HERMES TWITTEROOM

Διαβάστε Περισσότερα


Προλεγόμενα στα «Πολιτικά» του Αριστοτέλους (ΜΕΡΟΣ Β’)



επιμελεία του
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-κλασσικού φιλολόγου-



Η Φιλοσοφία είναι κυνήγιον της αληθείας. Ομοιάζει κατά πολλά τον κυνηγόν ο φιλόσοφος. Έχει όμως και διαφοράς. Από τους κυνηγούς των ζώων, οι πρότεροι συνήθως είναι και οι ευτυχέστεροι. Οι μετ’ αυτούς επιτυχαίνουν ολιγώτερον κυνήγιον και εις τους τελευταίους δεν μένει τίποτα σχεδόν πλέον να κυνηγήσωσι. Τ’ ανάπαλιν συμβαίνει στους κυνηγούς της αληθείας. Τα πρώτα των κυνήγια είναι τα κοπιωδέστερα δια το δυσεύρετον αυτό της αληθείας. Αι αλήθειαι είναι μια μετά των άλλων συνδεδεμέναι ως αλυσίς.

Διαβάστε Περισσότερα


Προλεγόμενα στα «Πολιτικά» του Αριστοτέλους (ΜΕΡΟΣ Α’)



επιμελεία του
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-κλασσικού φιλολόγου-



Ουδόλως ωφελεί έναν λαόν η ανάκτησις της ελευθερίας, αν δεν φροντίση και να την φυλάξη. Και δια να την φυλάξη, πρέπει να έχη παρόντα εις την μνήμην και τα μέσα δια των οποίων οι αρχαίοι Έλληνες την απέκτησαν και τας δυστυχείς αιτίας δια τας οποίας δεν εδυνήθησαν να την φυλάξωσι μέχρι τέλους, ει και ήτο πράγμα τόσον πολύτιμο.

Διαβάστε Περισσότερα


Όταν κυριάρχησαν οι Πέρσες

 Άρθρον του
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-κλασσικού φιλολόγου-
 
΄΄Η ΔΙΧΟΝΟΙΑ ΠΟΥ ΒΑΣΤΑΕΙ, ΕΝΑ ΣΚΗΠΤΡΟ Η ΔΟΛΕΡΗ,
ΚΑΘΕΝΟΣ ΧΑΜΟΓΕΛΑΕΙ ,ΠΑΡΤΟ ΛΕΓΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΣΥ''.
Διονυσιος Σολωμος.


