Η σημασία και η έννοια της αρετής

ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΕΛΛΗΝΑΣ,

ΤΗΝ ΑΓΙΑΝ ΓΡΑΦΗΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Τοῦ

Ἠλία Μπάκου,

Δρ. Θεολογίας–Φιλολόγου

Α´. Ἡ ἀρετή κατά τούς Ἀρχαίους Ἕλληνες

Ἀρετή, σημαίνει κατα τήν ἐπικρατοῦσα ἔννοια τῆς σημασίας: μιά σταθερή στροφή τῆς θελήσεως τοῦ ἀνθρώπου πρός τό ἀγαθό μέ τήν εὐρύτερη σημασία τοῦ ὅρου.Ἡ ἀρετή δέν εἶναι οὔτε ἁπλῆ γνώση, γιατί ἡ γνώση συμβουλεύει μέν τόν ἄνθρωπο, ἀλλά δέν διευθύνει πάντοτε καί τή θέλησή του, δεν εἶναι ὅμως καί ἡ ἕξις-ἐθισμός-σταθερή συνήθεια, γιατί μέ τή συνήθεια-ἕξη καί τήν ἄσκηση ἀποκτῶνται καί πολλές ἰδιότητες μέ τάση καί ροπή πρός τό κακό. Ἡ ἀρετή εἶναι κάτι τό ἑνιαῖο, τό συνολικό γενικό γι᾽ αὐτό καί ἀποβαίνει κάτι τό ποικίλον, τό διαφορετικόν, ἀφοῦ ὑποδιαιρεῖται σέ πολλές ἐπί μέρους ἀρετές καί γι᾽ αὐτό παρατηρεῖται ὅτι καί οἱ σχέσεις τοῦ ἀνθρώπου –ἀτομικές καί κοινωνικές– εἶναι διάφορες καί πολλαπλές. Με ἄλλα λόγια ἀρετή εἶναι, μέ τή διαχρονική σημασία τῆς λέξης: ἡ τέλεια σωματική διάπλαση τοῦ ἀνθρώπου, συνεκδοχικά: ἡ τελειότητα, ἡ ὡραιότητα, ἡ ὑπεροχή ἔναντι τοῦ ἄλλου, ἡ ἀνδρεία στήν πληθυντική της μορφή: ἀρετές εἶναι οἱ γενναῖες πράξεις, τά προτερήματα ἑνός ἀνθρώπου, ἡ ὑπόληψη, ἡ δόξα, ἡ θεάρεστη πράξη καί τέλος ἡ ἠθική τελειότητα, ἡ δέ λέξη ἀρετή παράγεται ἀπό τό ρῆμα ἀραρίσκω, πού σημαίνει: ἑνώνω, συνάπτω, προσαρμόζω. Οἱ ἠθικολόγοι τις ἀρετές τίς διαιροῦν, τίς ταξινομοῦν καί τίς κατατάσσουν σέ διάφορες κατηγορίες· π.χ. ὁ Πλάτων ἀποδέχεται τέσσερες κύριες ἀρετές: τή φρόνηση, τήν ἀνδρεία, τη σωφροσύνη καί τή δικαιοσύνη, ἐνῶ ὁ Ἀριστοτέλης δέχεται δύο εἴδη ἀρετῶν: τίς διανοητικές καί τίς ἠθικές· καί ὁ χριστιανισμός πάνω στις τρεῖς λεγόμενες καί θεολογικές ἀρετές: πίστις, ἐλπίς καί ἀγάπη στηρίζει ὅλες τίς ἄλλες χριστιανικές ἀρετές, πού πρέπει νά συνοδεύουν τόν ἄνθρωπο ὡς ψυχοσωματικό δημιούργημα τοῦ Θεοῦ.

Ἀναλυτικώτερα:

α) Οἱ ἀρχαῖοιἝλληνες δέν χρησιμοποίησαν τή λέξη ἀρετή μέ την καθαρά ἠθική της σημασία. Γι᾽ αὐτούς ἡ λέξη Ἀρετή, ὅπως καί ἡ ἀντίστοιχη λατινική λέξη virtus, δήλωνε τήν σωματική ἱκανότητα και ὑπεροχή, τή γενναιότητα, την ἀνδρεία, καί προκειμένου περί γυναικῶν τή σεμνότητα. Τήν πρωταρχική αὐτή σημασία τῆς λέξεως την εὑρίσκομε στόνὍμηρο ὅπου στό

πρόσωπο, τόσον τοῦ Ὀδυσσέα, ὅσον καί τῆς Πηνελόπης προβάλλεται ἡ ἀρετή, ὅπως αὐτή ἁρμόζει στόν καθένα, ἀνάλογα καί μέ το φῦλο του. Ὁ Πίνδαρος ἀναζητεῖ τήν ἀρετή στή σωματική διάπλαση καί ἀρτιότητα, στή δεξιότητα και τήν ὑπεροχή τῶν ἀγωνιστῶν στο στάδιο, στή σωματική συμμετρία καί στή ρώμη τῶν ἀθλητῶν. Γι᾽ αὐτό δέν ζηλεύει τόν πλοῦτο, ἀλλά τήν ἀρετή τοῦἩρακλῆ. ΣτόνἨσίοδο ἡ ἔννοια τῆς λέξεως ἀρετή, παρουσιάζεται συγγενής πρός το «κῦδος»=τιμή, δόξα, φήμη, καί ὡς ἀντίθεση πρός τήν «κακότητα».

Κατά τούς Πυθαγορείους ἡ ἔννοια τῆς ἀρετῆς συνδέεται μέ τούς

ἀριθμούς καί μ᾽ αὐτούς ἐκφράζεται.Ὁ Κλήμης ὁ Ἀλεξανδρεύς διασώζει ὅτι ὁ Ἐπίχαρμος ἐδίδασκεν ὅτι «ὁ βίος τοῦ ἀνθρωπίνου λογισμοῦ καί ἀριθμοῦ δεῖται πάνυ, ζῶμεν δ᾽ ἀριθμῷ καί λογισμῷ, ταῦτα γάρ σώζει βροτούς» (=δηλ. ἡ ζωή μας ἔχει ἀνάγκη ἀπό λογισμό και ἀριθμούς). Μεταξύ τῶν ἀριθμῶν καταλαμβάνουν ἰδιαίτερη θέση οἱ περιττοί ἀριθμοί, γιατί ἔχουν ἀρχή, μέσον καί τέλος. Γιά παράδειγμα ὁ ἀριθμός ἑπτά (7) ἔχει ἀρχή καί τέλος, ὅπως κάθε ἀριθμός, ἔχει ὅμως καί μέσον τόν ἀριθμόν τέσσερα (4).

Ἡ σημασία τῆς μεσότητας σέ συνδυασμό μέ τήν ἀρετή θά τονισθεῖ ἀργότερα ἀπό τόν Ἀριστοτέλη, ὁ ὁποῖος διατύπωσε τήν ἄποψη ὅτι ἡ ἀρετή εἶναι μία μεσότητα μεταξύ δύο ἀκροτήτων, παράδειγμα: ἀνάμεσα στή δειλία καί τήν θρασύτητα τή μεσότητα ἀποτελεῖ ἡ ἀνδρεία...

Κατά τούς Πυθαγορείους ἡ ἀρετή ἡ ἔννοιά της, συνδέεται στενά μέ τήν Πίστη στό Θεό, γιατί τό κατ᾽ αὐτούς τά πάντα ἐξαρτῶνταν ἀπό τό καθῆκον τοῦ «ἀκολουθεῖν τῷ Θεῷ» (=ἀπό τό νά ἀκολουθοῦν το θέλημα τοῦ Θεοῦ). Ὁ Φιλόσοφος Σωκράτης κάνει περισσότερο συγκεκριμένη τήν ἔννοια τῆς ἀρετῆς· διαλεγόμενος γιά τά ἀνθρώπινα θέματα ἐξετάζει: τί εἶναι εὐσεβές, τί ἀσεβές, τί καλόν, τί αἰσχρόν, τι δίκαιον καί τί ἄδικόν, τί σωφροσύνη καί τί μανία, τί ἀνδρεία καί τί δειλία, τί πόλις καί τί πολιτικός, τί ἀρχή ἀνθρώπων καί τί ἀρχικός ἄνθρωπος, ἐνῶ κάνει λόγο γιά τίς τέσσερις ἀρετές δηλ. τή σοφία, τήν ἀνδρεία, τή σωφροσύνη καί τή δικαιοσύνη, στόν Εὐθύφρονα ἀναφέρεται καί ἡ «ὁσιότης»· ὅλος ὁ διάλογος ἀναφέρεται στό τί εἶναι ὅσιον καί τί ἀνόσιον.Ὁ Πλάτων, ἀναφέρθηκε καί παραπάνω, διδάσκει ὅτι ἡ ψυχή εἶναι τριμερής: νοῦς, θυμός καί ἐπιθυμία. Σέ κάθε ἕνα ἀπό τά μέρη ἀντιστοιχεῖ καί μία ἀρετή.

Τοιουτρόπως: τοῦ νοῦ (=λογιστικοῦ), ἀρετή εἶναι ἡ σοφία (φρόνηση), τοῦ θυμοῦ (θυμοειδοῦς), ἡ ἀνδρεία, καί τοῦ ἐπιθυμητικοῦ (τῆς ἐπιθυμίας), ἡ σωφροσύνη καί ὅλες αὐτές συνδέονται στενά μέ τήν καθαυτό ἀρετή, δηλ. τή δικαιοσύνη, ἡ

ὁποία εἶναι «ὑγίειά τε καί κάλλος καί εὐεξία τῆς ὅλης ψυχῆς» καί κατά τον Θεοδωρακόπουλο «ἔχει την πηγή της μέσα στήν ἀνιδιοτέλεια καί τήν ἐλευθερία τῆς ψυχῆς». Και τό συμπέρασμα «πᾶσα ἐπιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης καί τῆς ἄλλης ἀρετῆς πανουργία, οὐ σοφία φαίνεται»· δηλ. κάθε ἐπιστήμη, κάθε γνώση, ὅσο σοβαρή καί ἄν εἶναι αὐτή, ἐάν χωρίζεται ἀπό τήν δικαιοσύνη καί τίς ἄλλες γενικές ἀρετές δέν εἶναι σοφία, ἀλλά πανουργία. Ὑπέρ αὐτῶν τῶν ἀρετῶν καί τῆς δικαιοσύνης προτρέπει ὁ Πλάτωνας τούς νέους νά δείχνουν μεγάλη προθυμία καί προσπάθεια, γιά νά τίς ἀποκτήσουν, γιατί αὐτές οἱ ἀρετές εἶναι τό ὑπέρτατο ἀγαθό τῆς ζωῆς: «ὦ παῖδες, καί πρῶτον καί ὕστατον καί διά παντός πᾶσαν προθυμίαν πειρᾶσθε ἔχειν ὅπως μάλιστα μέν ὑπερβαλεῖσθε καί ἡμᾶς καί τούς πρόσθεν εὐκλείᾳ», ὥστε νά ξεπεράσουν ὅλους τους ἄλλους ἀκόμα καί τούς προγόνους σέ δόξα καί καλή φήμη.Ἡ ἀπόλυτη ἀρετή ὑπάρχει στόΘεῖον, στόΘεό.

Στόν κόσμο, λέγει ὁΠλάτωνας, δεν ὑπάρχει τίποτε τό ἰσάξιον τῆς ἀρετῆς καί στήν ἐκλογή της προβαίνει μόνος του ὁ ἄνθρωπος γιατί ὁ Θεός εἶναι «ἀναίτιος» (Πολιτ. 617 Ε).

Ὅπως προαναφέραμε, ὁ Ἀριστοτέλης διακρίνει τίς ἀρετές σε διανοητικές καί ἠθικές. Ἠθικές ἀρετές εἶναι ἡ δικαιοσύνη, ἡ ἀνδρεία, ἡ ἐγκράτεια, ἡ ἐλευθεριότητα, ἡ πραότητα, ἡ μεγαλοπρέπεια, ἡ μεγαλοψυχία, ἡ αἰδώς, ἡ φιλία και πολλές ἄλλες. Οἱ διανοητικές ἀρετές εἶναι πέντε: ἡ τέχνη, ἡ ἐπιστήμη, ἡ φρόνηση, ἡ σοφία καί ὁ νοῦς - ἡ λογική. Σύμφωνα μέ τόν Ἀριστοτέλη ἡ ἀρετή συνδέεται ἄμεσα με τίς ἔννοιες: ἕξις (=ἐθισμός-συνήθεια) καί μεσότητα, μέ ἄλλα λόγια ἡ μέση ὁδός, πού λέμε καί σήμερα.

Ὅπως ὁ Πλάτωνας ἔτσι καί ὁ Ἀριστοτέλης θεωρεῖ τή δικαιοσύνη πρώτη τῶν ἀρετῶν «σπουδαιοτάτη»: «ἡ δικαιοσύνη οὐ μέρος ἀρετῆς, ἀλλ᾽ ὅλη ἀρετή ἐστιν, οὐδ᾽ ἡ ἐναντία ἀδικία οὐ μέρος κακίας, ἀλλ᾽ ὅλη κακία»: ἡ δικαιοσύνη δεν εἶναι μέρος τῆς ἀρετῆς, ἀλλά ὅλη ἡ ἀρετή, οὔτε ἡ προσωπική κακία εἶναι μέρος τῆς κακίας, ἀλλά εἶναι ὅλη ἡ κακία.

Ἐδῶ δέν πρόκειται νά ἐξαντλήσουμε τό θέμα γύρω ἀπό τήν ἀρετή, τή σημασία της, καί τή θέση της στή ζωή τῶνἙλλήνων τῆς Ἀρχαίας Ἑλλάδος· κλείνουμε τό θέμα ἐπιγραμματικά μέ τό ρητόν: «τῆς ἀρετῆς οὐδέν κτῆμα σεμνότερον οὐδέ βεβαιότερόν ἐστιν», γιά νά δοῦμε τή σημασία της στήν Ἁγία Γραφή καί στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας.

Β´. Ἡ ἀρετή στήν Ἁγία Γραφή

1) Στήν Παλαιά Διαθήκη ἡ λέξη Ἀρετή ἀπαντᾶται 16 φορές μέ τη σημασιολογική ἔννοια: δόξα, ἁγιωσύνη, ἕξις, ἐξομολόγησις, μεγαλοπρέπεια, τιμή, ὡραιότης, ἀγαλλίαμα, αἴνεσις, ἔπαινος, καύχημα, ὕμνησις κ.λπ. Ἡ λέξη ἀρετή δέν εἶχε πάντοτε τήν ἔννοια μέ τήν ὁποία τη χρησιμοποιοῦμε σήμερα· ἡ πρωταρχική της σημασία ἐκφράζεται μέ τή λέξη «ἰσχύς» ἤ καί «δύναμις». Μέ τήν ἠθική ἔννοια καί σημασία «ὁ κατ᾽ ἀρετήν βίος ἀποτελεῖ

τό ἰδεῶδες τῆς ἀνθρωπίνης ζωῆς» κατά τήν Παλαιά Διαθήκη. Ἡ ἁρμονική σχέση τοῦ ἀνθρώπου μέ τον Θεό, ἡ ἀποδοχή ἀπό τόν ἄνθρωπο τῆς μεγαλοσύνης τοῦ Θεοῦ συγκροτοῦν τήν ἀρετή. Ἡ πίστη στον μόνο ἀληθινό Θεό ἀποτελεῖ τό θεμέλιο τῆς ἀρετῆς. Ἡ διασάλευση τῆς ἁρμονίας τῶν σχέσεων Θεοῦ ἀνθρώπου μαρτυρεῖ τήν παρουσία τῆς ἁμαρτίας. Ἡ ἄρνηση τῆς πίστεως στό Θεό ἀποδεικνύει ἀφροσύνη καί τιμωρεῖται ἀπό τό Θεό. Ὅσοι ζοῦν πιστά στό Θεό δικαιώνονται παρά τίς τυχόν ἀντιξοότητες και δοκιμασίες τῆς ζωῆς τους. Γιά τις τέσσερες ἀρετές τοῦ ἀρχαίου Ἑλληνικοῦ κόσμου ἡ Παλαιά Διαθήκη ὁμιλεῖ ἅπαξ στό Η´ Κεφάλαιο τῆς Σοφίας Σολομῶντος, ὅπου ἀναφέρονται οἱ ἀρετές: «σωφροσύνη, φρόνησις, δικαιοσύνη καί ἀνδρεία» μέ τήν προσθήκη-παρατήρηση ὅτι: «χρησιμώτερον οὐδέν ἐστιν ἐν βίῳ ἀνθρώποις» ἀπό τίς ἀρετές αὐτές.

