Εωσφορικά φληναφήματα εγωπαθείας (ΜΕΡΟΣ Β’) (τελευταίον)

Άρθρον του

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-φιλολόγου-

«τούτο γαρ παρέξει λήθην

εν ψυχαίς, αμελετησία μνήμης

αναμιμνησκομένους

έξωθεν υπ’ αλλοτρίων τύπων

ουκ ένδοθεν αυτούς υφ’ αυτών»

(Πλάτων, Φαίδρος, 274c-275b)

Ό,τι συγκρατεί κατά τον Ηράκλειτο την ενότητα του σύμπαντος είναι ο Λόγος. Ο Λόγος είναι ο νόμος του Όντος, η συνεκτική και ρυθμιστική, η συνθετική και συμφιλιωτική ουσία του κόσμου. Δεν είναι τυχαίον ότι ο Ηράκλειτος αρχίζει με το απόσπασμα το αναφερόμενον στον Λόγο το βιβλίον του, όπως πεντακόσια χρόνια αργότερα ο απόστολος και Ευαγγελιστής Ιωάννης.

Διαβάστε Περισσότερα

Ραγιάδες (ΜΕΡΟΣ ΣΤ’) (τελευταίον)

Άρθρον του

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-φιλολόγου-

Παρ᾿ ὅλον ὅτι ἡ πολιτειακὴ καὶ πολιτικὴ ἡγεσία οὐσιαστικὰ δὲν ἐνδιαφέρονται ὄχι μόνον γιὰ τὸ θεῖο ἔλεος, ἀλλὰ ἀκόμη οὔτε καὶ γιὰ τὴν δημιουργία φιλελλήνων καὶ καθημερινῶς ἀπογοητεύουν τοὺς Ἕλληνες καὶ μὲ τὴν ὅλη ἀπρεπέστατη συμπεριφορά τους «κλείουν» τὰ στόματα τῶν σημερινῶν ἁγνῶν καὶ ἀνιδιοτελῶν φιλελλήνων, ἐν τούτοις ἐμεῖς πρέπει νὰ συστρατευθοῦμε νὰ διαφωτίζωμε τοὺς πάντες, ἰδίως νὰ ἐνθαρρύνωμε τοὺς ἁπανταχοῦ φιλέλληνες νὰ ἐπεμβαίνουν καὶ νὰ μᾶς συντρέχουν.

ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΟΥ

ΙΩΣΗΦ ΧΙΟΥΜ,

ΕΝΟΣ ΑΛΛΟΥ ΦΙΛΕΛΛΗΝΟΣ

«Αυτός ο φιλέλλην είχε κάνει πολύν θόρυβον πως είχεν υπηρετήσει τα συμφέροντα της Ελλάδος από την αρχή του αγώνα της. Ήταν πλούσιος σκοτσέζος, ακουστός και δραστήριος επιχειρηματίας. Μόνιμο μέλος της ελληνικής Επιτροπής. Για την αγνότητα των ελατηρίων ενός τέτοιου ανθρώπου δεν μπορούσε να υπάρχει αμφιβολία. Άμα άνοιξαν οι εγγραφές για το ελληνικό δάνειο, ο κος Χιούμ έγραψε το όνομά του για ομολογίες 10.000 λιρών με 59% τόκο λέγοντας πως θα τις κρατήσει αδιαφορώντας αν έπεφτε ή ανέβαινε η τιμή τους. Σε λίγο οι ομολογίες πέσανε. Ο κος Χιούμ άρχισε να υπολογίζει την χασούρα. Ήταν σοβαρή. Οι ομολογίες πέφτανε ραγδαία. Με ποιο πρόσχημα να πουλήση; Αυτό τον δυσκόλευε.

Ξαφνικά προφασίζεται πως οι αντιπρόσωποι τον προσέβαλαν σε κάποια αποστολή και ανακοινώνει την απόφασί του να πουλήση. Οι αντιπρόσωποι ταραγμένοι χρησιμοποιούν κάθε τρόπον για να τον καλμάρουν, διαβεβαιώνοντάς τον πως δεν είχαν καμμία πρόθεσιν να τον θίξουν. Ο κος Χιούμ είναι αδιάλλακτος. Η τιμιότητά του εθίγη από την είδησι «τα ελληνικά χρεώγραφα πέφτουν» και τον παρακίνησε να ξεπουλήση με απώλεια 1.600 λιρών, προς μεγάλη ζημία της ελληνικής πίστης στην αγορά.

