Πλάτωνος: Πολιτεία (514Α – 515Α) (ΚΡΙΤΗΡΙΟΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΣ)

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ

ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ

Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἐπιμελεία τοῦ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

Διδαγμένο κείμενο

Πλάτωνος Πολιτεία 514Α – 515^Α

ΣΩ: Μετὰ ταῦτα δὴ, εἶπον, ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν ἡμετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας. Ἰδὲ γὰρ ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει, ἀναπεπταμένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ μακρὰν παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον, ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν δεσμοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας, ὥστε μένειν τε αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν μόνον ὁρᾶν, κύκλῳ δὲ τὰς κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσμοῦ ἀδυνάτους περιάγειν, φῶς δὲ αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόμενον ὄπισθεν αὐτῶν, μεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσμωτῶν ἐπάνω ὁδὸν, παρ' ἥν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδομημένον, ὥσπερ τοῖς θαυματοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ παραφράγματα, ὑπέρ ὧν τὰ θαύματα δεικνύασιν.

ΓΛ: Ὁρῶ, ἔφη.

ΣΩ: Ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ παντοῖα εἰργασμένα, οἷον εἰκὸς τοὺς μὲν φθεγγομένους, τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων.

ΓΛ: Ἄτοπον, ἔφη, λέγεις εἰκόνα καὶ δεσμώτας ἀτόπους.

ΣΩ: Ὁμοίους ἡμῖν, ἦν δ' ἐγὼ.

A. Από το κείμενο που σας δίνεται να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος: «Ἰδὲ γὰρ ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει … πρόκειται τὰ παραφράγματα, ὑπέρ ὧν τὰ θαύματα δεικνύασιν».

Μονάδες 10

Β1. Με βάση το κείμενο που σας δίνεται να παρουσιάσετε το θέμα και τη σκοπιμότητα της πλατωνικής αλληγορίας του σπηλαίου (Μονάδες 10). Στη συνέχεια, να ερμηνεύσετε την επιλογή του Πλάτωνα να αξιοποιεί την εικόνα ενός σπηλαίου, προκειμένου να παρουσιάσει τις ιδέες του (Μονάδες 5).

Μονάδες 15

Β2. «ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει … πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ … ἐκ παίδων ὄντας ἐν δεσμοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας … εἴς τε τὸ πρόσθεν μόνον ὁρᾶν … φῶς δὲ αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόμενον ὄπισθεν αὐτῶν … φέροντας ἀνθρώπους σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου … τοὺς μὲν φθεγγομένους, τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων»: Ο Σωκράτης εφαρμόζει την αλληγορική μέθοδο, προκειμένου να μεταδώσει τα μηνύματά του. Προσπαθήστε να ερμηνεύσετε τους συμβολισμούς που κρύβονται πίσω από τα αλληγορικά στοιχεία του παραπάνω αποσπάσματος.

Μονάδες 15

Β3. Να παρουσιάσετε τις απόψεις του Πλάτωνα για το δημοκρατικό πολίτευμα.

Μονάδες 10

Β4. Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ομόρριζη λέξη για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: υποκείμενο, εμπάθεια, αφηγητής, εξωγήινος, περιουσία, οπτικός, σιγαστήρας, ακατοίκητος, πάροδος, αποδυνάμωση.

Μονάδες 10