Ἡ ἔννοια τῆς δικαιοσύνης εἶναι πολυσήμαντος στήν Παλαιά Διαθήκη· πολλές φορές ὁ δίκαιος παραλληλίζεται μέ τόν ὅσιο, ἀλλοῦ ὁ δίκαιος θεωρεῖται ὡς ὁ πιστός τοῦ Θεοῦ, πού ζεῖ κατ᾽ ἀρετήν. Στό βιβλίο τῶν Παροιμιῶν χαρακτηρίζεται «ἄμωμος» καί «ἀθῶος». Κάθε προσφορά πρός τό Θεό μέ την ἔν νοια αὐτή τῶν δικαίων εἶναι πάντα εὐπρόσδεκτος ὄχι ὅμως καί ἡ προσ φορά τῶν ἀσεβῶν. Ὁ Προφήτης Ἠσαΐας συνδέει στενότατα τήν καθαρότητα τῆς ψυχῆς μέ τήν ἐπιτέλεση ἀρετῶν, πού θεμελιώνονται στή φιλαλληλία, λέγων: «Λούσασθε καί καθαροί γίνεσθε… μάθετε κα λόν ποιεῖν, ἐκζητήσατε κρίσιν, ρύσασθε ἀδικούμενον, κρίνατε ὀρ φανῷ καί δικαιώσατε χήραν». Κατά τόν Ψαλμωδό στο Ὄρος Κυρίου ἀναβαίνει ὁ «ἀθῶος χερσί καί καθαρός τῇ καρδίᾳ, ὅς οὐκ ἔλαβεν ἐπί ματαίῳ τήν ψυχήν αὐτοῦ καί οὐχ ὥμοσεν ἐπί δόλῳ τῷ πλησίον αὐτοῦ». Σέ ὅλα τά βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης τονίζεται ἡ πίστη στόν ἕνα καί μόνον ἀληθινό Θεό. Μέ τήν πίστη στό Θεό συνδέεται ἡ δικαιοσύνη, ἡ ὑπομονή, ἡ κατά Θεόν σοφία, ἡ ταπεινοφροσύνη καί τό σύνολον τῶν ἀρετῶν περιέχεται στούς Ψαλμούς. 2) Ἀπό την Παλαιά Διαθήκη περνᾶμε στήν Καινή Διαθήκη, στήν ὁποία ἡ λέξη ἀρετή χρησιμοποιεῖται πέντε φορές. Ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς στήν ἐπί τοῦ Ὄρους Ὁμιλία του μακαρίζει: τους πτωχούς τῷ πνεύματι=αὐτούς πού σέβονται τό Θεό, τούς πραεῖς, τούς πεινῶντας καί διψῶντας την δικαιοσύνην, αὐτούς, πού πεινοῦν καί διψοῦν γιά τό δίκαιο, καί αὐτοί στίς ἡμέρες μας εἶναι πολλοί· τους ἐλεήμονες, τούς καθαρούς τῇ καρδίᾳ. Στήν συνέχεια ὁμιλεῖ γιά την ἀγάπη πρός τούς ἐχθρούς, γιά την ἐλεημοσύνη, γιά τήν προσευχή, για τήν ἐμπιστοσύνη στήν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ, γιά τή σταθερή πίστη στο Θεό. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς παρακαλεῖ καί μᾶς προτρέπει: «σωφρόνως καί δικαίως καί εὐσεβῶς ζήσωμεν ἐν τῷ νῦν αἰῶνι, προσδεχόμενοι τήν μακαρίαν ἐλπίδα και ἐπιφάνειαν τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ».

Ὁ ἀπόστολος Πέτρος ἀπαριθμεῖ μερικές ἀπό τίς ἀρετές ὅπως: την πίστη, τήν ἐγκράτεια, τήν ὑπομονή, τήν εὐσέβεια, τήν φιλαδελφία και τήν ἀγάπη. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος συνιστᾶ στούς Χριστιανούς νά ἐπιδιώκουν: «δικαιοσύνην, εὐσέβειαν, πίστιν, ἀγάπην, ὑπομονήν, πραότητα» (Α´ Τιμ. στ´ 11)· χαρακτηριστική εἶναι ἡ προτροπή τοῦ ἀποστόλου Παύλου πρός τούς Φιλιππησίους να ἐφαρμόζουν στή ζωή τους: «ὅσα ἐστίν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα εἴ τις ἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος» (Φιλιπ. δ´ 4).

Ἀπό τίς χριστιανικές ἀρετές ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐπιλέγει και προβάλλει: «τήν πίστιν, τήν ἐλπίδα καί τήν ἀγάπην» καί θέτει πάνω ἀπό ὅλες τίς ἀρετές τήν Ἀγάπη, ὡς «καινήν ἐντολήν», τῆς ὁποίας τόν ὕμνον συνθέτει στήν Α´ Πρός Κορινθίους ἐπιστολή. Ὅμως, ἡ θεωρητική γνώση τῶν ἀρετῶν δέν εἶναι ἀρκετή γιά τόν Χριστιανό. Ὁ Κύριος τονίζει τή σημασία τῆς ἐνεργοῦ, τῆς ἐμπράκτου ἀρετῆς: «οὐ πᾶς ὁ λέγων μοι Κύριε, Κύριε, εἰσελεύσεται εἰς τήν Βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν, ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τό θέλημα τοῦ Πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς». Ἀλλά και αὐτή ἡ ἔμπρακτη ἀρετή δέν ἀρκεῖ ἐάν δέν θεμελιώνεται στήν καινή ἐντολή τῆς ἀγάπης καί ἐάν δέν χαρακτηρίζεται ἀπό τήν καθολικότητα, τό ὅλον. Γιατί «ὅστις… τόν νόμον ὅλον τηρή σῃ, πταίσῃ δέ ἐν ἑνί, γέγονεν πάν των ἔνοχος». Ἡ θέση αὐτή προϋποθέτει τό ἀδιαίρετο και ἑνιαῖο τῆς ἀρετῆς, ἡ ὁποία παρά τις ἐπι μέρους μορφές της, ἀποτελεῖ ἀδιάσπαστη ἑνότητα, ἄνευ χασμάτων καί κηλίδων.

Τοιουτοτρόπως ἔχουμε καί στην Καινή Διαθήκη τήν ἔννοια τοῦ «ἀμώμου» καί γι᾽ αὐτό ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐπιθυμεῖ καί προτρέπει οἱ χριστιανοί νά εἶναι «ἅγιοι καί ἄμωμοι κατενώπιον» τοῦ Χριστοῦ «ἐν ἀγάπῃ» καί «τέλειοι καί ὁλόκληροι ἐν μηδενί λειπόμενοι» κατά τον ἀπόστολο Ἰάκωβο.

Πρότυπο τῆς τέλειας χριστιανικῆς ἀρετῆς εἶναι ὁ ἐνανθρωπήσας

Κύριος, ὁ ὁποῖος «διῆλθεν εὐεργετῶν καί ἰώμενος πάντας», «ὤν

πρᾶος καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ». Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος καλεῖ τούς Χριστιανούς νά μιμηθοῦν τόν Ἰησοῦ, τό ἴδιο πράττει καί ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης.

Συμπερασματικά μποροῦμε να ποῦμε ὅτι, ὅπως στήν Παλαιά Διαθήκη δέν εἶναι δυνατόν νά νοηθεῖ ἡ ἀρετή χωρίς τό Θεό, ἔτσι και στήν Καινή εἶναι ἀκατανόητος ἡ ἀρετή χωρίς Χριστόν, χωρίς τό ζῆν κατά Χριστόν, στό πρόσωπο τοῦ ὁποίου «κατοικεῖ πᾶν τό πλήρωμα τῆς θεότητος».

Γ´. Ἡ ἀρετή κατά τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἀπηχοῦν καί ἑρμηνεύουν κατά κανόνα τίς ἀπόψεις τῆς Ἁγίας Γραφῆς περί ἀρετῆς. Κατά τόν Μέγα Ἀθανάσιο μόνον ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς δίδαξε ἁπλῶς καί σαφῶς «περί τοῦ κατ᾽ ἀρετῆς βίου». Προκειμένου να τονίσουν τίς ἐπί μέρους ἀρετές οἱ ἅγιοι Πατέρες ἀναφέρονται στα πρόσωπα, καί στά ἰδιαίτερα χαρίσματά τους, τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί τῆς Καινῆς ἤ σέ μάρτυρες και ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας, τούς ὁποίους παρουσιάζουν ὡς ὑποδείγματα ἀρετῆς. Ὁ Μέγας Βασίλειος στην ὁμιλία του: «Πρός τούς νέους, ὅπως ἄν ἐξ Ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων» λέγει ὅτι ὅλη ἡ ποίηση τοῦ Ὁμήρου «ἀρετῆς ἔστιν ἔπαινος», γιά νά συμπληρώσει σέ ἄλλο ἔργο του περί ἀρετῆς τά ἑξῆς χαρακτηριστικά: «Ἔχουμε λάβει ἐκ τῶν προτέρων ἀπό τό Θεό τίς δυνάμεις πρός πραγματοποίηση ὅλων τῶν ἐντολῶν, οἱ ὁποῖες ἐδόθησαν σε ἐμᾶς ἀπό αὐτόν… Καί μέ τίς δυνάμεις αὐτές, ὅταν μέν ἐνεργοῦμε ὀρθῶς καί μέ τόν ἁρμόζοντα τρόπο, ἐπιτυγχάνουμε πλήρως μέ εὐσέβεια τήν ἐνάρετη ζωή. Ὅταν δε κάνουμε κακή χρήση τῆς ἐνέργειας αὐτῶν, παρασυρόμαστε προς τήν ἁμαρτία. Καί αὐτό εἶναι τό σύνορο, τό ὁρόσημο τῆς κακίας, δηλ. ἡ κακή καί ἀντίθετα πρός τήν ἐντολή τοῦ Κυρίου χρήση ἐκείνων, τά ὁποῖα ἔχουν δοθεῖ ἀπό τό Θεό σε ἐμᾶς πρός ἐπιτέλεση τοῦ ἀγαθοῦ. Ὅπως ἐξάλλου τό σύνορο, τό ὁρόσημο τῆς ἀρετῆς, τήν ὁποία ζητεῖ ὁ Θεός, εἶναι ἡ σύμφωνα μέ την ἐντολή τοῦ Κυρίου χρήση αὐτῶν ἀπό ἀγαθή συνείδηση».

Συμπερασματικά ὁ Μέγας Βασίλειος λέγει ὅτι: ἡ ἀρετή δέν σημαίνει ἄρνηση τῶν διαφόρων ἀγαθῶν, ἀλλά καλή χρήση αὐτῶν· ἀντιθέτως κακία δέν εἶναι ὅτι δεχόμαστε τά διάφορα ἀγαθά, τά ὁποῖα ἔχουν δοθεῖ ἀπό τό Θεό, ἀλλά τό ὅτι κάνουμε κακή χρήση αὐτῶν. Ὁ Ἅγ. Μάξιμος ὁ ὁμολογητής σέ ὁμιλία του γιά «τούς ἁγίους ἀθλητάς τοῦ Σωτῆρος» γράφει: «μιμησώμεθα τόν ἀκατάπαυστον αὐτῶν δρόμον, τήν ζέουσαν προθυμίαν, τῆς ἐγκρα τείας τήν καρτερίαν, τῆς σωφροσύνης τόν ἁγιασμόν, τῆς ὑπομο νῆς τήν γενναιότητα, τῆς μακροθυμίας τήν ἀνοχήν, τῆς συμπαθείας τόν οἶκτον, τῆς πραότητος τό ἀτάραχον, τοῦ ζήλου τήν θερμότητα, τῆς ἀγάπης τό ἀνυπόκριτον, τῆς ταπεινοφροσύνης τό ὕψος, τῆς ἀκτημοσύνης τό ἀπέριττον, τήν ἀνδρείαν, τήν χριστότητα, τήν ἐπιείκειαν».

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας δεν ἀγνοοῦν τίς ἀπόψεις τῶν Ἑλλήνων γιά τήν ἀρετή· σέ πολλές περιπτώσεις προσλαμβάνουν στούς λόγους καί τίς ἀρετές αὐτές καί τις τιμοῦν· ἐκφράζονται, πολλές φορές, μέ θαυμασμό, ὅπως ὁ Μ. Βασίλειος ἐπαινεῖ τόν Ὅμηρο, γιατί στό νησί τῶν Φαιάκων παρουσιάζει ναυαγό τόν Ὀδυσσέα «ἀρετῇ ἀντί ἱματίων κεκοσμημένον». Ἡ ἑλληνόφωνος Ὀρθόδοξη ἀνατολική θεολογία δέν ἀδίκησε, στό σύνολό της, τήν προσφορά τῆς Ἀρχαίας Ἑλλάδος, εἰς ὅ,τι ἀφορᾶ τήν ἀναζήτηση τῆς ἀρετῆς· δέν ἀποδέχθηκε ὅμως καί τίς κατατμήσεις και λογιστικές ὑποδιαιρέσεις αὐτῆς.

Τήν ἄσκηση τῆς ἀρετῆς θεωρεῖ βασική ὑποχρέωση κάθε χριστιανοῦ ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Πολλές φορές οἱ Πατέρες ἐτόνισαν αὐτή ἤ ἐκείνη τήν ἀρετή ἤ ὑπογράμμισαν τίς προσιδιάζουσες γιά τούς μοναχούς ἀρετές, ὅπως: πτωχεία, παρθενία, ὑπακοή, φιλοπτωχεία και ἐλεημοσύνη καί ἐτέθη πάνω ἀπό ὅλες ἡ ἀγάπη. Τό γεγονός αὐτό δέν ἔχει σχέση μέ τή σχολαστική κα τάτμηση τῶν ἀρετῶν. Ἡ ἀρετή κατά τούς Πατέρες ἀποτελεῖ ἑνιαῖο καί ἀδιάσπαστο πολύπτυχο: «οὐ γάρ ἀρκεῖ μία μόνον ἀρετή παραστῆσαι τῷ Θεῷ βήματι τοῦ Χριστοῦ

παρρησίας ἡμᾶς, ἀλλά μετά πολλῆς ἡμῖν δεῖ καί ποικίλης καί παντοδαπῆς καί πάσης αὐτῆς» τῆς ἀρε τῆς.

Ἡ «παντελής ἀρετή, κατά τόν Ἅγιο Γρηγόριο Νύσσης εἶναι ὁ ἴ διος ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος κατά τόν Μάρκο τόν Ἐρημίτην «πάσης ἀρε τῆς κατάρχει» (=ὁ Θεός).

Ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιά την ἐξάσκηση τῆς ἀρετῆς κατά τους ἁγίους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἀφ᾽ ἑνός ἡ ἐλευθερία τοῦ ἀτόμου καί ἀφ᾽ ἑτέρου ἡ προαίρεση.

 ΠΗΓΗ: ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ

Διαβάστε Περισσότερα

Το εγκώμιον του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά στον άγιο Δημήτριο τον Μυροβλήτη

Αρχιμ. Εφραίμ Ξηροποταμηνού1

«Εμοί δε λίαν ετιμήθησαν οι φίλοι σου ο Θεός, λίαν εκραταιώθησαν αι αρχαί αυτών». 

Με αυτόν τον στίχον του Δαβίδ αρχίζει ο εν Αγίοις Πατήρ ημών Γρηγόριος ο Παλαμάς το εγκώμιό του στον Μυροβλύτη άγιο, που σαν Μεγαλομάρτυς ανήκει και αυτός στις «αρχές», δηλαδή στην ηγεσία των Αγίων και Φίλων του Θεού. 

«Εγώ με πολλή τιμή περιβάλλω τους φίλους σου, Θεέ μου, μεγάλη εξουσία και παρρησία έχουν εκείνοι που προεξάρχουν μεταξύ τους», θα λέγαμε κι εμείς σήμερα, δίνοντας όμως στα ίδια αυτά λόγια του Προφητάνακτος πολύ πιο ευρύ περιεχόμενο. Διότι για μάς Φίλοι του Θεού είναι και οι δύο Άγιοι, και ο εγκωμιάζων και ο εγκωμιαζόμενος, αλλά ακόμη και οι φίλοι των Φίλων του Θεού, ο φιλάγιος και Παναγιώτατος Ποιμενάρχης κύριος Παντελεήμων με το ευλαβές του ποίμνιο, που με τον θείο ζήλο τους για την τιμή και τον έπαινο των όντως μεγάλων Αγίων της Αποστολικής Μητροπόλεως δεν παύουν από του να επισύρουν άθελα επάνω τους τον δίκαιο έπαινο και την αγάπη της στρατευόμενης αλλά και της θριαμβευούσης Εκκλησίας του Χριστού.
 

Ο λόγος του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, τον οποίο πρέπει σήμερα να παρουσιάσουμε ανταποκρινόμενοι σε τιμητική πρόσκληση του Παναγιωτάτου, πρέπει, σύμφωνα με εσωτερικά τεκμήρια, να εκφωνήθηκε από τον Άγιο σε ένα από τα έτη της αρχιερατείας του στη Θεσσαλονίκη, κατά την ημέρα της εορτής του Αγίου Δημητρίου και μάλιστα μετά το Ευαγγέλιο της πανηγυρικής Θείας Λειτουργίας μέσα στον πάνσεπτο τούτο ναό, και αποτελεί άριστο δείγμα του εορταστικού εγκωμιαστικού λόγου, στο οποίο ανήκει.
 

«Ο μεν πόθος μάς παρακινεί να μιλήσουμε ανάλογα με τη δύναμή μας, και η περίσταση απαιτεί τον επίκαιρο λόγο, και το οφειλόμενο χρέος βιάζοντας μας δεν μάς αφήνει να θαυμάσουμε άνευ λόγων το υπέρ λόγον μεγαλείο του Μάρτυρος», λέγει κάπου στην αρχή του λόγου του ο Άγιος.