Μα σε λίγο τα ελληνικά χρεώγραφα ανεβαίνουν και φθάνουν στο άρτιο. Αμέσως η ευαισθησία για την τιμιότητά του εξαφανίζεται. Γρήγορα ηρέμησε και σκέπτεται πώς να ξαναπάρη πίσω τις 1.600 λίρες. Πρότεινε να του πληρώσουν το ποσόν αυτό οι αντιπρόσωποι. Αυτοί μένουν κατάπληκτοι μα από φόβο μην χάσουν έναν άνθρωπο σαν τον Χιούμ, τον σοβαρόν επιχειρηματία της Επιτροπής που γνωρίζει καλά την πραγματική κατάστασι και τις προσδοκίες της Ελλάδος και που η δημόσια αποχώρησί του από την υπόθεσιν θα ζημίωνε πολύ τον αγώνα, ζυγιάζοντας τα όλα αυτά και ξέροντας πόσο κι αυτοί οι ίδιοι ευρίσκονταν έξω από τον σωστό δρόμο, πληρώνουν τον κον Χιούμ και χρεώνουνε την χασούρα που έπαθε, κερδοσκοπώντας στα ελληνικά ομόλογα…

Θα έπρεπε να ξεσκεπαστούν κάτι τέτοια γεγονότα, όχι μοναχά στο Λονδίνο μα παντού όπου οι Έλληνες ζήτησαν βοήθεια. Μα κι αυτά που έχουν ειπωθεί για την φτωχιά Ελλάδα είναι αρκετά για να κοκκινίζη όποιος αποκαλείται φιλέλληνας.»

ΜΕΝΤΕΛΣΟΝ-ΜΠΑΡΤΟΛΔΥ

«ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗς ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ»

«Τους Έλληνες απεσταλμένους στο Λονδίνο για το δάνειο την άνοιξη του 1824 βοήθησε η ευνοϊκή σύμπτωσις ότι την εποχή εκείνη συγκινούσε τον εμπορικόν κόσμον της Αγγλίας ο πόθος υπερποντίων επιχειρήσεων. Ένα δεύτερο δάνειο που εγκρίθηκε στις αρχές του 1825, έδωσε στην κυβέρνησιν Κουντουριώτη 2 εκατ. Λίρες. Από τα χρήματα αυτά εννοείται λίγα έφτασαν στην Ελλάδα. Οι δυο Έλληνες αντιπρόσωποι έπεσαν στα νύχια των εγγλέζων σαράφηδων, που κατάφεραν να τους ξεγελάσουν. Τα δάνεια συμφωνήθηκαν προς 59% και 55,5% και στα χέρια των Ελλήνων έφτασαν από το μέν πρώτο κάπου 300.000 λίρες και από το δεύτερο των 2 εκατομμυρίων κάπου 600.000! Τα υπόλοιπα κρατήθηκαν σαν μεσιτικά, προμήθειες, τόκοι, χρεωλύσια και όπως αλλιώς ονομάζονται συνήθως τά άτιμα μέσα με τα οποία οι τραπεζίτες καλύπτουν τα κέρδη των και εκμεταλλεύονται την αμάθεια του πλήθους. Ανάγκη υπήρξεν άλλως τε να μοιραστούν δώρα σε φίλους της Ελλάδος που προσέφεραν σπουδαίες υπηρεσίες, να κρατηθούν οδοιπορικά, ναύλοι και να πληρωθούν εφημερίδες»!

ΕΠΙΜΥΘΙΟ

Θα κλείσωμε με τα λόγια του εθνικού μας ποιητού αφ’ ού άφωνοι διαβάσαμε το τι έγινε, τι γίνεται και τι θα γίνεται εν όσω διοικούν άνθρωποι δίχως αγάπη δια το έθνος των:

«Δυστυχισμένε μου λαέ, καλέ κι αγαπημένε,

Πάντοτε ευκολόπιστε και πάντα προδομένε».

