλη τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου, τῶν ὁποίων ἡ θητεία εἶναι ἐτήσια. Ἡ σύνθεση τῆς Δ.Ι.Σ. ὁρίζεται κατὰ τὰ πρεσβεῖα τῆς ἀρχιερωσύνης καὶ ἀποτελεῖται ἀπὸ 6 ἀρχιερεῖς τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων τῆς λεγομένης Παλαιᾶς Ἑλλάδος καὶ ἀπὸ ἄλλους 6 ἀρχιερεῖς τῶν μητροπόλεων τοῦ Οἰκουμενικοῦ θρόνου, τῶν λεγομένων Νέων Χωρῶν. Οἱ μητροπόλεις αὐτὲς ἔχουν δοθεῖ «ἐπιτροπικῶς» στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος μὲ σχετικὴ ἀπόφασηπράξη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου τὸ ἔτος 1928.

Ἀπὸ τὸ ἔτος 1989 μὲ ἀπόφαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἡ 1η Σεπτεμβρίου, μὲ τὴν τέλεση καὶ τῆς ἀκολουθίας τῆς Ἰνδίκτου, ὁρίστηκε καὶ ὡς ἡμέρα προστασίας τοῦ περιβάλλοντος. Καθιερώθηκε ἐπίσης ἡ ἀνὰ διετία σύναξη ὅλων τῶν ἀρχιερέων τοῦ Οἰκουμενικοῦ θρόνου, γιὰ τὴν μελέτη καὶ λήψη ἀποφάσεων τῶν διαφόρων Ἐκκλησιαστικῶν θεμάτων καὶ προβλημάτων τῆς ἐπικαιρότητας.