Η μακρά παράδοσις του εορτασμού της μνήμης του Αγίου Δημητρίου στην Θεσσαλονίκη φαίνεται ότι είχε δημιουργήσει ένα ιδιαίτερο τυπικό, το οποίο εγνώριζε καλά ο Άγιος Γρηγόριος, μια και είχε ζήσει αρκετό διάστημα σ' αυτήν, ακόμη και πριν αρχιερατεύσει. Αυτό το τυπικό φαίνεται ότι καθόριζε το περιεχόμενο της ομιλίας του, και αυτό τον κάνει να αισθάνεται λίγο περιορισμένος.

Θα ήθελε ίσως, παίρνοντας μόνον αφορμή από τον Μάρτυρα, να επιμείνει σε πνευματικά θέματα, όμως είναι υποχρεωμένος να αναφέρει, όπως κάθε χρόνο, τα απαραίτητα, μα πασίγνωστα πια μαρτυρολογικά στοιχεία, πράγμα που τον κάνει να σκεφθεί λίγο και την δυνατότητα της σιωπής.

Τελικά όμως, όπως φαίνεται στην συνέχεια, καταφέρνει να τα συγκεράσει όλα, και αγιολογία και ηθική διδασκαλία και θεολογία και ρητορεία και ερμηνευτική, σε έναν αριστοτεχνικό εγκωμιαστικό λόγο, απόλυτα ισορροπημένο και απαλλαγμένο από το πολύ σύνηθες σε τέτοια έργα στοιχείο της υπερβολής.
 

Θα ήταν μάταιο, νομίζουμε, μέσα στα πλαίσια μιας σύντομης ομιλίας να επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε έστω και εν περιλήψει ολόκληρο τον ειρμό και το περιεχόμενο του λόγου. Όσο για λογοτεχνική ανάλυση και αξιολόγηση, που οπωσδήποτε ξεφεύγει τις δυνατότητες μας, αρκούμεθα να εκφράσουμε ευλαβικά το θαυμασμό μας για τα «κάλλη του φθέγματος» του θείου Γρηγορίου του Παλαμά που του προσετέθησαν από τη θεία Πρόνοια, για να διατυπώσει επάξια «τα βάθη του Πνεύματος» που «εξεζήτησε» και αυτός, όπως ακριβώς και ο συνώνυμος του Θεολόγος. Ας μάς επιτραπεί λοιπόν να μεταφέρουμε κατ' εκλογήν ορισμένες μόνο από τις βασικές τοποθετήσεις του λόγου παρατρέχοντας τα πάμπολλα  ευρήματα και τούς βιβλικούς παραλληλισμούς, που ίσως μόνο μια δόκιμη μετάφραση θα μπορούσε να αποδώσει.
 

Ήδη εκ προοιμίων, αλλά και πολύ συχνά στη μετέπειτα ροή του λόγου, ο Άγιος Γρηγόριος επιμένει στα πολλαπλά χαρίσματα της αγιότητος του Δημητρίου. Η μετά ευχαριστίας αποστέρηση της κατά κόσμον ευτυχίας και δόξης τον κατατάσσουν μεταξύ των δικαίων, με τους οποίους όμως συγκρινόμενος —και μάλιστα με τον Ιώβ— βρίσκεται πολύ ανώτερος. Αξιώθηκε και προφητικής χάριτος, όπως φαίνεται από τους λόγους του προς το Νέστορα, που ευλαβικά μάς διέσωσε η παράδοση: «Και τον Λυαίον νικήσεις και υπέρ Χριστού μαρτυρήσεις». Η προ του μαρτυρίου Ιεραποστολική του δράσις στη Θεσσαλονίκη από την επίσημη μάλιστα θέση του υπάτου, αλλά και η μετά θάνατον δια των θαυμάτων του Αγίου μεταστροφή ολοκλήρου της πόλεως στο Χριστιανισμό είναι μάρτυρες της αποστολικής χάριτος και αξίας που του εδόθη. Η παρθενία του και η άμεμπτη προ του μαρτυρίου ζωή του τον κατατάσσουν αυτοδικαίως και στις τάξεις των όσιων. Η «σπουδή της σοφίας» και «η περί λόγους παιδεία», που τον κοσμούσαν σαν ανώτατο αξιωματούχο του κράτους, του δίδουν το χρίσμα του διδασκάλου. Μάλιστα στον «ωρατίωνα», τον κοντό εκείνο αγορευτικό μανδύα που φορούσαν στους ώμους οι Ρωμαίοι αξιωματούχοι, και στον υπατικό δακτύλιο του, που μετά το μαρτύριό του άρχισαν να θαυματουργούν στα χέρια του Λούπου, ο Γρηγόριος δεν κρύβει πώς βλέπει κάποιο συμβολισμό της «μυστικώς δεδομένης διδασκαλικής αξίας και προεδρίας». Μόνη η ορατή Ιεροσύνη του λείπει φαίνεται να υπονοεί η φράση: «...μόνος ή πάνυ μετ' ολίγων τα πάντα τελεί». Ιδιαίτερα στο θέμα της παρθενίας του Αγίου Δημητρίου επανέρχεται πολλές φορές ο παρθένος και μοναχός Παλαμάς, το ειδικό όμως αυτό θέμα έχει έξαντλήσει ολόκληρο συνέδριο που διοργανώθηκε μέσα στον Ιερό τούτο χώρο.

Με τη σειρά μας θα λέγαμε πως η συνάντηση αυτή όλων των γνωρισμάτων της αγιότητος σε ένα και το αυτό πρόσωπο είναι χαρακτηριστικό όλων των άλλων Αγίων της Εκκλησίας μας. Και για να μην πάμε πολύ μακριά, ο βίος του ίδιου του μεγάλου Παλαμά, τον αποδεικνύει όχι μόνον όσιο και διδάσκαλο και Ιεράρχη, αλλά και προφήτη και απόστολο και μάρτυρα τη προαιρέσει. επαληθεύεται και πάλι το ότι μόνον ένας μεγάλος μπορεί να καταλάβει και παινέσει επάξια έναν μεγάλο.

Ένα άλλο κεντρικό σημείο του λόγου είναι ο παραλληλισμός του Αγίου  Δημητρίου με τον Χριστό, η επισήμανση δηλαδή στο πρόσωπο του Μεγαλομάρτυρος ενός «τύπου Χριστού μετά Χριστόν», αν είναι δυνατόν να λεχθεί κάτι τέτοιο. Το στοιχείο αυτό δεν είναι κάτι καινούριο. Βέβαια για κάθε άγιο ισχύει το του Αποστόλου Παύλου: «Ζω δε ουκέτι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός». Στον Άγιο Δημήτριο όμως όλα τα βιογραφικά στοιχεία με αφορμή και αφετηρία τη λόγχευση της πλευράς συντείνουν σε μία όχι μόνο μυστική, αλλά και εξωτερική εξεικόνιση του Χριστού στο πρόσωπό του: Το νεανικό της ηλικίας, η παρθενία, η διδασκαλική δράση που επιστεγάζεται από το εκούσιο μαρτύριο, η τετρωμένη πλευρά που γίνεται πηγή μύρου και ιάσεων, ο εξιλαστικός χαρακτήρας που παίρνει το μαρτύριο του Αγίου υπέρ μιας ολοκλήρου πόλεως είναι στοιχεία που πολύ νωρίς επεσημάνθησαν και ίσως πήραν τις ανάλογες λατρευτικές προεκτάσεις, ενώ μεταγενέστερα επί του αγίου Συμεών αποκρυσταλλώνονται πλέον λειτουργικά και υμνογραφικά σε ακολουθίες και ύμνους σαν αυτούς που ακούγονται ιδιαίτερα κατά τους όρθρους όλης αυτής της εβδομάδος μέσα στον εφέστιο τούτο του Μεγαλομάρτυρος .

Ειδικά, ο Άγιος Γρηγόριος, εκτός από την εφαρμογή ορισμένων χριστολογικών χωρίων και τύπων της Παλαιάς Διαθήκης που κάνει στον Άγιο Δημήτριο, αναφερόμενος και στην πολλαπλή λόγχευση της πλευράς του, την θεωρεί αναπλήρωση των «υστερημάτων των θλίψεων του Χριστού» κατά τον Απόστολο Παύλο, η οποία γίνεται από τους Αγίους υπέρ του Σώματος Του που είναι η Εκκλησία.

«Τελειωθείς εν ολίγω επλήρωσε χρόνους μακρούς». Τα ελάχιστα βιογραφικά στοιχεία του μάρτυρος και το σύντομο μαρτύριό του θέτουν πάντοτε σε δοκιμασία την φιλοπράγμονα διάθεση των περί τα συναξαριακά ενασχολούμενων ευλαβών, όπως ακριβώς και εκείνου του Αγιορείτη ασκητή Βιταλίου, που αναφέρεται στις διηγήσεις των θαυμάτων του Αγίου. Να η απορία του, όπως την συνοψίζει ο αφηγητής του θαύματος Σταυράκιος: «Αφού τόσο σύντομος ήταν ο μαρτυρικός αγώνας του και ακαριαίο το μαρτύριό του και μόνη η πλευρά του επλήγη, τι ήταν αυτό που του προεξένησε την τόση αφθονία των μύρων;» Υπάρχουν πολλοί μάρτυρες που και περισσότερα και δριμύτερα και πιο μακροχρόνια βάσανα υπέμειναν και παρθένοι ήσαν και ίσως να ετελειώθησαν και με λόγχευση της πλευράς κατά μίμησιν του Χριστού. Τι είναι εκείνο που ανέδειξε μεγαλομάρτυρα και οικουμενικό θαυματουργό τον Δημήτριο;

«Επί τω Δημητρίω ακραιφνώς τα πάντα συνέδραμον» σπεύδει να απαντήσει ο ρητορικότατος Σταυράκιος, προτού διηγηθεί το σχετικό θαύμα που έπεισε τελικά στην πράξη τον Βιτάλιο. Στο σημείο αυτό ο θείος Γρηγόριος αισθάνεται ότι έχει να πει περισσότερα. Και εδώ μόνος αυτός μπορεί να καταλάβει και να ερμηνεύσει τον Μάρτυρα βάσει της δικής του εμπειρίας. Να λοιπόν πώς εξηγεί αυτός εκείνο το «ακραιφνώς» του Σταυρακίου: «Γιατί ούτε στο νου του, λέγει, δεν καταδέχθηκε ποτέ να βάλει (ο Άγιος) κάτι από τα μη θεοσεβή, ούτε ξεκίνησε να κάνει καμιά πράξη όχι θεάρεστη. Αλλά αφού φύλαξε αμίαντη στον εαυτό του τη Θεία Χάρη του κατά Χριστόν βαπτίσματος, είχε πάντοτε το θέλημά του σύμφωνο με τον νόμο του Κυρίου». Και λίγο πιο κάτω: «(Ο Δημήτριος) ήταν ωραίος, όχι μόνον κατά τον έξω αισθητό άνθρωπο, αλλά πολύ περισσότερο κατά τον εσωτερικό και αόρατο, τον οποίο βλέποντας ο καρδιογνώστης Θεός τόσο αιχμαλωτίσθηκε από το νοερό κάλλος του, ώστε να ευδοκήσει να σκηνώσει μέσα σ' αυτόν και να αποτελέσει ένα πνεύμα με αυτόν, και ξεκινώντας από εκεί να τον κάνει ολόκληρο θείο».

Ο Δημήτριος δηλαδή είχε φθάσει διά της νήψεως ήδη και προ του μαρτυρίου στην τελειότητα και στη θέωση και έτσι, κατά την ανεξερεύνητη βουλή του Θεού, δε χρειαζόταν παρά ένα σύντομο μαρτύριο, με το οποίο σαν άλλος πνευματικός στάχυς θα θεριζόταν, για να συναχθεί στις ουράνιες αποθήκες. Τα φοβερά βασανιστήρια από τα όποια έπρεπε να περάσουν άλλοι μάρτυρες υποβασταζόμενοι από την Χάρη του Θεού, για να δοκιμασθεί έτσι και να ατσαλωθεί η προαίρεσή τους, δεν χρειαζόταν στον Δημήτριο, γιατί αυτός, όπως λέγει ο θείος Παλαμάς «πριν ή γνώναι το κακόν, έξελέξατο το αγαθόν». Με την νηπτική εργασία, η οποία ήταν θεοδίδακτος, είχε καταστεί τόσο τέλειος κατά την προαίρεση, ώστε ο πειράζων, μη βλέποντας καμμιά πιθανότητα επιτυχίας, μετά τον πρώτο ανιχνευτικό πειρασμό του σκορπιού, δεν τόλμησε να επιστρέψει από φόβο μήπως πολλαπλασιάσει τους στεφάνους του Μάρτυρος.

Όλα αυτά βέβαια δεν αναφέρονται επί λέξει στο εγκώμιο και ας μάς συγχωρήσει ο Άγιος Γρηγόριος! Πιστεύουμε όμως πως διερμηνεύουμε εκείνα στα οποία αυτός δεν μπόρεσε να επεκταθεί περιορισμένος από την περίσταση και «σχήμα του λόγου», όπως λέγει. Στον περίφημο όμως δεύτερο λόγο του στα Εισόδια, που συνέγραψε μέσα στο οικείο περιβάλλον της ησυχίας του Αγίου Όρους, μάς δίνει ένα άλλο πιο εκτεταμένο παράδειγμα αυτού του είδους της «Νηπτικής ερμηνείας».

Εξηγεί δηλαδή ο μύστης της Θεοτόκου Γρηγόριος ότι εκείνο που έκανε την Παρθένο άξια να γίνει Μητέρα του Θεού ήταν η τελειότητα της προαιρέσεως της, στην οποία έφθασε διά της νήψεως και της Ιεράς ησυχίας στο διάστημα της παραμονής της μέσα στον Ναό.

«Πολιά δε έστιν φρόνησις άνθρώποις και ηλικία γήρως βίος άκηλίδωτος». Ένα πολύ χαρακτηριστικό γνώρισμα της αγιότητος του Δημητρίου, το οποίο φαίνεται να υπογραμμίζει ιδιαίτερα ο Άγιος Γρηγόριος, είναι το νεαρόν της ηλικίας του. Τον ονομάζει «νεανίαν απαλόν», «νέον έτι κομιδή» και «στεφανίτην έκ ου». Το γεροντικό του φρόνημα όμως τον έκανε διδάσκαλο και εμψυχωτή όχι μόνον του Νέστορος, του οποίου την νεότητα και ο ίδιος ο Μαξιμιανός λυπήθηκε αλλά και πάντων των «εύσεβεΐν αίρουμένων», οι οποίοι ασχέτως ηλικίας κατέφευγαν στην υπόγεια εκείνη στοά, όπου δίδασκε ο Μάρτυς και η οποία γι’αυτό τον λόγο, όπως υποστηρίζει ο Άγιος, έδωσε το όνομα «Καταφυγή» στον ναό της Θεοτόκου που αργότερα κτίστηκε επάνω της.

«Αγαθόν ανδρί όταν άρη τον ζυγόν αυτού εκ νεότητος αυτού». Απόδειξη ο Δημήτριος, ο Νέστωρ, ο ίδιος ο Παλαμάς. Η νεότητα έχει λαμπρά παραδείγματα προς μίμηση. Οι μεγαλύτεροι ας μην σπεύδουμε πάντοτε να προδικάζουμε το νεανικό ενθουσιασμό. Χρειάζονται ισχυρά αντίδοτα, για να καταπολεμηθεί η σημερινή γενική δηλητηρίαση. Η αγιότητα, η θυσία, το μαρτύριο είναι τα μόνα ικανά να μεταμορφώσουν τον κόσμο. Η Εκκλησία θεμελιώθηκε με το αίμα του Χριστού πάνω στους τάφους και τα λείψανα των Μαρτύρων. Χωρίς θυσία, αδύνατη η αλλαγή και η μεταμόρφωσις.

Αλλά ας επανέλθουμε στα λόγια του Παλαμά: «Μου έρχεται, λέγει, να πω για τον Δημήτριο εκείνο που λέγει ο θείος Παύλος για τον Χριστό: Αποδεικνύει την αγάπη του σ' εμάς ο Μέγας Δημήτριος με το ότι ενώ ήμασταν ακόμη ασεβείς, αυτός «κατά καιρόν υπέρ ασεβών απέθανε» , κατά χάριν βέβαια και μίμησιν του Δεσπότου του. Και ολόκληρη η πόλις αύτη «κατηλλάγημεν τω Θεώ διά του θανάτου αυτού»6.

Και συνεχίζει αντιδιαστέλλοντας την πρώην ειδωλολατρική και ασεβή Θεσσαλονίκη με το περίφημο κέντρο της Βυζαντινής ευσέβειας που αυτός γνώριζε, τους μεγάλους και περικαλλείς ναούς του, την πολυθρύλητη ευλάβεια των κατοίκων του, τα μύρα και τα θαύματα του Άγιου Δημητρίου που σαν ποταμός πλημμύριζαν την οικουμένη.

Ιερή νοσταλγία καταλαμβάνει την κάθε ευλαβική ψυχή διαβάζοντας αυτές τις γραμμές του θείου Γρηγορίου. Άδειες σήμερα οι μαρμάρινες μυροδόχες λεκάνες στην κρύπτη του μαρτυρίου του...