Διον. Σολωμός.  

ΤΕΛΟΣ

Διαβάστε Περισσότερα

Η δέουσα φιλοδοξία ενός πρωθυπουργού

Άρθρον του

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-φιλολόγου-

«Εφ’ όσον η εθνική ψυχή

παραμένει άκαμπτος

και εις το βάρος αυτής

ανθεί η ελπίς,

τίποτε δεν εχάθη»

Χαρ. Τρικούπης

Ο Χαρ. Τρικούπης (1832-1896) υπήρξεν μια από τις εγκριτότερες πολιτικές προσωπικότητες της νεωτέρας Ελλάδος. Εκυβέρνησεν την χώρα από τω 1892 ως τω 1895 με κάποια διαλείμματα και η προσφορά του στον τόπον ήτο αναμφιλέκτως πολύ σημαντική, εν ώ το πέρασμά του από την πολιτικήν σκηνή άφησε ανεξίτηλην σφραγίδα. Ο Τρικούπης ωραματίσθη μιαν ανορθωμένη και ισχυρήν Ελλάδα και το όραμα αυτό προσπάθησε να το υλοποιήση στην διάρκειαν της πολυκύμαντης πολιτικής σταδιοδρομίας του.

Ο καθηγητής Παύλος Καρολίδης στο συμπλήρωμα που έγραψε στην ιστορία του Κ. Παπαρηγόπουλου, ως θαυμαστής του Τρικούπη, γράφει γι’ αυτόν:

«Ο Χαρ. Τρικούπης είχεν πολιτικήν μεγαλόφρονα, μεγαλεπήβολον, εν πολλοίς δε και πεφωτισμένην». Η πολιτική του Τρικούπη ήτο τω όντι εξαιρετικώς υπερήφανη και εις πολλά σημεία υπήρξεν αληθώς πρωτοπόρα και προοδευτική. Αυτήν την υπερηφάνεια, την πρωτοπορεία σκέψης και το φώς της προοδευτικότητος δεν φαίνεται πως διαθέτει κανείς από τους συγχρόνους πολιτικούς. Ποιά ήταν όμως η φιλοδοξία του Τρικούπη, πώς θεωρούσε αυτός την εξουσίαν, ποιος ήτο ο μόνιμος στόχος του, τι έκαμε δια την επίτευξιν αυτού του στόχου και ποιοι τον στήριξαν εν τέλει στην πραγμάτωσιν αυτού του σκοπού; Άπαντα ταύτα συνοπτικώς μας τα διδεί ο Π. Καρολίδης.

«Ο Τρικούπης ουδεμίαν είχεν φιλοδοξίαν άλλην πλην του μεγαλουργείν υπέρ της πολιτείας». Μοναδική του φιλοδοξία ήτο να επιχειρή και να πραγματώνη μεγάλα και σπουδαία έργα προς χάριν της πατρίδος του. «Την εξουσίαν την εθεώρει, έργου καιρόν, κατά την αθάνατον Περίκλειον ρήσιν», ήτοι η πολιτική εξουσία εθεωρείτο υπ’ αυτού ως «ευκαιρία» δια καρποφόρα κοινωφελήν δράσιν, όπως και ο ολύμπιος Περικλής, που πίστευε πράγματι πως η εξουσία πρέπει ν’ αποτελή ευκαιρία δια γόνιμην και ωφέλιμη δράσιν του πολιτικού, προς χάριν της πατρίδος του.

Σταθερόν ιδανικόν του ήτο να εκσυγχρονίση το ελληνικόν κράτος, να το καταστήση μεγάλο και ισχυρόν και να το προετοιμάση δια την απελευθέρωσιν των υπολοίπων περιοχών του, που στέναζον ακόμη υπό τυραννικόν ζυγόν. «Διηνεκώς προς ένα διηυθύνετο πολικόν αστέρα εν τη όλη αυτού πολιτεία, να καταστήση δηλονότι το Ελληνικόν κράτος συγχρονισμένον, μέγα, ισχυρόν και πλούσιον εν ταυτώ δε να το παρασκευάση προς πραγμάτωσιν του μεγάλου αυτού προορισμού».