Αλλόμονον! Τίποτα δεν διδασκόμαστε από την μακραίωνη ιστορία μας…
392 π.Χ. Η Σπάρτη έχει χάσει πλέον την επιρροή της στις ελληνικές πόλεις της Μ. Ασίας, τον ναυτικόν έλεγχον του Αιγαίου και η ηγεμονία της στην κυρίως Ελλάδα απειλείται. Την χρονιάν αυτήν εισέρχεται σε διαπραγματεύσεις με την Περσίαν, στέλνοντας τον Ανταλκίδα να διαπραγματευθή με τον σατράπη Τιρίβαζο.
Ο Ανταλκίδας επισημαίνει στους Πέρσες την άνοδον της ναυτικής δύναμης της Αθήνας, που ο Κόνων, όπως ισχυρίζεται, επιδιώκει να ανασυγκροτήση με περσικά χρήματα. Τους υπενθυμίζει πόσο η προηγούμενη αθηναϊκή ηγεμονία έβλαψε στο παρελθόν τα περσικά συμφέροντα. Αυτό που η Σπάρτη προτείνι είναι να αναγνωρίση την επικυριαρχία του Μεγάλου Βασιλιά στις ελληνικές πόλεις της Μ. Ασίας, ενώ αυτή θα δεσμευθή, ότι οι πόλεις του κυρίως ελληνικού χώρου θα είναι αυτόνομες. Με αυτόν τον τρόπο κάθε συμμαχία εναντίον του Μεγάλου Βασιλιά και εναντίον της Σπάρτης φυσικά θα είναι αδύνατη. Η Σπάρτη είχε διαπιστώσει ότι ενώ υπερέχει στρατιωτικά από κάθε ελληνική πόλι χωριστά, απειλείται από την ένωση των. Από ‘δώ και πέρα αυτό που επιδιώκει είναι η καταπολέμηση οποιασδήποτε μορφής ένωσης στον ελληνικόν χώρο με επίφασιν τον σεβασμόν της αυτονομίας.
Το 386 η Αθήνα δεν μπορεί παρά να συμφωνήση με τους όρους του 392. Ο Πέρσης Τιρίβαζος διαβάζει στους εκπροσώπους των ελληνικών πόλεων που συγκεντρώνονται στις Σάρδεις το βασιλικό διάταγμα που διατυπώνει τους όρους της γνωστής ως «Βασιλείου ειρήνης» ή «Ανταλκιδείου», από το όνομα του σπαρτιάτου διαπραγματευτού.
Όπως φαίνεται από την διατύπωσιν των όρων της ειρήνης, δεν πρόκειται ασφαλώς δια μιαν συμφωνία σε ίσα συμβαλλόμενα μέρη. Πρόκειται δια μιαν διαταγή του Πέρση Βασιλέως με την οποίαν η περσική κυριαρχία διακηρύσσεται με τον πιο κατηγορηματικό τρόπον. Είναι η εποχή και η στιγμή όπου η περσική εξωτερική πολιτική θριάμβευε.
Ο όρος που αφορά στην αυτονομία των υπολοίπων ελληνικών πόλεων είναι τελείως γενικώς. Οι Σπαρτιάτες είναι οι «προστάται» της Βασιλείου ειρήνης στην Ελλάδα. Το ελκυστικόν αλλά και ασαφές σύνθημα της αυτονομίας μέχρι το 371 θα είναι η αιχμή του δόρατος της σπαρτιατικής εξωτερικής πολιτικής που είχε βέβαια έναν και μόνον σκοπόν. Να διασφαλίση την ηγεμονίαν της στον κυρίως ελληνικόν χώρον. Αυτό που έπρεπε να κάνη η Σπάρτη εφεξής ήταν ότι τα πράγματα θα έμεναν έτσι. Η υπεροχή της έναντι κάθε πόλης χωριστά ήταν δεδομένη. Επικαλούμενη με την περσικήν υποστήριξη την αυτονομίαν, προσπαθεί να εμποδίση οποιαδήποτε ένωση αντίκειται στα συμφέροντά της!!
Η Σπάρτη δεν είναι άλλο από την κυρίαρχη τάξη των ολιγαρίθμων ολιγαρχιών σήμερα  που υπηρετούν τα ξένα συμφέροντα εν Ελλάδι και φυσικά και το δικό τους κέρδος. Προκειμένου αυτή η κάστα να ηγεμονεύη δεν είχε κανέναν ενδοιασμόν να παραδώση την επικυραρχίαν του έθνους στις ξένες δυνάμεις. Τούτον τον ρόλον αυτής της ολιγαρχίας τον παίζουν δυστυχώς τα δυο μεγάλα κόμματα, ή άλλως ο δικομματισμός ως λέγεται. Αλλά προσέξατε! Στο παιχνίδι αυτών είναι η χορήγηση της «αυτονομίας», ήτοι το να εμποδίζη οιαδήποτε ένωση αντίκειται στα συμφέροντά τους. Και ιδού. Κοιτάξατε γύρω σας. Πλην του δικομματισμού, όλες οι δυνάμεις του τόπου είναι κατακερματισμένες και αντί να υπάρχη μια ένωσις ισχυρά, απεναντίας πολλές και μικρές, ανίσχυρες δυνάμεις.
Λέτε δε οι δηλώσεις των ξένων δυνάμεων, όταν λέγουν πράγματα παρεμβατικά δια το εσωτερικόν ημών γίγνεσθαι, αν και οδηγούν στην αντίθετη κατεύθυνση, να θέλομεν δηλαδή να μην υπακούομεν εις τίποτα «συμβουλευόμενο» εξ αυτών, να γίνεται τυχαία; Απεναντίας προς ενίσχυση της διάσπασης των ελληνικών δυνάμεων γίνονται. Δυστυχώς παρεδόθημεν εις μίαν βασίλειον ειρήνη και τα χρόνια που έρχονται είναι δίσεκτα. Η ένωσις των βοιωτών ή ο Μέγα Αλέξανδρος αργούν πολύ ακόμα.
Διαβάστε Περισσότερα


Τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα (μέρος Δ’)-Η οργή


επιμελεία του
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-κλασσικού φιλολόγου-

«Μήνιν άειδε, θεά, ουλομένην
Αχιλήος Πηληιάδεω,
η έθηκε Αχαιοίς μυρία άλγεα
προίαψεν δε Άϊδι πολλάς ιφθίμους
ψυχάς ηρώων,
αυτούς δε τεύχε ελώρια
κύνεσσιν οιωνοίσί τε πάσι,
βουλή δε Διός ετελείετο»
(Ιλιάς, προοίμιον)