Τα θραυσμένα πήλινα «κουτρούβια» του μύρου, αρχαιολογικά ευρήματα μέσα στις βιτρίνες...

Αποξενωμένος από την θεία λατρεία ο αρχικός χώρος του μαρτυρίου και του τάφου του... Ισχνή η ακοή των θαυμάτων του... Αναμφίβολα, πολλούς Δημητρίους χρειάζεται σήμερα η Θεσσαλονίκη, για να την «καταλλάξουν» πάλι με τον Θεό. Ένα νέο είδος ειδωλολατρίας την καταδυναστεύει.

Τι φταίει; Ας μάς επιτραπεί λίγη ακόμη αγιολογική φιλοπραγμοσύνη. Γιατί στην Αίγινα, στα νησιά του Ιονίου και άλλου διαλαλούνται καθημερινά τόσα θαύματα; Σε τι υστερεί ο δικός μας άγιος; Η αίτια πρέπει να βρίσκεται σε μας. Εκείνος έκανε και συνεχίζει να κάνει ό,τι υπαγορεύει η αγάπη της θείας ψυχής του διά της υπέρ των Θεσσαλονικέων ικεσίας του προς Θεόν. Εκείνος επέτυχε να του δοθεί η άδεια να επιστρέψει στους συμπατριώτες του. Μοναχικός μάς περιμένει ώρες ατελείωτες κάθε μέρα στη λάρνακά του να έλθουμε να του εκμυστηρευθούμε ευλαβικά τους πόνους και τα αιτήματά μας. Ο σεπτός ποιμενάρχης κάνει κι αυτός το χρέος του. Ακολουθώντας την προτροπή που κάνει στο τέλος του λόγου του ο εν αγίοις προκάτοχός του Γρηγόριος και μιμούμενος τον επίσης προκάτοχό του Άγιο Συμεών «πολυπλασιάζει» την πανηγύρι στον Μεγαλομάρτυρα και προσπαθεί με κάθε μέσο να ενισχύσει την ευλάβεια του ποιμνίου του προς αυτόν. Σε μάς απομένει να τον ακολουθήσουμε.

Και διά να καταλήξουμε την ομιλία μας πάλι με τους λόγους του Αγίου Γρηγορίου, ας παρακαλέσουμε να αξιωθούμε, με την προς Θεόν Ικεσία και πρεσβεία του αγίου ένδοξου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου, και «της ατελεύτητου των σωζομένων πανηγύρεως εν ουρανοίς, ης γένοιτο πάντας ημάς επιτυχείν χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ω πρέπει δόξα, κράτος, τιμή και προσκύνησις συν τώ ανάρχω αυτού Πατρί και τω Παναγίω Πνεύματι νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν».


 

ΠΗΓΗ: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου

ΤΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ
ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΙΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΟΥ
ΤΕΥΧΟΣ 5
Σεπτέμβριος - Οκτωβριος 1989

1. Ομιλία εκφωνηθείσα στον Ι. Ναό του Αγίου Δημητρίου στην Θεσσαλονίκη στις 23-10-1984

2. Μετάφρασις της ομιλίας στυής έχουν πρόσφατα δημοσιευθή στα βιβλία:

Π. Χρήστου, Γρηγορίου του Παλαμά, Άπαντα τα έργα, τ. 11, σ. 163 κ. εξ., Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας 79, Θεσσαλονίκη 1986.

Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Λόγοι: α) Εις τα Εισόδια της Θεοτόκου β) Εις τον Άγιον Δημήτριον. Έκδοσις Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Αθανασίου, Άγιον Όρος 1987, σ. 55 κ.εξ. ("...μεταγλωτισθείς εις το απλούν υπό ανωνύμου").

3. Βλ. Ι. Φουντούλη, "Μεγάλη Εβδομάς" του Αγίου Δημητρίου, Κείμενα Λειτουργικής 17, Θεσσαλονίκη 1979

4. βλ. Ιωακείμ 'Ιβηρίτου, Ιωάννου Σταυρακίου, Λόγος είς τα θαύματα του Αγίου Δημητρίου, Μαχεδονιχά τ. 1, θεσσαλονίκη 1940, σ. 351 κ. εξ.
5. πρβλ. Ρωμ. ε' 6

6. πρβλ. Ρωμ. ε' 10

Διαβάστε Περισσότερα

Ο αληθινός Ελευθέριος Βενιζέλος

του

Δημητρίου Ε. Νικητάκη*

     Κάθε μέρα που βγαίνω στους δρόμους, προκειμένου να τακτοποιήσω τις διάφορες δουλειές μου, βλέπω σχεδόν παντού  την γνωστή πινακίδα για το αεροδρόμιο  «Ελ. Βενιζέλος». Και ενώ ο Ελ. Βενιζέλος αποτελεί παρελθόν, εγώ νομίζω ότι τον ακούω να γελάει,  και να μου φωνάζει:

–Θες δεν θες, θα με βλέπεις πάντα μπροστά σου.

– Θα σου θυμίζω τις πατρίδες που σας έκλεψα.

–Θα σε στοιχειώνω με τους χιλιάδες νεκρούς προγόνους σου.

–Θα υπονομεύω το μέλλον σου με τους κυβερνήτες που σου επιβάλλουν οι συμπατριώτες μου. Και μην νομίζεις ότι δικαιούσαι καλύτερη μεταχείριση. Εγώ σας έκανα μεγαλύτερη ζημιά  από τα τετρακόσια χρόνια σκλαβιάς και εσείς ένα  αεροδρόμιο φτιάξατε και μου το αφιερώσατε.

–Α! πού είσαι, για ρώτα τον πρώην  δήμαρχο. Έλα μην κάνεις πως δεν καταλαβαίνεις, τον Αβραμόπουλο εννοώ. Για ρώτησέ τον: με θεμέλιο λίθο το θεμελίωσε ή με ρολό; Νομίζω ότι τόσες πινακίδες για ένα αεροδρόμιο δεν υπάρχουν σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου. Ίσως επειδή και τέτοιοι «Εθνάρχες» δεν υπάρχουν σε κανένα άλλο λαό.

Καταλαβαίνεις, κ. αρχισυντάκτα, τι έπαθα, όταν,  στο φύλλο της εφημερίδας σας της Παρασκευής 13ης Νοεμβρίου,  διάβασα μετά μεγάλης εκπλήξεώς μου, και το ξαναδιάβασα μετά μεγαλυτέρας εκπλήξεως , ότι ο κλήρος  αναθεμάτισε τον   Ελευθέριον Βενιζέλον, διότι  ύμνησε (κατά την διάρκειαν της  Συντακτικής Συνελεύσεως των Κρητών )  τον Ελληνισμόν,  λέγοντας ότι  «οι έννοιες Ελληνισμός και χριστιανισμός δεν μπορούν να ταυτιστούν ». Το δημοσίευμά σας αυτό  με άφησε άναυδο! Και τούτο διότι  ο Ε. Βενιζέλος,  με τον βίο και την πολιτεία του, υπήρξε καταστροφή  για την Ελλάδα .Σχετικά με τον αφορισμό ή ανάθεμα, σας διαβεβαιώ ότι δεν έγινε για τον προαναφερόμενο λόγο. Ναι, τον αναθεμάτισαν,  όχι όμως για τα όσα είπε περί Ελληνισμού και χριστιανισμού.

Διαφωνώ κάθετα μαζί σας. Τον αναθεμάτισαν  χρόνια αργότερα, στις 25/12/1916. Το ανάθεμα έλαβε χώρα στο πεδίο του Άρεως για λόγους  καθαρά πολιτικούς (διαμάχη Βασιλέως Κων /νου-και Ε. Βενιζέλου). Δεν σας κρύβω ότι το γεγονός του αναθέματός του με έχει απασχολήσει, διότι λόγω  της  ενασχόλησής  μου με την Ιστορία, διαπιστώνω ότι ο ελληνικός ορθόδοξος κλήρος αναθεματίζει και αφορίζει  Έλληνες πατριώτες .Ο Ε. Βενιζέλος δεν ήτο ούτε ΄Ελλην αλλά ούτε και Πατριώτης.  Και αυτό δεν το λέω εγώ: το αναφέρει μεγάλος όγκος εκδόσεων και το υποστηρίζουν πολλοί συγγραφείς Έλληνες και ξένοι,  επικαλούμενοι  πλούσια   βιβλιογραφία  και ντοκουμέντα που αποδεικνύουν  τα   προαναφερόμενα. Ειλικρινά με αφήνει εμβρόντητο το γεγονός ότι δεν σας έπεσε στα χέρια κανένα  από τα προαναφερόμενα βιβλία. Δεν ξέρω ,ίσως  κακή τύχη μέχρι τώρα να μην σας έφερε σε επαφή. Σας υπόσχομαι να διώξω αυτή την κακή σας τύχη.

     Κύριε  Αρχισυντάκτα,  φοβούμενος να μην τρελαθώ, δεν διάβασα τίποτε άλλο, παρά μόνον βεβαιώθηκα ότι σωστά διαβάζω τόσο τον τίτλο της εφημερίδος όσο και τα γραφόμενά  σας  περί «μεγάλου ΄Ελληνος  πολιτικού  κλπ   ». .Και επειδή τόσο την πατρίδα όσο και την ιστορία αυτής την έχομε εξ αδιαιρέτου, με αυτό το δικαίωμα, αλλά και την υποχρέωση που πηγάζει από το προνόμιο του  να είμαι  Έλλην,  τιμώντας αυτό  μου  το προνόμιο, σας γράφω τα όσα ακολουθούν στην παρούσα επιστολή.  Σκοπός μου  δεν είναι να σας φέρω σε δύσκολη θέση . Υπερασπίζομαι μαζί σας  το δικαίωμά σας στην προσωπική σας άποψη για κάθε θέμα που εσείς επιλέγετε, είτε αυτό είναι ιδέα είτε πρόσωπο. Ωστόσο παρακαλώ φιλοξενήστε και τη δική μου τεκμηριωμένη -κατά την γνώμη μου- άποψη. 

        Αξιότιμε κ. Αρχισυντάκτα και φίλοι μου

 Θα αρχίσω μέ ένα σύντομο ανέκδοτο (ανέκδοτο). Είμεθα   λοιπόν, ένα ξεχασμένο κακό παραμύθι, διότι μας  εθίζουν, και εμείς συνηθίζουμε. Δεν μας πειράζει πλέον σε ποια τάρταρα θα μας οδηγήσουν, αρκεί κατά την διαδρομή να περνάμε καλά, όπως ο  εν λόγω Κερκυραίος, ο οποίος δεν θεωρούσε  ατιμία την έκδοση της γυναικός του από τον ίδιο, αλλά θεώρησε ατιμία την απόκρυψη χρημάτων από την εκδιδόμενη σύζυγό του, και με το δίκιο του. Ατιμία συνοδευόμενη από όφελος,  δεν λέω, έχει και την καλή  της πλευρά.   

Καταγωγή και  εθνικότης  του Ε. Βενιζέλου

   Ο  Ελευθέριος  Βενιζέλος δεν ήτο ΄Έλλην,. Το υποστηρίζουν πολλοί συγγραφείς. Σας αναφέρω μερικούς,  όπως τους  : 1^ον Γεώργιον Γ. Αυφαντήν  ( στρατηγόν το επάγγελμα, ή καλύτερα το αξίωμα, διότι στρατιώτης δεν είναι επάγγελμα είναι αξίωμα) εις τα βιβλία του  «Αφύπνισις », « Βωμός της ελπίδος», « Άνθρωπος και επιστήμη»  2^ον Κώστα  Ν. Μπαρμπή (τ. Γενικό Διευθυντή Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών ,πρ.  καθηγητή παρ/τος  Αθηνών Πανεπιστημίου της Αλλοδαπής) εις το βιβλίον του « Ελ Βενιζέλος : Εθνάρχης  ή  εθνικός ολετήρας ; »  3^ον  Ν Τωμαδάκη  στο έργο του « Ο Βενιζέλος έφηβος  » (1964), 4ον  Σ Μαρκεζίνη  στο βιβλίο του «Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος ». τόμος 2, 5^ον  Ξενοφώντα Στρατηγό (στρατιώτη το αξίωμα, υποστράτηγο, υπαρχηγό γενικού επιτελείου ) στο έργο του «Η Ελλάδα στη Μικρά Ασία» , 6^ον Εντουάρ Ντριό  (ακαδημαϊκό, πανεπιστημιακό καθηγητή Ιστορίας )  στο έργο του «Ελλάδα και Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος»,.7^ον Μ. Α. Παπαδάκη   στο βιβλίο του «Βιογραφία Ε Βενιζέλου».   

   Ο Μ. Α. Παπαδάκης γράφει ότι ο Βενιζέλος  εγεννήθη  τον μήνα  Αύγουστο στις  Μουρνιές Χανίων. Σχετικά με το έτος γεννήσεώς του, υπάρχει μεγάλη ασάφεια: κατά τον   Ι.Δαμβέργη εγεννήθη το 1862, κατά τον  Ν Τωμαδάκη  εγεννήθη το 1864, ο ίδιος σε δήλωσή του φέρει ως έτος γεννήσεώς του το 1866 (Μπαρμπής, 2002). .  

  Κατά δική του επίσης δήλωση,  της οποίας η εγκυρότητα αμφισβητείται,  οι  γονείς του τον τοποθέτησαν σε ένα καλάθι και τον έβαλαν  στο κατώφλι μια πόρτας , όπου εκεί κατόπιν κάποιας ειδοποιήσεως τον βρήκαν οι νέοι γονείς του. Όπως καταλαβαίνει κάθε σκεπτόμενος άνθρωπος, εδώ επιχειρείται κάποια συγκάλυψη. Αλλά ας μην είμεθα καχύποπτοι. Ας  συγκρατήσομεν τα επιφωνήματά μας . Μητέρα του είναι σίγουρα η Στυλιανή Πλουμιδάκη και πατέρας του ο Κυριάκος Βενιζέλος , ο οποίος πάντα κάλυπτε με πέπλο μυστηρίου και με διάφορα ευφυολογήματα την καταγωγή του. Εδώ θέλω παρακαλώ την προσοχή σας , για μια μικρή αλλά ουσιώδη για μένα παρένθεση: η ίδια χρυσή συνταγή, ο πατέρας Βενιζέλος ευφυολογεί ,ο Γεώργιος Α. Παπανδρέου αλλάζει το επώνυμο του πατρός  του από Σταυρόπουλο σε Παπανδρέου ,ο Κων/νος  Σημίτης μάς λέει σε ομιλία του ότι είχε παππού κουλουρά από τον Βόλο και έτσι προήλθε το Σημίτης -λες και δεν υπάρχει φωτογραφία του Ααρών Αβουρί Σημίτη (πατέρα του πρώην πρωθυπουργού) με τον Άρη Βελουχιώτη, κατά κόσμον  Θανάση Κλάρα, στην Πλατεία Λαού στη Λαμία . Για μένα όλες αυτές οι αθώες συμπτώσεις μου πέφτουν πολλές.

  Οι διάφοροι υποστηρικτές του Βενιζέλου θέλουν την  καταγωγή του  από ένα χωριό της Μάνης  και  προσπαθούν  να  την συνδέσουν  με  την ένδοξη οικογένεια  των Κρεββατάδων από τον Μιστρά , γεγονός που κατά τον Ν. Τωμαδάκη  στο βιβλίο του «Ο Βενιζέλος Έφηβος» (1964), αλλά και κατά τον  Σ. Μαρκεζίνη στο βιβλίο του «Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος», τόμος  2^ος,  δεν ισχύει . Ο πατέρας Βενιζέλος ποτέ δεν ισχυρίσθηκε ότι είναι απόγονος των Κρεββατάδων. Πάντα  σύμφωνα με τις αφηγήσεις διαφόρων, που πιθανόν είχαν λόγους να κρύψουν την καταγωγή του Ε. Βενιζέλου, οι πρόγονοί του  ζούσαν στον Μιστρά από τον 17^ον αιώνα. Με τα Ορλοφικά (1770) και την εισβολή των Τουρκαλβανών,  ο Βενιζέλος Κρεββατάς (πρόσωπο ανύπαρκτο) έφθασε μετά από διάφορες περιπλανήσεις κυνηγημένος στα Χανιά (κατά τους προαναφερόμενους αφηγητάς),   όπου εγκατεστάθη .

     Η πραγματικότητα απέχει πολύ από τους ισχυρισμούς  των  αφηγητών αυτών , πρώτον διότι η οικογένεια Κρεββατάδων δεν είχε ποτέ κανέναν Βενιζέλο, δεύτερον διότι  ο γενάρχης της οικογένειας των Κρεββατάδων Παναγιώτης, ο οποίος πήρε μέρος στα Ορλοφικά,  κατέφυγε στην Ύδρα και στην συνέχεια στα Κύθηρα, όπου και απεβίωσε.  Ο εγγονός του Παναγιώτης εμυήθη  στη Φιλική Εταιρεία  και οργάνωσε στον Μιστρά την εθνική εξέγερση.    Εξελέγη γερουσιαστής και στην συνέχεια δολοφονήθηκε από τους Γιατράκους , πιθανόν λόγω βεντέτας μεταξύ των οικογενειών .

