Μυθολογία,
περιέχουσα,
την Ιστορία των
Θεών,
την ιεροπραξίαν
την προς αυτούς,
και την ιστορίαν
των Ηρωικών αιώνων
Στέφανος Κομμητάς
Εν Πέστη 1827
Εκδότης: Παρά
τω ευγενεί Ματθαίω Τράττνερ τω εκ Πετρόζας
Ο όρος ελληνική
μυθολογία καλύπτει το σύνολο των μύθων που σχετίζονται με την ελληνόφωνη
παράδοση, έτσι όπως παρουσιάζονται στα κείμενα της αρχαίας ελληνικής συγγραφής.
Ως ελληνική μυθολογία ορίζεται συγκεκριμένα η αφήγηση των μυθικών ιστορημάτων
που δημιουργήθηκαν από τους αρχαίους Έλληνες και αφορούσαν τους θεούς και τους
ήρωες τους, τη φύση του κόσμου και τις τελετουργικές πρακτικές της λατρείας
τους.
Οι σύγχρονοι
ερευνητές αναφέρονται στους μύθους και τους μελετούν για να κατανοήσουν τον
συμβολισμό τους, τους θρησκευτικούς και πολιτικούς θεσμούς των αρχαίων Ελλήνων
και γενικά τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.[1] Οι χρονολογικά μεταγενέστεροι
ελληνικοί μύθοι εντάσσονται στον χώρο της λαογραφίας και δεν αφορούν τη
μυθολογία με την καθ'εαυτού έννοια του όρου.
Η ελληνική
μυθολογία συνίσταται σε μια πλούσια συλλογή αφηγημάτων που αναφέρονται στην
προέλευση του κόσμου και εξιστορούν την ζωή και τις περιπέτειες μιας ευρείας
ποικιλίας θεών, ηρώων, ηρωίδων και άλλων μυθολογικών πλασμάτων. Αυτές οι
ιστορίες αρχικά διαμορφώθηκαν μέσω της προφορικής και ποιητικής παράδοσης, πριν
να διαδοθούν γραπτώς μέσα από τα έργα της ελληνικής λογοτεχνίας.
Οι παλαιότερες
γνωστές λογοτεχνικές πηγές είναι τα δύο έπη, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια του Ομήρου
(8ος αιώνας π.Χ.), που είναι αφιερωμένα στα γεγονότα του τρωικού πολέμου και
στις περιπέτειες του Οδυσσέα που ακολούθησαν. Θεωρούνται επίσης κατ'εξοχή
πολύτιμη πηγή στοιχείων τα ποιητικά έργα του Ησίοδου (8ος αιώνας π.Χ.): η
Θεογονία και τα Έργα και Ημέραι, που αναφέρονται στην αρχαία ελληνική αντίληψη
για την δημιουργία του κόσμου, την διαδοχή των θείων κυβερνητών, τη διαδοχή των
ανθρώπινων εποχών, την προέλευση του ανθρώπινου δράματος και των θυσιαστικών
πρακτικών. Διάφοροι μύθοι έχουν επίσης συντηρηθεί από τους ομηρικούς ύμνους,
τμήματα ποιημάτων του επικού κύκλου, λυρικά ποιήματα, έργα τραγωδών του 5ου
αιώνα π.Χ., γραφές των μελετητών και των ποιητών της ελληνιστικής περιόδου και
κείμενα από συγγραφείς των ρωμαϊκών χρόνων, όπως του Πλούταρχου και του
Παυσανία.
Η ελληνική
μυθολογία απεικονίστηκε επίσης σε χειροποίητα αντικείμενα. Η αγγειοπλαστική του
8ου αιώνα π.Χ απεικονίζει σκηνές από τον τρωικό κύκλο, καθώς επίσης και τις
περιπέτειες του Ηρακλή. Στην αρχαϊκή, κλασσική και ελληνιστική περίοδο, οι
ομηρικές και διάφορες άλλες μυθολογικές σκηνές συμπληρώνουν τα υπάρχοντα
λογοτεχνικά στοιχεία.
Η ελληνική
μυθολογία έχει ουσιώδη επιρροή στον δυτικό πολιτισμό γενικότερα, στην φιλοσοφία
του, στην ιστορία του, στην πολιτική του, στις τέχνες και στη λογοτεχνία του
και θεωρείται βασικό στοιχείο της δυτικής κληρονομιάς. Αποτελεί δε μέρος της εκπαίδευσης, από νεαρή ηλικία, σε πολλές δυτικές
χώρες με σημαντική ελληνομάθεια. Ποιητές, διανοούμενοι και καλλιτέχνες από
τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερα έχουν αντλήσει από την ελληνική μυθολογία
έμπνευση, έχουν αποδώσει σύγχρονες έννοιες και ανακαλύψει σχετικότητα με τα
κλασσικά μυθολογικά θέματα και τον σύγχρονο κόσμο.
Η μυθολογική
ιστορία διαιρείται σε 3 ή 4 ευρύτερες περιόδους:
1.
Η εποχή των Θεών ή
Θεογονία(γέννηση των Θεών): μύθοι σχετικά με την προέλευση του κόσμου, των Θεών
και της ανθρώπινης φυλής.
2.
Η εποχή Θεών και
Ανθρώπων: ιστορίες αλληλεπιδράσεων μεταξύ Θεών, ημίθεων, και θνητών.
3.
Η εποχή των Ηρώων, όπου η θεία
δραστηριότητα είναι περιορισμένη.
4.
Ο τελευταίος και μέγιστος των ηρωικών μύθων είναι του τρωικού πολέμου (θεωρείται από
πολλούς ερευνητές ως ξεχωριστή τέταρτη περίοδος).