Ο ποιητής παρακαλεί την θεά Μούσα να ψάλη εκείνην την οργή του Αχιλλέα που εστάθη αφορμή δια πολλάς συμφοράς στους Αχαιούς. Η οργή αυτή ήταν η αιτία να σκοτωθούν πολλά γενναία παλληκάρια και να γίνουν λεία των σκυλιών και των όρνεων, πράγμα βέβαια που το θέλησε ο Δίας να γίνη. Η λέξις «μήνις» προτάσσεται με εμφαντικό τρόπον. Αυτή εξαγγέλλει το κεντρικόν θέμα χτυπητά. Πέρα απ’ αυτό δηλώνει το συναισθηματικόν χαρακτήρα του έργου. Πράγματι όλη η Ιλιάδα δεν είναι παρά η εξέλιξις της οργής του Αχιλλέα, ήτις και παρουσιάζει την εξής κλιμάκωσιν: στο Α’ εκδηλώνεται, στο Β’ σταθεροποιείται, στο Ι’ διατηρείται παρά την πρεσβεία που στέλνεται σ’ αυτόν, στο Λ’ αρχίζει να κάμπτεται, στο Π η κάμψις εκδηλώνεται με την αποστολήν του Πατρόκλου στο πεδίον της μάχης, στο Σ’  ο Αχιλλέας συνειδητοποιεί τις ολέθριες συνέπειες του θυμού του, ύστερα αισθάνεται την ανάγκη να καταστείλη αυτόν και στο Τ’ απαλλάσσεται απ’ αυτόν.

Ψάλλε, θεά, την ολέθρια οργή
Του Αχιλλέα, γιού του Πηλέα,
Που προξένησε στου Αχαιούς
Αμέτρητες δοκιμασίες
Και πριν της ώρας έστειλε στον Άδη
Πολλές γενναίες ψυχές ηρώων,
Ενώ κι αυτούς τους ίδιους ετοίμασε
Για λεία στα σκυλιά και στα όρνια
Κάθε είδους,
Ωστόσο θέληση του Δία εκπληρωνόταν

Στην Ιλιάδα ζούμε σε μιαν εποχή ηρωϊκή, όπου ο ήρωας, ο βασιλεύς, επηρεάζει την τύχη των απλών ανθρώπων. Η ψυχική διάθεσις αυτού επηρεάζει την ζωή των στρατιωτών του. Η οργή του Αχιλλέα, του βασιλέως των Μυρμιδόνων, προκαλεί τον θάνατον αμέτρητων ανευθύνων ηθικώς ανθρώπων από τους Αχαιούς όλους. Η παρουσία των ανθρώπων αυτών παρουσιάζεται τω όντι τραγική, αφ’ ού δεν μπορούν να κάνουν κάποιαν προσπάθεια, δια να αλλάξουν την μοίρα τους. Εξάλλου ήταν θέλησι του θεού να γίνη έτσι. Η βούλησις του Δία ήταν η υπόσχεσις που έδωσε στην Θέτιδα, να τιμήση τον Αχιλλέα δίδοντας την νίκην στους Τρώες εν όσω αυτός ήτο οργισμένος.
Ο κόσμος δεν μοιάζει ειρηνικός. Παντού διεξάγεται ένα είδος πολέμου, και στους ανθρώπους που ο καθένας ξεχωριστά πλέον αλλά και σαν μέλη μιας ομάδος συγχρόνως, της κοινωνίας εις την οποίαν ανήκουν, προσπαθούν να φτιάξουν την ζωή των, φαίνεται πως ακόμα ο «αρχηγός» και η όποια προσωπικότητα αυτού διαδραματίζει ακόμα κύριον λόγον στην ζωή τους. Ο καθένας χωριστά να νικήση δεν μπορεί. Κανείς δεν φαίνεται να φέρει την ευθύνη των πράξεών του, να πληρώση για τις ανοησίες του. Όλοι μαζί ή θα πληρώσουν τις ανοησίες του αρχηγού τους ή όλοι μαζί θα νικήσουν αν αυτός τύχει να διαθέτει ηθικήν ακεραιότητα. Αυτή η ηθική ακεραιότητα φαντάζει ως ο μόνος τρόπος που θα εξασφαλίση την σωτηρίαν, ήτοι την ζωή, την ευτυχία εντός μίας ειρηνικής κοινωνίας. Οι άνθρωποι λοιπόν δεν μπορούν να αλλάξουν τα γεγονότα που δείχνουν να βαραίνουν απάνω στην μοίρα των. Το μόνο που μπορούν είναι να πληρώσουν γι’ αυτά.
Αυτή είναι και η μοίρα αυτών που λόγω οργής, από θυμό –στην ουσία από παντελή έλλειψη ηθικής ακεραιότητας ως ειπώθηκε ανωτέρω- αγνόησαν αυτούς που βρίσκονται κοντά τους. Στο τέλος χάνουν όσους αγαπουν, χάνουν τους πάντες από δίπλα τους, διότι ποτέ δεν αναλογίστηκαν ότι οι πράξεις των αργούν να φέρουν τον αντίκτυπο στους ίδιους, αλλά πρώτα χτυπούν τους αθώους, που δεν φταίνε σε τίποτα και έχουν την μοίρα να εξαρτώνται από την προσωπικότητά των. Εάν δεν νοιαζόντουσαν γι’ αυτούς, αλλά τους άφηναν να χάνονται άδικα τόσον καιρό, να τους τρώνε τα σκυλιά και τα όρνια –ιδού η ηθική εξαχρείωση αυτών- σίγουρα θα έρθη η στιγμή που θα τους νοιάξη, διότι το αμάρτημά των θα έχη φέρει τον όλεθρον και σ’ αυτούς.
Ο Αχιλλέας σαν μαθαίνη τον θάνατο του Πατρόκλου, απλά δεν βρίσκει τρόπο να απαλλαγή από τον αβάστακτον τον πόνο:

Είπε κι εκείνον τον περίζωσε σα μαύρο γνέφι ο πόνος
Και διπλοπάλαμα αθαλόσκονη φουχτώνοντας τη ρίχνει
Πα στο κεφάλι, και την όψη του μολεύει την πανώρια.
Κι η στάχτη απά στο μοσκομύριστο του κάθουνταν χιτώνα
Κι αυτός μακρύς φαρδύς ξαπλώθηκε και κοίτουνταν στην σκόνη,
 και με τα χέρια του ανασκάλευε μαδώντας τα μαλλιά του.
(Σ, 22 κ.ε)
Θα ειπή κανείς η μετανοία είναι πολύ μεγάλο πράγμα. Συνήθως τοιούτοι ανήθικοι και μη ακέραιοι χαρακτήρες είναι και αμετανόητοι, και στο ένα αμάρτημά των ενώ φαίνονται πως μετανοούν και θρηνούν δια τα λάθη των, συσσωρεύουν κι άλλα δεινά και άλλους πόνους για αυτούς που διαφεντεύουν. Ο Αχιλλέας δεν θα αργήση να πάρη εκδίκηση δια τον χαμό του συντρόφου του, παραδίδοντας στον θάνατο και στον όλεθρο στο τέλος και την ίδια την αθάνατη ψυχή του και την ημιαθάνατη ζωή του. Οι σύγχρονοι πολιτικοί με μη ηθικήν ακεραιότητα, πόσους αθώους ακόμα θα πάρουν στον λαιμό τους, από τα  δικά τους αμαρτήματα;


Διαβάστε Περισσότερα


Όσα νοεί κι ένας χωρικός



άρθρον του
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-κλασσικού φιλολόγου-



«κλεπτίστατος άνθρωπος…
μη γένοιτο κατ’ αγρόν τοιούτον θηρίον…
πάντα υφαιρούμενος τάνδον φρουδά μοι
τα κατ’ αγρόν απεργάσεται»

Αλκίφρων


Ο Αλκίφρων έζησε προς τα τέλη του 2ου και στις αρχές του 3ου μ.Χ αι. και φέρεται ως σοφιστής και ρήτορας. Συνέθεσε εκατόν είκοσι τρείς φανταστικές επιστολές, σταλμένες υποτίθεται από αγρότες, ψαράδες, ανθρώπους που ζούσαν παρασιτικά και από κοινές γυναίκες της Αθήνας του 4ου αι. π.Χ και αποτέλουν αυτές χαρακτηριστικούς πίνακες της καθημερινής ζωής του αρχαίου κόσμου. Βασικός σκοπός του ήταν να ψυχαγωγήση τους αναγνώστες του, με την έννοιαν όχι της διασκεδάσεως, αλλά της διαπαιδαγώγησης ομού και της ευχαρίστησης και της καθοδήγησης της ψυχής προς έναν ουσιωδέστερον βίον.
Διαβάστε Περισσότερα