   Η οικογένεια  των Κρεββατάδων δεν είχε ποτέ κανέναν Βενιζέλο και ούτε πρόκειται να αποκτήσει, προς θλίψιν όλων όσων τον θέλουν απόγονο μιας ενδόξου ελληνικής οικογένειας . Πολλοί ιστορικοί και όσοι επιθυμούν να αποφύγουν την οδυνηρή καταγωγή του  Βενιζέλου γράφουν ότι «είναι αγνώστου οικογενειακής προέλευσης ». Εδώ θέλω να επισημάνω το γεγονός ότι καθ΄ όλη την διαδρομή  της πολυσυζητημένης παρουσίας του  στα ελληνικά τεκταινόμενα  και σε όλη τη διάρκεια της ζωής  του δεν βρέθηκε ούτε ένας ιστορικός  που να κατονομάζει έναν  συγγενή εξ αίματος από τη γραμμή του πατρός του. Ούτε από την Κρήτη ,ούτε από άλλο μέρος της Ελλάδος.

         Ο Μ.Α Παπαδάκης στο βιβλίο του «Βιογραφία Ε Βενιζέλου»  έχει την δική του θέση σχετικά τόσο με την καταγωγή του Βενιζέλου όσο και με την προέλευση του ονόματός του. Θεωρώ πως ο συγγραφέας δεν είχε λόγους να ψευσθεί  ούτε  σκοπιμότητες υπηρέτησε. Τότε ο Βενιζέλος στα μάτια των αθώων και μη υποψιασμένων Ελλήνων εφάνταζε ως επί γης θεός.  Προκειμένου να κατανοήσομε τα γεγονότα ,θα πρέπει να αναλογιστούμε   ότι ακόμη  και σήμερα μετά τα  μέγιστα δεινά που προκάλεσε  ο Βενιζέλος στον τόπο μας , μια μερίδα Ελλήνων εν αγνοία τους καθοδηγούμενων  και άλλη μια μερίδα ανιστόρητων τον ΤΙΜΟΥΝ.

    Μας αφηγείται λοιπόν ο Παπαδάκης  ότι στις αρχές του 19^ου αιώνα μια ορφανή Εβραία από την Κεφαλλονιά έρχεται στην Θεσσαλονίκη , προκειμένου να γνωρίσει τους εκεί κατοικούντες συγγενείς της . Μεταξύ των διαφόρων συγγενών της, ζεί εκεί και ο  Μπενύ Σελόν ( μικρέμπορος γυρολόγος ), δεύτερος εξάδερφος  της Εβραιοπούλας .Τα δύο εξαδέρφια παντρεύονται  το 1810 και το 1816 απέκτησαν έναν γιο, που  κατά τα εβραϊκά έθιμα πήρε το όνομα   του πατρός του. Το 1818 ο Μπενύ Σελόν πεθαίνει . Η μητέρα τα φέρνει δύσκολα. Ο γιος μόλις μεγάλωσε λίγο, προκειμένου να εξασφαλίσει τα προς το ζην,  ασκεί το επάγγελμα του πατέρα του. Σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα από τον θάνατο του πατρός του πεθαίνει και η μητέρα του .Ο νεαρός Μπενύ Σελόν  ζεί από το μικρεμπόριο. Ο καιρός περνάει και πλησιάζει ο χρόνος της στρατεύσεώς του στον τουρκικό στρατό, γεγονός που ο νέος ήθελε να αποφύγει.

  Την ευκαιρία της φυγής του  από την Θεσσαλονίκη την έδωσε ο αιφνίδιος θάνατος ενός ναυτικού, που ήταν μούτσος σε ένα βατικιώτικο καΐκι .Τον θανόντα μούτσο τον έλεγαν Κυριάκο. Το πλήρωμα του καϊκιού από συνήθεια προσφωνούσε τον νεαρό με το όνομα του προκατόχου του.

  Το καΐκι φόρτωνε από διάφορα μέρη και ξεφόρτωνε σε κάποια άλλα Έφθασε κάποτε και μετά αρκετό καιρό στον Πειραιά. Εκεί, στο Λιμεναρχείο, ο καπετάνιος έπρεπε  να δηλώσει τον θάνατο του μούτσου και να δηλώσει ακόμη τον αντικαταστάτη του. Τότε δήλωσε τον νεαρό Μπενύ Σελόν ως Κυριάκο Μπενυσέλο.

   Ο νεαρός πλέον Κυριάκος Μπενυσέλος  εξακολούθησε να εργάζεται στο καΐκι . Όταν πλησίασε τα είκοσι, μετακινήθηκε ως ναύτης πλέον αλλά σε μικρό καράβι  αυτή τη φορά. Για την προαγωγή και μετακίνησή  του χρειάσθηκε  και πήρε πιστοποιητικό προϋπηρεσίας  από το Λιμεναρχείο Πειραιώς ως Κυριάκος Μπενυσέλος .  Το καράβι βούλιαξε έξω από τα Χανιά από μεγάλη θαλασσοταραχή (είχε πάει να φορτώσει πορτοκάλια ).Ο Κυριάκος βγήκε στη στεριά άνεργος . Τότε  θυμήθηκε την παλιά του τέχνη . Πήρε τα απαιτούμενα και έκανε τον γυρολόγο. Προκειμένου να μπορεί να πηγαίνει σε χριστιανικά χωριά ( οι Εβραίοι γυρολόγοι δεν προτιμώντο), έκρυψε την εβραϊκή καταγωγή του και με την λιμενική βεβαίωση αναγνωρίστηκε από το τότε Ελληνικό Προξενείο ως « Έλλην υπήκοος».

 Από το εμπόριο εκείνα τα χρόνια οι μικροέμποροι εισέπρατταν εκτός από χρήματα, και είδη. Αυτά τα είδη ο Ελλην Κυριάκος πλέον  τα έδιδε στον μεγαλέμπορο Μαρκαντωνάκη ,ο οποίος με την σειρά του τον πίστωνε, ώσπου  να συγκεντρωθεί κάποιο ποσό ικανό να μετατραπεί σε κατάστημα. Ο γυρολόγος Ελλην Κυριάκος  επροτιμάτο σε όλα τα χριστιανικά ελληνικά χωριά έναντι των Εβραίων ανταγωνιστών του λόγω θρησκεύματος (κανείς δεν γνώριζε το πραγματικό του  όνομα  και την καταγωγή του ), αλλά και λόγω του ότι ήτο ο μοναδικός ίσως Έλληνας γυρολόγος. Αυτό βοήθησε πολύ στην οικονομική του εξέλιξη.

  Σε ένα από τα εν λόγω χωριά, το Θέρισο, γνώρισε την Στυλιανή, η οποία προήρχετο από τον πρώτο γάμο του πατρός της Βασιλείου Χαλή. Ο πατέρας της είχε τελέσει δεύτερο γάμο με μία χήρα που είχε δύο γιους και από τον τωρινό του γάμο είχε άλλα τρία παιδιά. Όπως καταλαβαίνει ο αναγνώστης μας, η εν λόγω οικογένεια εκείνα τα χρόνια δεν αποτελούσε παράδειγμα προς μίμηση. Παρ΄ όλη την αναξιοπρεπή (για εκείνη την εποχή) οικογένεια του Βασιλείου Χαλή, αυτός δεν θέλησε να δώσει την κόρη του σε κάποιον που δεν ήξερε «από πού κρατάει η σκούφια του». Τότε ο Μπενυσέλος  κατέφυγε στον Μαρκαντωνάκη, ο οποίος Μαρκαντωνάκης, με την βοήθεια του  ιερέα του χωριού,  έπεισε  τον Χαλή να δώσει την κόρη του Στυλιανή   στον ουρανοκατέβατο στην Κρήτη μικρέμπορο.

  Ο γάμος έγινε και ο Μπενυσέλος πήρε προίκα μια μικρή κατοικία στις Μουρνιές, η οποία προήρχετο από την  προίκα της  μητέρας  της Στυλιανής.  Εκεί ο Μπενυσέλος εγκατέστησε την οικογένειά  του. 

  Η Στυλιανή του χάρισε δύο γιους και τρεις κόρες. Την μια κόρη πήρε για γυναίκα του ο Κυριάκος Μητσοτάκης , γεννήτορας των σημερινών κ. κ Μητσοτάκηδων  (κατά συνέπεια και η οικογένεια Μητσοτάκη έχει κοινή καταγωγή με τον Βενιζέλο με ό,τι αυτό συνεπάγεται). Ο ένας αδελφός έπασχε από υδροκεφαλία και πέθανε σχετικά ενωρίς .Ο Ελευθέριος , κατά φήμες, πήρε το όνομά του από την δυσκολία γεννήσεως που είχε η μητέρα του κατά τον τοκετό.  Λέγεται ότι επιστρατεύθηκαν ο ηγούμενος της μονής, για να διαβάσει της ελευθερωτικές ευχές, αλλά και ο μουφτής, προκειμένου να διαβάσει τις λεγόμενες ψείρες .Και οι δύο μαζί δύο μερόνυχτα προσπαθούσαν  με τον τότε τρόπο να βοηθήσουν την Στυλιανή, η οποία κάποια στιγμή γέννησε. Το παιδί μετά καιρό το βάφτισε ο ηγούμενος Ελευθέριο από την λευτεριά της μητρός του. Λέγεται ότι κατά την βάπτιση «κόπρισε μέσα στην κολυμπήθρα». Τότε ο ηγούμενος  ως χριστιανός και δεισιδαίμων έντρομος προφήτεψε ότι «το παιδί είναι ο ίδιος ο σατανάς και θα κάνει μεγάλο κακό στην εκκλησία» .Το ένα το πέτυχε, πράγματι έκανε μεγάλο κακό. Στον αποδέκτη του κακού έπεσε έξω.

 Την μη ελληνική καταγωγή του Βενιζέλου υποστηρίζει και  ο Άγγλος ναύαρχος σερ Τζον Μάικλ ντε Ρόμπεκ.  Σε επιστολή του προς  τον υπουργό Εξωτερικών  λόρδο Κόρζον τονίζει μεταξύ  άλλων:  «Με άλλα λόγια ο Βενιζέλος δεν είναι η Ελλάδα, στην κυριολεξία δεν είναι καν Έλληνας».    Ο Γ Βλάχος στην Καθημερινή στις 19-3-36 γράφει: «Δεν γνωρίζομεν ποιοι υπήρξαν οι γονείς αυτού του ανθρώπου κλπ», Μπαρμπής(2001). Τέλος, όπως θα δούμε στην συνέχεια, ο ίδιος και οι πράξεις του υπηρέτησαν αλλότρια  συμφέροντα. Αυτά περί καταγωγής.

Ο άνθρωπος Βενιζέλος

 Τα μαθήματα της στοιχειώδους εκπαιδεύσεως τα παρακολούθησε στην Σύρο. Ο πατέρας του τον προόριζε για έμπορο, αλλά εκείνος σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών, από το οποίο απεφοίτησε είκοσι τριών χρόνων.

    Η μορφή του δεν ήτο η χαρακτηρίζουσα την  ελληνική φυλή.  Είχε  το τυπικό εβραϊκό επίμηκες ωοειδές σχήμα κεφαλής, με οξεία κατάληξη εις την κορυφή  (Baker 1974). Ήτο ισχνός , με φωνή λεπτή, χείλη σαρκώδη , κατασκευή σώματος περισσότερο γυναικεία παρά ανδρική. Παρουσίαζε συχνό νευρικό σπασμό (τικ) της αριστεράς παρειάς (κατά διαβολική σύμπτωση τον ίδιο ακριβώς  σπασμό  με τον αιμοσταγή Ροβεσπιέρο). Ο Αντωνακέας στη «Φαυλοκρατία», α τόμος , τον χαρακτηρίζει «Μεφιστοφελή». Από πλευράς ιδιοσυγκρασίας ήταν αρχομανής.  Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Ανδρέας. Παπανδρέου μαζί, μπροστά του φαντάζουν ως  νάνοι αδιαφορίας για την αρχηγία.   Ήτο επίσης ραδιούργος ,   δολοπλόκος, αμφίθυμος,  υστερικός, κυκλοθυμικός ,εκρηκτικός ,προσβλητικός, καχύποπτος, αλάθητος ως πάπας, καταχραστής χρημάτων , ηθικός αυτουργός  δολοφονιών. Έφερε μέσα του την εβραϊκή κατάρα: θεωρούσε τον εαυτό του «σκεύος εκλογής του Μεγάλου Αρχιτέκτονος του σύμπαντος». Αυτός είναι και ο λόγος που δεν έμεινε ποτέ στην θέση της αντιπολίτευσης.  Ο λαός τον αποπέμπει  και αυτός επιστρέφει  με τις ξένες λόγχες ως συνωμότης και  δικτάτωρ από το 1917 -1920  (περιπτώσεις  Κρήτης, Θεσσαλονίκης, Βουλής Λαζάρων). Των πραξικοπηματικών πράξεων  αυτού ο αριθμός είναι ασύλληπτος. Δια την  μασονική του ιδιότητα μας βεβαιώνει ο Ιωάννης Λουκάς στην «Ιστορία της Ελληνικής Μασονίας».

     Ωστόσο, υπάρχει και η καλή πλευρά του: ήτο  ευφυέστατος, πολυστροφότατος, με  δυνατότητα επηρεασμού του ακροατηρίου καταπληκτική, με επιχειρηματολογία  ασύλληπτη , με πειθώ ακαταμάχητη ,με  ταχύτητα που θύμιζε αιλουροειδές , με νομική επάρκεια απροσμέτρητη. Υπήρξε πράγματι ρήτορας μεγάλου διαμετρήματος. Σίγουρα η πατρίδα μας  ήτο τα μέγιστα ατυχής, διότι αυτές τις τόσο καλές του ιδιότητες τις φύλαξε για την δική του πατρίδα.

Πολιτικές  πεποιθήσεις  του Βενιζέλου

Στην  πολιτική του διαδρομή έγινε οπαδός των πλέον αντιφατικών θέσεων: άλλοτε ακραιφνής δημοκράτης  και άλλοτε, χωρίς να τον εμποδίζει κανένας ηθικός φραγμός, δικτάτωρ. Έγινε  βαθύπλουτος, χάρη στον δεύτερο γάμο του και  τις χορηγίες Αγγλίας, Γαλλίας, αλλά και χάρη στην αρπαγή χρημάτων από εράνους των ομογενών.  (Δεν απάντησε το 1924 στην αντιπολίτευση για τα δισεκατομμύρια που διαχειριζόταν ο ίδιος προσωπικά).  Πήρε  αστρονομικές χορηγήσεις από τον  Εβραίο μεγαλέμπορο όπλων Ζαχάρωφ .  Κατά τον Ζαβιτσάνο,  ο Ν. Πολίτης τον ερώτησε :«Ώστε και αυτή την ντροπή θα κάμη ο Βενιζέλος;»  

  Αυτά όλα ίσως ακούγονται τρομερά, αλλά είπαμε εγώ τα γεγονότα και εσείς το συμπέρασμα. Στο έργο του Greek memories ο Βρετανός συγγραφέας και πράκτωρ της Ιντέλλιτζενς Σέρβις kombon  McKenzie καταθέτει ότι το 1916 που υπηρετούσε ως διπλωμάτης στην Ελλάδα έλαβε  από την Βρετανία δύο ανισομεγέθεις σάκους γεμάτους λίρες .Ο μικρός σάκος προοριζόταν για τον Ιταλό πρωθυπουργό και ο κατά πολύ μεγαλύτερος για τον Ελ. Βενιζέλο. Επίσης, κατά τον Ρώσο πρεσβευτή Elim Deminof  (Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος)  τα ποσά που εδόθησαν στον «εθνάρχη» από τις κυβερνήσεις της Γαλλίας για διάθεση κατά βούληση δεν έχουν προηγούμενο .Ο Μπριάν έστειλε στον Γκιγιεμέν 950,000 γαλλικά φράγκα «για χρηματοδότηση του Βενιζέλου για την εκστρατεία του εναντίον της βασιλικής οικογένειας». Ο Ντεμίντοφ τηλεγραφεί στις 21/2/1915 στην κυβέρνησή του ότι έχει αποδείξεις πως οι Γάλλοι έδωσαν στον «εθνάρχη» 2,000,000 φράγκα  «για την άσκηση προπαγάνδας στον στρατό», προκειμένου να κανονίσουν και εκείνοι την προσφορά τους, σε κάτι ανάλογο. Αν λοιπόν  είχαμε τώρα αυτόν τον «εθνάρχη», είμαι σίγουρος πως σε δύο μήνες το έλλειμμά  μας θα μετατρέπετο  σε πλεόνασμα.

  Με την παραίτησή του από βουλευτής και τον διορισμό του σε Εφέτη, ο Κωστής Μητσοτάκης , γαμπρός του «εθνάρχη», το 1888 τον  προωθεί στην βουλευτική του έδρα (24 ετών). Θα μπορούσα να ισχυρισθώ ότι κάποιο αόρατο χέρι τον σπρώχνει για να καταλάβει την εξουσία: Πρώτα  η επανάσταση στο Γουδί.  Τα  κινήματα των θερμοκέφαλων κουράζουν τον λαό και τότε το αόρατο χέρι του χαρίζει κυριολεκτικά την εξουσία  Το 1916  το ίδιο χέρι οδηγεί τις γαλλικές λόγχες υπό  τον Σαρλ Ζονάρ  και τον εγκαθιστά Δικτάτορα  για 3.5 χρόνια, βιάζοντας την λαϊκή βούληση. Εκατόμβες θυμάτων. Έτσι ,για του λόγου το αληθές, αναφέρω μερικά θύματα:
στην Λαμία εκτελούνται από τα έκτακτα βενιζελικά στρατοδικεία οι λοχίες Γ. Γιαννακόπουλος και Ν. Αραχνιώτης,
στην Θήβα  οι υπολοχαγοί Γ. Φασουλόπουλος , Γ. Σμυρναίος, Ι, Στάικος  και ο ανθ/στής Κ. Κούνδουρος .
Ο Μ. Ι. Μάλαινος  στο έργο του «ο Αλέξανδρος βασιλεύς με ακάνθινον στέμμα» μας αναφέρει παραθέτοντας και ονόματα ότι «οι εκτελέσεις ανέρχονται σε πολλές δεκάδες».
Αποτάξεις και καθαιρέσεις εμπείρων αξιωματικών,  που εκείνες τις ώρες ισοδυναμούν με  έσχατη προδοσία , αλλά και  εξορίες, φυλακίσεις, τρομοκρατία όλων όσων δεν ήθελαν να προσκυνήσουν τον εντεταλμένο από τον Ιεχωβά Βενιζέλο.

  Ο  Μητσοτάκης λοιπόν, τον κάνει  βουλευτή  το 1888,  όπως προανέφερα .Τα στελέχη του κόμματος αντιδρούν: «Τούτονε το κοπέλι θα ψηφίσουμε για αρχηγό;» Ο πρίγκιψ Γεώργιος  τον διορίζει υπουργό Δικαιοσύνης. Αυτός, μέσω της εφημερίδος Κήρυξ, με ψευδώνυμο σε σειρά άρθρων  υπό τον τίτλο «Γεννηθήτω  Φως», σχεδόν  τον προδίδει. Χάριν της αμοιβής των 200 λιρών τουρκικών ,αναλαμβάνει ως πολιτική αγωγή κατά των Αντωνίου Λαρεντζάκη και Γεωργίου Παπαδάκη, που εκατηγορούντο ψευδώς  για τον φόνο  του Τουρκοκρητικού  Μεμφσούτ  Μπαντρί. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι κανένας δικηγόρος της Κρήτης δεν αναλάμβανε ως πολιτικός ενάγων την υπόθεση.  Ο εν δυνάμει «εθνάρχης», και έχοντας  τις προαναφερθείσες   ικανότητες,  κατάφερε να επιτύχει την θανατική ποινή και για τους δυο.Τώρα, θα ισχυρισθεί κάποιος: «τη δουλειά του έκανε». Όμως ο «εθνάρχης» δεν έμεινε εκεί: με πείσμα και επιμονή , με διαβήματα κυνήγησε τον σουλτάνο Μαχμούτ πασά  (ο οποίος θέλησε να δώσει χάρη) μέχρι την εκτέλεση της ποινής. Λίγο αργότερα ένας Τούρκος που συνελήφθη για άλλο αδίκημα ομολόγησε και τους δύο προηγούμενους φόνους. Επειδή οι Κρητικοί δεν παίζουν, ο «εθνάρχης» κρύφτηκε  για αρκετόν καιρό στο μοναστήρι  Γουβερνέτου.

    Εδώ νομίζω ότι του έγινε το πρώτο ανάθεμα: ένας κληρικός που είχε μεταλάβει τους μελλοθάνατους, επί σαράντα ημέρες από μόνος του έκανε τρισάγιο στον τόπο εκτελέσεως και στην συνέχεια πήγαινε στο σπίτι του «εθνάρχη» και αναθεμάτιζε.  Ο Ν. Αντωνακέας παραθέτοντας μαρτυρίες συμφοιτητών του  μας βεβαιώνει ότι ο «εθνάρχης» μισούσε κάθε τι ελληνικό.

   Στο φύλλο της 26/11/1911 της εφημερίδας Σκριπ, ο Εμ. Γεωργιάδης με επιστολή του κατηγορεί τον «εθνάρχη»  ως καταδότη, διότι αντί 50 λιρών  κατέδωσε στους Τούρκους ότι ο Β. Ε. Γεωργιάδης, από το κατάστημα του Π. Φουφουδερού στα Χανιά, αγόρασε φυσίγγια για τους επαναστάτες. Η προδοσία του είχε σαν αποτέλεσμα την ερήμην θανατική καταδίκη του Β.Ε. Γεωργιάδη στις 12/1/1890. Ο κατήγορος του «εθνάρχη» στην ίδια επιστολή κατηγορεί τον Βενιζέλο ότι για λόγους προμήθειας αγόραζε  όπλα και σφαίρες για την τουρκική αστυνομία. Η κατηγορία αυτή δεν απαντήθηκε ποτέ από τον «εθνάρχη».

    Τον Δεκέμβριο του 1930 ο Βενιζέλος προτείνει  στην επιτροπή απονομής Βραβείου Νομπέλ για την Ειρήνη (πιθανόν κατόπιν οδηγιών από κάποια κέντρα ή δικής του παραφροσύνης) τον  Κεμάλ  για την μεγαλυτέρα διάκριση   λέγοντας τα εξής επί λέξει:

«Ο Μουσταφά Κεμάλ πασάς, Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας , είναι ο άνθρωπος που συνέβαλε τόσο πολύτιμα στην ειρήνη. Ως αρχηγός της Ελληνικής Κυβέρνησης έχω την  τιμή να προτείνω την υποψηφιότητα του Μουσταφά Κεμάλ για την μοναδική τιμή του Βραβείου Νομπέλ για την Ειρήνη…» .(υπογράφει)  Ελευθέριος Βενιζέλος, πρωθυπουργός της Ελλάδος  (Μπαρμπής 2000)..Έχω την εντύπωση (εκτίμηση καθαρά προσωπική ) ότι μόνον ο Στάλιν πλησίασε ή  μπορεί και να ξεπέρασε σε αριθμό σφαγιασθέντων  τον συμπατριώτη του Μουσταφά Κεμάλ. Ο εθνάρχης μας όμως τον προτείνει για το Νομπέλ, μπορεί με τόσους που έσφαξε να έφερε την ειρήνη, .όταν δεν υπάρχει κανένας ζωντανός πόλεμος δεν είναι δυνατόν να γίνει αυτά .   Αν όλα αυτά δεν προσδιορίζουν πλήρως και επακριβώς κάποιον, τότε τι τον προσδιορίζει:

Θέρισος

   Ως πρώτη εμφάνιση του Βενιζέλου  στην πολιτική σκηνή θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί η Επανάσταση του  Θερίσου. Εύλογα θα ερωτήσει κάποιος: Καλά, τι κακό έκανε; Θέλησε να ενώσει την Κρήτη με την μητέρα Ελλάδα. Μάλιστα. Και ο Σαμψών το 1974 έκανε επανάσταση (ή πραξικόπημα), με αποτέλεσμα να επέμβουν οι Τούρκοι, διότι ο τότε μεγάλος πολιτικός Κωνσταντίνος Καραμανλής και κατοπινός εθνάρχης είχε φροντίσει με την κατάλληλη συνθήκη  (Τουρκία συνεγγυήτρια δύναμις), να έχουν λόγο διάφοροι επί της ελληνικότατης Κύπρου.

 Υπάρχει έστω ένας εξ υμών που να πιστεύει ότι το πραξικόπημα Σαμψών έγινε για λόγους πατριωτικούς; Όταν η ιστορία, έστω και φιμωμένη, μας φωνάζει: Καιρό πολύ πριν την κατάληψη της Κύπρου από τους Τούρκους,  ο «Εθνάρχης» Καραμανλής ερωτοτροπούσε επί μακρόν με αυτούς (τους Τούρκους),  ο δε  αείμνηστος Α. Παπανδρέου γνώριζε την όλη υπόθεση .Ο Ν. Μπαρμπής στο βιβλίο του Κ. Καραμανλής «Εθνάρχης» ή εθνικός εφιάλτης,  σελ. 79, ούτε λίγο ούτε πολύ, μας λέει ότι και δυο χρηματίσθηκαν (κοινώς τα πήραν). Και μη ρωτήσει κανείς αν άνοιξε ο φάκελος.  Ο  φάκελος της Κύπρου μετά τριάντα πέντε χρόνια δεν άνοιξε ακόμη. Βλέπεις, ο αείμνηστος Ανδρέας είχε άλλες προτεραιότητες. Τότε και τώρα, περί ενώσεως μετά της μητρός Ελλάδος προσπάθησαν οι «εθνάρχες» μας.

   Έτσι και τότε, ήταν πολλοί  που είχαν  συναπόφαση. Έχω την βεβαιότητα ότι εκείνη την στιγμή η Επανάσταση  του Θερίσου έδινε αφορμή και άλλοθι στην Τουρκία . Εξάλλου, κατά τα επεισόδια σκοτώθηκε και Τούρκος που ήτο στην πλευρά των Ελλήνων. Τούρκοι και Έλληνες να πολεμούν μαζί κομμάτι χονδρό .

  Ακολουθεί κείμενο με την Ιστορία του Θερίσου (Βικιπαίδεια, Κρητική πολιτεία )

  Η επιστροφή της Κρήτης από την ιδιοκτησία της Αιγύπτου στην Οθωμανική Αυτοκρατορία Το 1841 Κίνημα του Χαιρέτη και το 1858 το Κίνημα του Μαυρογένη, με το οποίο οι Κρήτες πέτυχαν προνόμια περισσότερα στην επανάσταση του 1866-1869. Η επανάσταση του 1877-1878, έφερε την Σύμβαση της Χαλέπας. Κρήτη αποχωριζόταν από την λοιπή Οθωμανική Αυτοκρατορία, θα διοικούνταν από τη Γενική Διοίκηση Κρήτης και της παραχωρούνταν ορισμένα προνόμια, να αστυνομεύεται μόνο από Κρητικούς  ο 1889 η Οθωμανική Αυτοκρατορία περιόρισε σημαντικά τα προνόμια των Κρητών μετά την επανάσταση των (καραβανάδων) ανέθεσε στον συνταγματάρχη Ταξίν την αστυνόμευση της Κρήτης. Η επανάσταση του 1889 καταπνίγηκε μετά από ένα οκτάμηνο. Στις 3 Σεπτεμβρίου 1895 ξέσπασε νέα επανάσταση αλλά οι σφαγές των Οθωμανών δεν σταμάτησαν και στις 11 Μαΐου 1896 ο χριστιανικός πληθυσμός των Χανίων, ο οποίος αποτελούσε μειονότητα στην πόλη, υπέστη μεγάλη σφαγή, όπως και τον επόμενο χρόνο 1897,. Η αποστολή ελληνικών στρατευμάτων στο νησί οδήγησε στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 κατά τον οποίο τα οθωμανικά στρατεύματα νίκησαν κατά κράτος τα αντίστοιχα ελληνικά στο Θεσσαλικό μέτωπο.   (Ο Βασιλιάς μεσολαβεί στον  τσάρο και σταματούν οι Τούρκοι).

   Τον Απρίλιο του 1910 συγκλήθηκε νέα συνέλευση, της οποίας ο Βενιζέλος εκλέχθηκε πρόεδρος ενώ κατόπιν έγινε πρωθυπουργός. Όλα τα ξένα στρατεύματα έφυγαν από την Κρήτη και η εξουσία περιήλθε εξ ολοκλήρου στην κυβέρνηση Βενιζέλου

Η ελληνική κυβέρνηση, για να αποφύγει την τουρκική, αλλά και τις διεθνείς αντιδράσεις, δεν προχώρησε στην επίσημη αναγνώριση της Ένωσης. Αργότερα ο Βενιζέλος έφυγε από την Κρήτη για την Αθήνα, όπου έγινε πρωθυπουργός της Ελλάδας. Το 1911 οργανώθηκαν ένοπλες λαϊκές συγκεντρώσεις, που έγιναν εντονότερες με την άρνηση του Βενιζέλου να δεχτεί την είσοδο των Κρητών βουλευτών στο Ελληνικό Κοινοβούλιο,  

    Ο Εντουάρ Ντριό, ακαδημαϊκός και πανεπιστημιακός καθηγητής Ιστορίας,  στο βιβλίο του «Ελληνική διπλωματική Ιστορία» (2000 ), αλλά και ο Γ. Γ. Αϋφαντής  μας βεβαιώνουν πως η είσοδος των Κρητών βουλευτών στο ελληνικό κοινοβούλιο  ήτο προς όφελος των ελληνικών υποθέσεων. Ο Βενιζέλος, για μια ακόμη φορά, πράττει το αντίθετο.  Είναι γνωστός σε όλους ο ρόλος της τότε «Εθνικής Εταιρείας», η οποία , μολονότι ιδρύθηκε από Έλληνες αξιωματικούς (Π. Λυκούδη, Α. Σοφιανό, Χ, Σολιώτη), περιήλθε στην επιρροή και διοίκηση των Εβραιομασόνων   και χωρίς να θέλει με τις ενέργειές της υπηρέτησε αλλότρια συμφέροντα.

  Όταν όλοι ήθελαν, εκείνος δεν ήθελε (Αντωνακέας, «Φαυλοκρατία», Γ.Γ. Αϋφαντής «Ιστορία και άνθρωποι»). Ο Βενιζέλος στις 10/7/1910 ζητά από τις μεγάλες δυνάμεις να μην ξεχασθούν τα κυριαρχικά δικαιώματα του Σουλτάνου επί της Κρήτης . Γενικότερα, η Επανάσταση του Θερίσου θα πρέπει να αποτελέσει ειδική παρουσίαση. Πάντως, εκείνο που έχει υψίστη σημασία είναι ότι ο Βενιζέλος από την επανάσταση βγαίνει αλώβητος και όταν ο Γεώργιος παραπονιέται στον Άγγλο Ναύαρχο για την στάση του Βενιζέλου, λέγοντας «θα διατάξω να συλληφθεί», ο Ναύαρχος απαντά: «Εμείς θα τον ελευθερώσουμε».

   Στον δε γάμο του Βενιζέλου, καίτοι ο ίδιος δεν ήτο τότε ούτε επίσημος ούτε  γνωστός, παρευρέθησαν διπλωμάτες, στρατιωτικοί όλων των ξένων δυνάμεων. Μήπως ήσαν  μάγοι και εγνώριζαν την μελλοντική διαδρομή του; Ή μήπως είχαν χαράξει την επακολουθήσασα  διαδρομή του;

Προδοσία Βορείου  Ηπείρου

 Ο τότε αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος   στις 12/2/1913 ελευθερώνει τα Ιωάννινα και προχωρεί και ελευθερώνει σχεδόν ολόκληρη την Βόρειο Ήπειρο. Ο Βενιζέλος αντιστέκεται στην ενέργεια αυτή. Δεν θέλει να μπει ο ελληνικός στρατός στον Αυλώνα. Ελπίζω να μην χρειάζονται αποδείξεις για  το ποιους ωφελούσε  η στάση του.  Πάντως, όταν ο Χριστάκης Ζωγράφος έκανε επαναστατική κυβέρνηση, με όλα όσα έλκει μια τέτοια ενέργεια, τότε ο Βενιζέλος έστειλε στην Κορυτσά τον στρατηγό Παπούλα με τον ανάλογο στρατό, ο οποίος κατέστειλε τους απείθαρχους, δια των όπλων εννοείται Και έτσι οι φίλοι μας Αλβανοί έκτοτε απολαμβάνουν  την αγάπη μας. Την ίδια μάλιστα  αγάπη εξεδήλωσαν  πανηγυρικά, για μια ακόμη  φορά, ο αείμνηστος Α. Παπανδρέου (πρωθυπουργός τότε) μαζί με τον κ. Κ. Παπούλια,  σημερινό πρόεδρο της Δημοκρατίας , όταν στις 29 Αυγούστου 1987,  και  πριν πέσει το τείχος του Βερολίνου, έληξαν το εμπόλεμο με την Αλβανία, που ίσχυε από το 1940.  Εμένα αυτή η ενέργεια,  ιδιαίτερα την δεδομένη στιγμή,  μου δημιουργεί την υποψία μήπως η Αλβανία διαθέτει υπερόπλα. Ή μήπως το έκαναν στα πλαίσια του δόγματος «δεν θέλουμε τίποτα, δεν διεκδικούμε τίποτα»; Ποιος ξέρει ; Εμείς εδώ δεν είμεθα οι επαΐοντες της πολιτικής. Κατά συνέπεια, ούτε ερωτήσεις ούτε αντιρρήσεις. Ψήφον, μόνον ψήφον,  και πρέπει να είμεθα και ευχαριστημένοι.

Η πολιτική δολοφονία των Έξ

   Ο Κωνσταντίνος δεν παρέμεινε στην Ελλάδα μετά την παραίτησή του. Στις 30 Σεπτεμβρίου 1922, μαζί με την οικογένειά του, έφυγε από τον Ωρωπό με αγγλικό πολεμικό. Μερικούς μήνες αργότερα, στις 27 Δεκεμβρίου 1922, πέθανε στο Παλέρμο της Ιταλίας..  Οι κατηγορούμενοι ήταν οι : Π. Πρωτοπαπαδάκης, Γ. Μπαλτατζής, Ξ. Στρατηγός, Μ. Γούδας, Ν. Στράτου, Ν. Θεοτόκης ,Γ. Χατζηανέστης και πρίγκιψ Ανδρέας.