Η δίκη και η εκτέλεση των «έξι»

επιμελεία του
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-κλασσικού φιλολόγου-

Η δίκη των «έξι», που στην πραγματικότητα ήσαν οκτώ, είχε σαν κύριαν κατηγορία την διάπραξιν του αδικήματος της εσχάτης προδοσίας, που επισύρει την ποινήν του θανάτου. Η δίκη και η εκτέλεσις πέρασε από τας ακολούθους διαδικασίας:
α) Στις 5 Οκτωβρίου 1922 εκδίδεται διάγγελμα της επαναστατικής επιτροπής δια την παραπομπή των υπευθύνων της καταστροφής της Σμύρνης εις δίκην. Το διάγγελμα υπογράφουν οι Γονατάς, Πλαστήρας, Σακελλαρόπουλος, Χατζηκυριάκος, Φωκάς.
β) Συνίσταται ανακριτική επιτροπή, που παραπέμπει να δικαστούν ενώπιον εκτάκτου στρατοδικείου οι ακόλουθοι:
Δημ. Γούναρης, Νικ. Στράτος, Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης,
Γεώρ. Μπαλτατζής, Νικ. Θεοτόκης, Γεώρ. Χατζανέστης,
Μιχαήλ Γούδας και Ξενοφών Στρατηγός.
Πρόεδρος του στρατοδικείου ήταν ο στρατηγός Αλέξ. Οθωναίος κι επαναστατικός επίτροπος ο συνταγματάρχης Νεόκοσμος Γρηγοριάδης.
γ) Η δίκη άρχισε στην αίθουσα της Παλαιάς Βουλής (Σταδίου) στις 31 Οκτωβρίου και κράτησε ως τα ξημερώματα της 15ης  Νοεμβρίου. Κατεδικάσθησαν άπαντες εις θάνατον, εκτός από τον Μιχ. Γούδα και τον Ξεν. Στρατηγό, που κατεδικάσθησαν σε ισόβια.
Η εκτέλεσις έγινε την ίδιαν ημέρα -15 Νοεμβρίου- στις 11:30 στο Γουδί, παρά τις αντιδράσεις των πρεσβευτών Γαλλίας και Αγγλίας και προσωπικά του ιδίου του Βενιζέλου.
δ) Για να κριθή η δίκη και πολύ περισσότερον η εκτέλεσις, δέον να ληφθούν υπόψη: από την μια το καθαρόν νομικόν μέρος και από την άλλη οι τότε ιστορικές συγκυρίες. Ως προς το νομικόν μέρος παρατηρούνται τα ακόλουθα:
   Ι. Το κατηγορητήριον περί εσχάτης προδοσίας, θα μπορούσε να θεωρηθή τυπικώς αβάσιμον, μια και το αδίκημα δεν συνετελέσθη επί ελληνικού εδάφους. Η Μικρασία δεν ήταν επισήμως ελληνική. Ωστόσον ήτο υπό ελληνικήν διοίκησιν.
  ΙΙ. Δεν απεδείχθη, κατά την ακροαματικήν διαδικασίαν, δόλος των κατηγορουμένων. Με άλλα λόγια δεν ενήργησαν ως συνειδητοί προδότες.
Ως προς τας ιστορικάς συγκυρίας, η δίκη και η εκτέλεσις ήτο αναπόφευκτος. Το δράμα και το μέγεθος της καταστροφής ήτο απροσμέτρητον. Στρατός και λαός ήσαν έτοιμοι να βάλουν «μαχαίρι». Εχρειάζοντο λοιπόν, μιαν δίκην, πολιτικής έστω σκοπιμότητος, με ωρισμένα εξιλαστήρια θύματα. Βέβαια τα λάθη των «έξι» ίσως και να ήσαν πολλά, αλλά σήμερα κανείς δεν είναι διατεθειμένος να τους χαρακτηρίση συνειδητούς προδότες. Εξάλλου ευθύνες είχεν και η βενιζελική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία. Το δυσάρεστον είναι πως η εκτέλεσις δεν έκλεισε μιαν πληγήν, αλλά απεναντίας ήνοιξεν άλλην, διότι ο αντιβενιζελικός κόσμος αργότερα θα ανταπέδιδεν τα ίσα, ανοίγοντας πάλι νέον κεφάλαιον διχασμού, που θα ωδήγει εις την δικτατορίαν του Μεταξά.

ΣΑΡΑΝΤΟΥ ΚΑΡΓΑΚΟΥ
Διαβάστε Περισσότερα