  Κατηγορία αυτών :  «εσχάτη προδοσία». Οι οκτώ κατηγορήθηκαν ότι «εκουσίως και εκ προθέσεως υπεστήριξαν την εισβολήν ξένων στρατευμάτων, ήτοι του τουρκικού εθνικιστικού στρατού, εις την επικράτειαν του Βασιλείου, παραδώσαντες άμα εις τον εχθρόν πόλεις, φρούρια, μέγα μέρος του στρατού και μεγίστης αξίας υλικόν πολέμου».  

  Και η τιμωρία αυτών: ΘΑΝΑΤΟΣ.

   Τι είδους συζήτηση μπορεί να κάνει κάποιος περί της δίκης και των πρωτεργατών αυτής;  Εγώ θα σας παραθέσω τα γεγονότα λακωνικά και το συμπέρασμα δικό σας.   

   Ο πρίγκιψ  Ανδρέας, που είχε παραπεμφθεί στο Στρατοδικείο και με την επί πλέον των άλλων κατηγορία της «αρνήσεως εκτελέσεως διαταγής» του αρχηγού της Στρατιάς κατά τις μάχες στον Σαγγάριο τον Σεπτέμβριο του 1921 (η οποία άρνηση διαταγής  δεν ήτο απλή, για παράδειγμα έχω άλλη γνώμη, δεν άκουσα, δεν μπορώ να  το κάνω), διέταξε οπισθοχώρηση χωρίς αποχρώντα λόγο, αφήνοντας ακάλυπτα πλευρά άλλων μονάδων και το μέτωπο έσπασε ως ήτο αναμενόμενο .  Ίσως από όλους, αυτός να ήτο ο μόνος πραγματικός προδότης. Μόνον όποιος γνωρίζει την πολεμική επιστήμη μπορεί να συλλάβει το μέγεθος και την σοβαρότητα  της πράξεως  του Ανδρέα,   ο οποίος υπηρέτησε στο μικρασιατικό μέτωπο ως διοικητής του Β’ Σώματος Στρατού, με το βαθμό του υποστρατήγου.  Αποδείχθηκε πλήρως κατά τη διαδικασία ότι το Στρατοδικείο (μετά από προσωπική παρέμβαση του Πάγκαλου) του αναγνώρισε το ελαφρυντικό «της τελείας απειρίας περί την διοίκησιν ανωτέρων μονάδων» (τι πείρα να έχει ένας υποστράτηγος, μικρός βαθμός βλέπεις! ), για αυτό τον καταδίκασε στις 20 Νοεμβρίου στην ποινή της ισόβιας υπερορίας (εξορίας ) και της διαγραφής από το μητρώο των αξιωματικών.

    Μια  μέρα αργότερα, ο πρίγκιπας, συνοδευόμενος από τον Άγγλο  πλοίαρχο Τάλμποτ, αναχώρησε από το Φάληρο με το αγγλικό αντιτορπιλλικό «Καλυψώ». (Εκείνο που δεν έμαθα ποτέ  είναι αν στην επιβληθείσα  παρά του δικαιοτάτου Στρατοδικείου ποινή- ισόβια εξορία- περιλαμβάνετο και το μεταφορικό μέσον εκτελέσεως αυτής).  Το πλοίο σταμάτησε στην Κέρκυρα για να παραλάβει την οικογένειά του (γιος του πρίγκιπα Ανδρέα είναι ο σύζυγος της σημερινής βασίλισσας της Αγγλίας Ελισάβετ) και μετά κατευθύνθηκε στην Ιταλία.

    Εάν θέλεις να ψάχνεις την ιστορία, πρέπει να μάθεις να αντέχεις  τις συμπτώσεις. Στις μέρες μας, το σύνθημα είναι  «Τούρκος ψηφίζει Τούρκο»! Ίσως σε εκείνα τα πραγματικά φοβερά χρόνια το ανάλογο σύνθημα να ήταν  «ομόφυλος σώζει ομόφυλο».

 Κυβέρνηση την περίοδο της δίκης :

Πρωθυπουργός Σωτ. Κροκίδας, υπουργός Εξωτερικών Νικ. Πολίτης(τέως υπουργός Εξωτερικών του Βενιζέλου), Φ. Βασιλείου υπουργός Δικαιοσύνης, Ευθ. Κανελλόπουλος Εθνικής Οικονομίας,  Α. Διομήδης Οικονομικών, Ι. Σιώτης Παιδείας, Α. Χαραλάμπης Στρατιωτικών, Δ. Παπαχρήστος Ναυτικών, Γ. Εμπειρίκος Επισιτισμού, Α. Δοξιάδης Περιθάλψεως, Π. Καλλιγάς Συγκοινωνιών και Γεωργίας , και Α. Χρηστομάνος Τ.Τ.Τ. Εννοείται πως όλοι ήσαν αχυράνθρωποι του Πάγκαλου και του Πλαστήρα.                                                                               

  Στις 4 Οκτωβρίου, η Εκτελεστική Επιτροπή της Επαναστάσεως εξέδωσε διάγγελμα, στο οποίο μνημόνευε για πρώτη φορά την ανάγκη της «παραδειγματικής ποινικής τιμωρίας των εχθρών της Πατρίδος, εις τους οποίους οφείλεται η κατάρρευσις του Μικρασιατικού Μετώπου», το δε διάγγελμα το είχε συντάξει ο Γεώργιος  Παπανδρέου (αυτό και αν είναι σύμπτωση!).

    Κάποιος ίσως ισχυρισθεί ότι έφταιγαν. Αν όμως έφταιγαν, δεν μπορεί  ένας υποστράτηγος λόγω απειρίας  να την «βγάζει καθαρή» και  οι άλλοι στον τοίχο και ισόβια. Και ο Βενιζέλος, ίσως ρωτήσει κάποιος, τι φταίει;  Αυτή είναι ερώτηση μόνον για αφελείς. Πάγκαλος και Πλαστήρας  μετά λόγου γνώσεως  είναι βενιζελικότεροι του Βενιζέλου.Και των δύο η διαδρομή  είναι: «Εν αρχή ην ο Βενιζέλος διού τα πάντα εγένοντο».

  Αν πάλι  και αυτό δεν μας πείθει, σας μεταφέρω αυτολεξεί την ομολογία του ιδίου του «εθνάρχου» ( Μπαρμπής, 2000,σελ.  12-14).

                                   (Ανάγνωση ομολογίας)

Παραχώρηση Μακεδονίας  στους Βουλγάρους

( όλοι οι προαναφερόμενοι συγγραφείς  και Ε. Ντριό,1988 σελ 299) Βοήθεια διαφυγής γερμανικών καταδρομικών με προορισμό την Τουρκία

Με προσωπική γραπτή εντολή του ο «εθνάρχης» στις 23/7/1914 προς τον λιμενάρχη Πειραιώς, τον διατάζει με την φορτηγίδα Μπογάμπος να εφοδιάσει με 800 τόνους άνθρακα τα γερμανικά καταδρομικά Γκεμπέν και Μπρεσλάου,  προκειμένου να γλιτώσουν από τον αγγλικό στόλο για να δοθούν στους Τούρκους σε καιρό αυστηράς ουδετερότητος και εν όψει ελληνοτουρκικού πολέμου   (Το βεβαιώνουν όλοι οι συγγραφείς της παρούσης βιβλιογραφίας ).

Χ. Καραΐσκος –Θέμα Ποντίων

Κατά την άφιξη των Ελλήνων στην Μικρά Ασία, παρουσιάζεται ο Καραΐσκος  επικεφαλής 24,000  σκληροτράχηλων  Ποντίων ανταρτών και ζητά από τις ελληνικές στρατιωτικές αρχές βοήθεια  σε όπλα και αξιωματικούς, προκειμένου να συντονίσει την δράση των ανταρτικών ομάδων του,αν του εδίδετο βοήθεια ο Κεμάλ θα ήτο μια μικρή κακή ανάμνηση ,και τούτο διότι 24,000 αντάρτες που μπορούν εκ των πραγμάτων  να επιλέξουν, τρόπο τόπο, χρόνο, κτυπήματος είναι δύναμις ανυπολογίστου πολεμικής αξίας. Αντί βοηθείας, τον συλλαμβάνει ο συνταγματάρχης  Δ. Καθενιώτης κατόπιν οδηγίας του Βενιζέλου( «Ιστορία της Ανθρωπότητος» Γ. Γ Αϋφαντής ,σ. 763, Δαυλός, τεύχος  191 Νοέμβριος 97). Μόνον ο Καραΐσκος βοηθούμενος θα μπορούσε να μετατρέψει τον Κεμάλ σε παρελθόν. Όποιος γνωρίζει την επιστήμη του πολέμου μπορεί να υπολογίσει την αξία του αντάρτικου στρατού. Οι Πόντιοι επαναστατούν. Τους αναγνωρίζουν σχεδόν όλα τα κράτη εκτός της Ελλάδος του Βενιζέλου. Το αποτέλεσμα γνωστό: μισθοφόροι μπολσεβίκοι και Τούρκοι τους σφάζουν

Συνθήκη Σεβρών

 Ίσως είναι η μόνη συνθήκη στον κόσμο που  κάποια  από τα συμβαλλόμενα μέρη την τηρούν προ της υπογραφής της   (Ιστ Ανθρωπότητας, .Γ Γ. Αϋφαντής ,σελ 801).  Όταν ο Κεμάλ επαναστατικά διοικούσε την πρώην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο Βενιζέλος υπέγραφε  συνθήκη με τον πρώην αφέντη της τον Σουλτάνο! (Αλήθεια, υπάρχει  έστω και ένας που να αγοράζει σπίτι από τον προηγούμενο ιδιοκτήτη;).

 Και σχεδόν κανένας δεν ασχολήθηκε με το τι υπέγραψε.

  Υπέγραψε λοιπόν, να πάει με ίδια μέσα -έμψυχα και άψυχα- , με χρήματα του ελληνικού κράτους, χωρίς δάνεια,στην Τουρκία σε απόσταση 2,500 χιλιομέτρων, με τραίνα που πήγαιναν και δεν πήγαιναν με 25 χιλιόμετρατην ώρα. Να κάνει πόλεμο, να κυριεύσει κάποιο κομμάτι, και μετά να κάνει δημοψήφισμα- και αν οι κάτοικοι του κομματιού τον ήθελαν, θα έμενε, διαφορετικά θα έπρεπε να φύγει. Δηλαδή να έρθει στο χωριό μου, να κάνει πόλεμο, να σκοτωθούν αδέρφια μου και συγγενείς μου και εγώ σε πέντε χρόνια να τον ψηφίσω για να μείνει κατακτητής μου. Η συγκεκριμένη τούρτα είναι γεμάτη κερασάκια. Ένα κερασάκι από την ίδια πάντα  τούρτα θα έκανε πόλεμο, και από τα εκατομμύρια των Ελλήνων της Μ. Ασίας  δεν θα επιστράτευε κανέναν. Και το έκανε.. Νομίζω ότι και ο πλέον καλόπιστος μπορεί να καταλάβει ότι η τράπουλα ήτανε χιλιοσημαδεμένη.

Μικρασιατική Καταστροφή

Όπως παρατηρούν όλοι όσοι έχουν ασχοληθεί με το θέμα,  το παιχνίδι ήταν στημένο. Το υπό ίδρυση κράτος της Κωνσταντινουπόλεως δεν ήθελε το ελληνικό στοιχείο.  Εδώ, φίλοι μου, παίζεται η τελευταία πράξη του δράματος: οι σιωνιστικές  βλέψεις τότε ήσαν γνωστές σε ολίγους. Παρ΄ ολίγον,  επί των ημερών μας να βλέπαμε το κράτος της Κωνσταντινουπόλεως να γεννιέται. Ελπίζω οι Έλληνες θεοί, αν άρχουν, να μην το επιτρέψουν. Αν πάλι δεν άρχουν, ας μας λυπηθεί ο λυτρωτής θάνατος. Διότι  τους  μεν θεούς κανένας μας δεν τους  είδε, για τον δε  θάνατο, είμαι σίγουρος ότι συμφωνείτε όλοι: δυστυχώς άρχει. Αν αναλογισθώμεν   λοιπόν, ότι ακόμη και σήμερα Έλληνες ίσως απόγονοι εκείνων που άφησαν τα κόκκαλά τους στην αφιλόξενη Ανατολή (για τα κόκκαλα υπάρχει μια πληροφορία, την οποία δεν εξακρίβωσα ακόμη: βρήκαν έναν τάφο ομαδικό, του οποίου το περιεχόμενο πήγε για βιομηχανικούς σκοπούς) θεωρούν τον Βενιζέλο «μεγάλο Έλληνα πολιτικό», αν αναλογισθώμεν  ότι σήμερα εν έτει 2009 Έλληνες ψηφίζουν αλλοεθνείς ως κυβερνήτες, αν αναλογισθώμεν ότι σήμερα υπουργοί Παιδείας θέλουν να καταργήσουν  υπέρ της Αγγλικής την Ελληνική, οι δε βοηθοί αυτών καθησυχάζονται για  το μένος τους προς την πατρίδα τους (κ. Θ. Δραγώνα ) από Άγγλους συνέδρους,  η Μικρασιατική Καταστροφή αποτελεί φυσικότατο προοίμιο των σημερινών αλλά και των επερχομένων δεινών. Για να κτίσεις ένα σπίτι, παίρνεις μηχανικό και αρχιτέκτονα και  τους λες να βάλουν  και λίγο σίδερο παρά πάνω, για  να μην πέσει το σπίτι και πλακώσει εσένα και την οικογένειά σου. Ο Βενιζέλος για χιλιάδες ανθρώπους και ένα ολόκληρο έθνος, δεν ρώτησε κανέναν ειδικό, ενώ έπρεπε.

  Ο Ξενοφών Στρατηγός, στρατιώτης το αξίωμα, μετέπειτα υπαρχηγός του Γενικού Επιτελείου, φέρων τον βαθμό του υποστρατήγου, στο βιβλίο του «Η  Ελλάδα στην Μικρά Ασία» (1986), γράφει:    (Ανάγνωση σελίδων 24,25,26,27,28,29 και 113)

 Ιωάννης Μεταξάς: Στρατιωτική ιδιοφυία. Η Βέρμαχτ,  η οποία γέννησε  τους αξιωματικούς της τελειοτέρας πολεμικής μηχανής  του κόσμου μέχρι και σήμερα,  της οποίας την δυνατότητα  κατέστρεψε ο Εβραίος Χίτλερ στην δεδομένη  στιγμή κατ΄ εντολή των αφεντικών του, είχε αναρτήσει πινακίδα με τις λέξεις «ουδέν πρόβλημα άλυτο διά  τον Έλληνα Ιωάννη Μεταξά».

   Θα αρκούσε  μόνον η επιστολή Μεταξά το 1915 περί της εκστρατείας στην Μικρά Ασία, ώστε να γλιτώσει η Ελλάδα από τα δεινά, αν ο Βενιζέλος την ελάμβανε σοβαρώς υπ’ όψιν. Υπάρχει έστω και ένας που να μπορεί να θεωρήσει ως  αβλεψία την πράξη του «εθνάρχου»;  Όταν ο Μεταξάς, εμπνευστής του βιασμού των Δαρδανελλίων, επειδή άλλαξαν κάποιοι μικροί παράγοντες, προέβλεψε ως θεός τα επερχόμενα δεινά;

  Από την αλλαγή των μικρών παραγόντων (ο Βενιζέλος είχε δώσει κρυφά τα σχέδια στους Άγγλους)  γέμισε η θάλασσα  75,000 πτώματα και τα στενά από καράβια βουλιαγμένα. Ο Μεταξάς με ηράκλεια προσπάθεια κατάφερε να αποτρέψει τον Βενιζέλο από την συμμετοχή της Ελλάδας σε αυτήν  την παραφροσύνη.

   Για το τέλος σάς φύλαξα το μεγαλύτερο κεράσι της τούρτας: όταν ο Βενιζέλος διαπραγματευόταν, ως ικέτης πλέον, την επαίσχυντη ειρήνη με τον Ισμέτ Ινονού στην Ελβετία, του τηλεγραφεί ο Πάγκαλος και τον πληροφορεί ότι  με τους 45,000 στρατό που έχει στην Θράκη (ανατολικά του ποταμού  Μαρίτσα ή Έβρου σε απόσταση αναπνοής από την Πόλη) θα μπορούσε εκ του ασφαλούς σε μία ημέρα να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη. Και μπορούσε να την καταλάβει, διότι την φύλαγαν κάποια λίγα και κουρασμένα υπολείμματα του αγγλικού στρατού, χωρίς πυροβολικό και βαριά  όπλα. Ο «εθνάρχης»  τον διατάσσει να μην κινηθεί! Και εκείνος, ως ανήρ αναλόγου μεγέθους, δυστυχώς υπακούει. Αν αυτή η έσχατη πράξη του «εθνάρχη» δεν είναι προδοσία καταφανέστατη, τότε πώς είναι η προδοσία;

    Εδώ φίλοι ίσως είναι το αγριοκέρασο της τούρτας .Του Εθνάρχη  Βενιζέλου δεν του έφτασε η απώλεια της Μ. Ασίας, Οι χαμένες πατρίδες, οι ξεριζωμένοι,  ήταν αποτέλεσμα των πολιτικoστρατιωτικών  ικανοτήτων του υπερθεού Βενιζέλου, αλήθεια υπάρχει έστω και δόκιμος υποδεκανέας που θα έκανε  πόλεμο σε χιλιάδες χιλιόμετρα απόσταση από την Ελλάδα με τραίνα που πήγαιναν δεν πήγαιναν 25  χιλιόμετρα την ώρα όταν  ο πόλεμος είναι δύναμη και επάρκεια πυρρός, και τα δύο πέραν από κάθε αμφισβήτηση είναι θέμα μεταφοράς υλικών τεραστίας ποσότητος και βάρους, αυτό και μόνον ήταν ικανό να κρίνει την τύχη του πολέμου όπως και την έκρινε

   Αφού λοιπόν τελείωσε τον κατά παραγγελία του Λόϋδ Τζώρτζ  πόλεμο και προκειμένου να ολοκληρώσει την προσφορά του στον δόλιο τόπο αποφάσισε να επιδείξει και τις οικονομικές αρετές  του αν και εγώ προσωπικά πιστεύω ότι γνώριζε πολύ καλά που οδηγούσε την δόλια χώρα, και πάλι  εκ του ασφαλούς αυτή τη φορά την οδηγούσε  στην οικονομική καταστροφή. Αλλά ας δούμε καλύτερα τα γεγονότα  του δυνατότητες (Βλέπε δημοσίευση ποντικιού παρακάτω.)

Βιβλιογραφία

Κώστας Ν.. Μπαρμπής,  1997,Κ. Καραμανλής «Εθνάρχης» ή εθνικός εφιάλτης, Εκδόσεις         

                                                Λογοθέτης

Κώστας Ν. Μπαρμπής,  2001, Ελευθέριος Βενιζέλος. «Εθνάρχης» ή εθνικός ολετήρας;

                                              Εκδόσεις Πελασγός

Κώστας Ν. Μπαρμπής , 2004, Ιωάννης Μεταξάς και Ελευθέριος Βενιζέλος, Εκδόσεις  Λογοθέτης

Γεώργιος Γ. Αϋφαντής ,  2006, Άνθρωπος & Επιστήμη, Εκδόσεις Ελληνικόν Σέλας

Γεώργιος Γ. Αϋφαντής ,  2007.Ο Βωμός της ελπίδος, Εκδόσεις Ελληνικόν Σέλας

Γεώργιος Γ. Αϋφαντής ,  2008, Αφύπνισις, Εκδόσεις Ελληνικόν Σέλας

Ξενοφώντος Στρατηγού , 1986, Η Ελλάδα στη Μικρά Ασία,  Εκδοτικός οίκος Δαμιανός

Εντουάρ  Ντριό, 1999,  Ελλάδα και Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος, Εκδόσεις Πελασγός

Ν Τωμαδάκης,   1964,   Ο Βενιζέλος έφηβος

Σπύρος Μαρκεζίνης,  1971,   Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος . 

Μ. Α. Παπαδάκης,     1935,    Βιογραφία Ε. Βενιζέλου, ιδιωτική έκδοση, εξαντλημένο

Νικ. Α. Αντωνακέας, 1954,   Φαυλοκρατία,

Ιωάννης Λουκάς ,                   Ιστορία της Ελληνικής Μασονίας.

J. Baker,                      1974,    Race

.   

Βιβλία σχετικά που ευρέθησαν

Γύπαρης  Ηρωισμοί  στην μάχη ή την επανάσταση της Κρήτης  τηλ 210 3247835

Ζαβιτσάνου Αναμνήσεις Βασιλέως Κωνσταντίνου Και Βενιζέλου  τηλ 210 3247835 50$

Ρέτσας Δημήτρης στο 210-3251405 Να επανέλθω

Η χρεοκοπία του 1932

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε επιστρέψει στην Ελλάδα από το εξωτερικό στις 20 Απριλίου του 1927. Είχε μάλιστα εγκα­τασταθεί στα Χανιά, δηλώνοντας πως δεν σκόπευε να ανακατευθεί στην ενεργό πολιτι­κή. Ωστόσο, όπως ήταν φυσικό, και μόνο η παρου­σία του αποτελούσε έναν πόλο έλξης. Ωστόσο ο Βενιζέλος «άντεξε» στην αποχή από τις πολιτικές εξελίξεις με τις προσπάθειες που κατέβαλλε ο Πλαστήρας να αποτρέψει το κίνημα του Οθωναίου. Τότε ο Βενιζέλος έγινε αποδέκτης των παρα­πόνων των στελεχών του Φιλελεύθερου Κόμματος. Έτσι ξεκίνησαν μια σειρά εξελίξεων, που άρχισαν με την αποστολή επιστολών του Βενιζέλου με την ιδιότητα του απλού πολίτη προς τον υπουργό Οι­κονομικών Καφαντάρη. Εκεί ο Βενιζέλος εξέφρα­ζε τα παράπονα των στελεχών του κόμματος των Φιλελευθέρων για τις ενέργειες των κυβερνήσεων συνεργασίας. Αποτέλεσμα αυτών των «ιδιότυπων» επιστολών του Βενιζέλου υπήρξε η δήλωση παραι­τήσεως του Καφαντάρη από τη θέση του αρχηγού των Φιλελευθέρων και από την κυβέρνηση του Ζαΐμη. Αμέσως μόλις ο πρωθυπουργός έλαβε την επιστολή παραιτήσεως του υπουργού των Οικονομικών με τη σειρά του υπέβαλε την παραίτηση της κυβερνήσεώς του στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Την επομένη, 23 Μαΐου, ο Βενιζέλος ανακοίνωσε στον ελληνικό λαό την απόφασή του να αναμιχθεί και πάλι με την ενεργό πολιτική, κάνοντας και σχε­τική δήλωση: «Καθήκον μου είναι να αναλάβω την θέσιν μου επικεφαλής κόμματος, το οποίον αποτε­λεί το κυριοτέρον οχυρόν και κατά των καθεστωτι­κών κινδύνων και κατά της απειλής της δικτατορί­ας και κατά των εκ της ακυβερνησίας δυνάμεων να προκύψουν κοινωνικών διαταράξεων». Ως αρχηγός πλέον του μεγαλύτερου πολιτικού κόμματος, ο Βενιζέλος έπαιξε τον καθοριστικό ρυθμιστικό ρόλο στον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας. Η κυβέρνηση συνεργασίας με έναν μικρό ανασχη­ματισμό στις 2 Ιουνίου παρέμεινε στην εξουσία. Η ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης ορίστηκε στις 4 του ίδιου μήνα. Όλα αυτά διήρκεσαν μέχρι τον Αύ­γουστο, όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος ανέλαβε τη διακυβέρνηση της Ελλάδας, μετά τον εκλογικό του θρίαμβο στις εκλογές της 19ης Αυγούστου 1928.

Επενδύσεις

Στην παρουσίαση των προγραμματικών δηλώσεων της νέας κυβέρνησης, όπως αυτή προέκυψε από τις εκλογές της 19ης Αυγούστου 1828, ο Βενιζέ­λος στη Βουλή μίλησε για ένα ιδιαίτερα φιλόδο­ξο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, οι οποίες, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του οικονομικού του επιτελείου θα έβαζαν την οικονομία της Ελλάδας σε μια αναπτυξιακή πορεία. Μια φιλοδοξία αυτού του προγράμματος ήταν να επιλυθεί και το ιδιαίτε­ρα επώδυνο προσφυγικό πρόβλημα που βάραινε την οικονομία της χώρας, μετά τις δραματικές για τη χώρα μας εξελίξεις της μικρασιατικής καταστρο­φής. Βέβαια ο Βενιζέλος δεν απέκρυψε ότι για την ανάπτυξη αυτή, η χώρα δεν διέθετε τα ανάλογα κε­φάλαια που απαιτούσε η εκπόνηση ενός τόσο φιλόδοξου προγράμματος. Έτσι η πρόθεσή του ήταν να στραφεί στην ιστορικά προσφιλή οικονομική τακτική της χώρας μας, τον εξωτερικό δανεισμό, ο οποίος θα καλυπτόταν κυρίως από Άγγλους κε­φαλαιούχους που ήδη είχαν επενδύσει κάποια κε­φάλαια μετά το 1922, αλλά ήταν πρόθυμοι να δι­ευρύνουν την παρουσία τους στην Ελλάδα, καθώς φαινόταν να αποκαθίσταται η πολιτική σταθερότη­τα στη χώρα.

Αισιοδοξία και οικονομικοί δείκτες

Το πρώτα δείγματα της νέας οικονομικής πολιτι­κής υπήρξαν ενθαρρυντικά. Ήδη ακόμα από την οικονομική πολιτική της οικουμενικής κυβέρνησης η δραχμή, ύστερα από 15 ολόκληρα χρόνια, στα οποία βρισκόταν υπό συνεχή υποτίμηση, κατάφε­ρε να σταθεροποιηθεί σε σχέση με την αγγλική λί­ρα. Στα τρία πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης της χώρας από τον Βενιζέλο η Ελλάδα παρουσίαζε συ­νεχώς πλεονασματικούς προϋπολογισμούς, πράγ­μα που δημιουργούσε αισιοδοξία και θεωρούνταν απόδειξη της καλής και επιτυχημένης οικονομικής πορείας. Τα προβληματικά οικονομικά της χώρας όλα έδειχναν ότι είχαν ξεπεραστεί και ότι οι νέες προοπτικές ανάπτυξης ήταν ευνοϊκές για την Ελλά­δα. Αυτή τη διάχυτη αισιοδοξία, ωστόσο, σκίαζε το ελληνικό εξωτερικό χρέος, που μέσα σε αυτά τα τρία χρόνια της βενιζελικής διακυβέρνησης διο­γκώθηκε από 27.800.000.000 σε 32.700.000.000 δραχμές, λόγω δανείων που είχε συνάψει η κυβέρ­νηση κυρίως στο Λονδίνο.

Η Τράπεζα της Ελλάδος

Υπό τις επικρατούσες οικονομικές συγκυρίες αλλά και ύστερα από πιέσεις οικονομικών παραγό­ντων του εξωτερικού, προέκυψε το ζήτημα της ίδρυσης της Τράπεζας της Ελλάδος. Το γεγονός αυτό θεωρήθηκε ως ιδιαίτερα σημαντικό για τις οικονομικές εξελίξεις της χώρας. Η Τράπεζα της Ελλάδος θα είχε το αποκλειστικό προνόμιο να τυπώνει νομίσματα, προνόμιο που ως τότε κατεί­χε η Εθνική Τράπεζα. Επίσης ανέλαβε τον πλήρη έλεγχο της εθνικής νομισματικής πολιτικής και των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Πρώτος πρόεδρος της Τράπεζας της Ελλάδος ορίστηκε ο οι­κονομολόγος Αλέξανδρος Διομήδης. Η τράπε­ζα διέθετε κάλυψη σε συνάλλαγμα 10.000.000 αγγλικές λίρες για αξία κυκλοφορούντος χαρτο­νομίσματος αξίας περίπου 4.000.000.000 δραχ­μών.

Ωστόσο, παρά τις θετικές προοπτικές της ελληνι­κής οικονομίας, η οποία άρχισε να ανακάμπτει, ξέσπασε η μεγάλη διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση, η οποία ξεκίνησε από την αδυναμία της γερμανικής κυβέρνησης να σταθεί συνεπής στις δυσβάστακτες οικονομικές κυρώσεις που είχε αναλάβει εξαιτίας του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ύφεση, ωστόσο, κορυφώθηκε όταν στις 29 Οκτω­βρίου του 1929 τινάχτηκε στον αέρα το χρημα­τιστήριο της Wall Street. Η Ελλάδα από αυτές τις εξελίξεις βγήκε χαμένη, αφού χάθηκαν όλες οι οικονομικές επανορθώσεις που τις είχαν επιδι­καστεί από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς η Γερμανία αδυνατούσε να τις πληρώσει. Αυτό το οικονομικά δυσμενές κλίμα είχε ως συνέπεια να μειωθούν οι εξαγωγές μας στα καπνά, τη σταφί­δα, αλλά και σε μια σειρά άλλων αγροτικών προϊό­ντων, προς εκείνες τις χώρες που επλήγησαν από την κρίση. Επίσης ρόλο έπαιξε και η δραματική μείωση των εμβασμάτων που έστελναν στη χώρα οι ομογενείς της Αμερικής, που για τα οικονομικά μέτρα εκείνης της περιόδου ήταν μια υπολογίσι­μη πηγή εισοδήματος για τη χώρα. Υπό το βάρος αυτών των απρόβλεπτων εξελίξεων επιδεινώθη­κε το εξωτερικό ισοζύγιο συναλλαγών, ασκώντας αφόρητες πιέσεις στη δραχμή. Οι οικονομικές δραστηριότητες στη χώρα υπέστησαν ραγδαία υποχώρηση με συνέπεια να αυξηθεί η ανεργία, να χρεοκοπήσουν εταιρείες και να υποστούν μεί­ωση τα ημερομίσθια. Έτσι η Τράπεζα της Ελλάδος αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει τα αποθεματικά του χρυσού και το ξένο συνάλλαγμα προκειμένου να στηρίξει τη δραχμή.

Πρακτικές… από το μέλλον

Πολλά από τα γεγονότα που ακολούθησαν θυμί­ζουν το δύσκολο οικονομικό παρόν που ζούμε. Από τις 21 έως τις 26 Σεπτεμβρίου του 1931 η κάλυψη συναλλάγματος της Τράπεζας της Ελλά­δος μειώθηκε κατά 30%, μιας και όλοι εξαργύρω­ναν με συνάλλαγμα τα ελληνικά χρήματα. Μέσα σε αυτό το δυσμενές κλίμα παραιτήθηκε ο πρόε­δρος της τράπεζας έπειτα από μια διαφωνία του με τον Βενιζέλο. Τον αντικατέστησε ο Εμμανουήλ Τσουδερός. Λίγο αργότερα, στις αρχές του 1932, η χώρα βρέθηκε στη δραματική θέση να μην δι­αθέτει επάρκεια κρατικών αποθεμάτων για την αποπληρωμή των τοκοχρεολυσίων από παλιότε­ρα δάνεια που είχε συνάψει. Ως μοναδική λύση και πάλι υπήρξε ο εξωτερικός δανεισμός για τη στήριξη της δραχμής με συνάλλαγμα έναντι των κερδοσκοπικών πιέσεων. Υπό αυτές τις δυσμενείς εξελίξεις ο Βενιζέλος αναγκάστηκε να αναλάβει προσωπικά το θέμα εξασφαλίζοντας εξωτερικά δάνεια που θα στήρι­ζαν τη νομισματική του πολιτική. Έτσι, μέσα από μια σειρά ταξιδιών στη Ρώμη, το Παρίσι και το Λονδίνο ο Βενιζέλος ζητούσε από τους πιστωτές ένα νέο δάνειο 50.000.000 δολαρίων για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Για να γίνει πιο πειστικός, προειδοποιούσε ότι αν δεν έβρισκε αυτά τα χρήματα η χώρα θα εγκατέλειπε τον «κανόνα του χρυσού», θα κήρυσσε στάση πληρωμών, πράγμα που θα είχε ως αποτέλεσμα να προκληθούν κοινωνικές αναταραχές και η χώρα θα έχανε τη διεθνή αξιο­πιστία της, με ό,τι αυτό σήμαινε. Τελικά ο Βενιζέ­λος δεν κατάφερε να αποσπάσει την οικονομική βοήθεια, μιας και οι πιστωτές μας θεώρησαν ότι η Ελλάδα δεν έκανε καμία θυσία, αλλά αντίθετα ήθελε να μεταβιβάσει τα προβλήματά της στους πιστωτές της δανειζόμενη πέρα από τις αντοχές της οικονομίας της. Υπό το βάρος αυτών των εξε­λίξεων ο τότε υπουργός Οικονομικών παραιτήθη­κε στις 21 Απριλίου του 1932. Αμέσως μετά ο αντι­καταστάτης του υπουργός κήρυξε πτώχευση και αναστολή πληρωμών από το ελληνικό Δημόσιο. Η χώρα στις 27 Απριλίου εγκατέλειψε τον «κανόνα του χρυσού», η δραχμή υποτιμήθηκε άμεσα και με ραγδαίους ρυθμούς. Υπό το βάρος αυτών των εξελίξεων ο Βενιζέλος παραιτήθηκε για να τον διαδεχθεί ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου. Ταυτό­χρονα τη χώρα κατέκλυζε ένα απεργιακό κύμα απεργιών.

Σημείωση: Ο «κανόνας του χρυσού» ίσχυε πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για τις συναλλαγμα­τικές ισοτιμίες στο διεθνές εμπόριο. xenofonb@gmail.com(πηγή)

*Από επιστολή αυτού προς : τον κ Αρχισυντάκτη της εφημερίδος  « HELLHΝΩΝ ΛΟΓΟΙ», Πηγή: ΦΙΛΟΝΟΗ, http://filonoi.gr/

Διαβάστε Περισσότερα