Για την επίτευξιν του υψηλού αυτού στόχου αφιέρωσεν απλόχερα όλες του τις δυνάμεις, συνεπικουρούμενος από τις εκλεκτότερες κοινωνικές δυνάμεις του τόπου. «Προς τον υψηλόν τούτον σκοπόν αφιερώσας αφειδώς πάσας τας ηθικάς και πνευματικάς δυνάμεις, παρακολουθούμενος δε εις πάν αυτού βήμα παρά της ανεπτυγμένης τάξεως και της υγιεστέρας κοινωνικής μερίδος της χώρας εξ ής εσχηματίσθη βραδύτερο και ο νεώτερος πολιτικός πυρήν».

Ούτως μπόρεσε να επιχειρήση πολλά έργα που απετέλεσαν σοβαρές μεταρρυθμίσεις δια την εποχήν του και συνέβαλαν στην προετοιμασία της χώρας δια την μελλοντικήν της πορείαν. Βάσει αυτών ας στοχασθή νυν ο καθείς από εμάς, ποιαί είναι αι φιλοδοξίαι των συγχρόνων πολιτικών, τι θεωρούν αυτοί πως είναι η εξουσία, ποιοι είναι οι στόχοι των, τι κάμανε δια να τους πετύχουν ή τι δεν πράξανε καλύτερα και ποιοι τους στήριξαν όλα αυτά τα χρόνια ίνα φθάσωμεν εδώ που φθάσαμε. Δεν θα μείνη τίποτε άλλο να πράξη ύστερα από μια τοιαύτη θλιβερά σκέψι παρά να αναφωνήση στεντορείως και με αγανάκτησιν: «Αντί τοιούτων Γουλιμήδες»[1]

---

[1] Ο Τρικούπης είπεν την φράσιν «ανθ’ ημών ο Γουλιμής» όταν έχασε την βουλευτικήν του έδρα στο Μεσολόγγι (εκλογές 1895) και τις κέρδισε ένας άσημος πολιτικός αντίπαλος του ο Γουλιμής.

Διαβάστε Περισσότερα

Παθολογία πολιτευμάτων (ΜΕΡΟΣ Δ’)

επιμελεία του

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-φιλολόγου-

Η. ΠΛΑΤΩΝΟΣ «ΝΟΜΟΙ»

Εις αυτό το έργο του ο Πλάτων κάμνει μιαν γενικήν επισκόπησιν όλου του ανθρωπίνου βίου, ώστε να παρατηρηθούν όλων των ειδών οι πολιτείες. Συζητούν ένας Κνώσιος, ένας Λακεδαιμόνιος κι ένας Αθηναίος δια το ποία πρέπει να είναι η καλυτέρα πολιτεία. Εις τα 100 εκατομμύρια έτη βίου του ανθρωπίνου γένους επραγματοποιήθησαν πολλές πολιτείες είναι το συμπέρασμα της συζητήσεως. Πρωτίστως υπήρξεν ο εν τοις όρεσι βίος και η πατριαρχία. Υστέρως η εν ταις υπωρείαις αριστοκρατία των δυναστειών, μετέπειτα η δημοκρατία των πεδιών και η συνένωσις υπό τινος μονάρχου εις έθνος. Αύτη η άποψις εις αντίθεσιν με όσα λέγονται στην «Πολιτεία» δεν δηλοί κατάπτωσιν του ανθρωπίνου γένους αλλά τινά βελτίωσιν, μετά του εκάστοτε τιμήματος ασφαλώς.

Ο Αθηναίος ελέγχει τους ακράτους τυράννους βασιλείς του Άργους, της Μεσσήνης και υστέρως το δυοίν βασιλεύειν της Σπάρτης και ευρίσκει τούτο ως το έσχατον πάνυ δόκιμον πολίτευμα, συμπεριλαμβανομένου υπόψη και το ότι υπήρχαν εις αυτά και ο θεσμός των γερόντων και της εφορείας. Αντιθέτως οι βασιλείς των Περσών κρίνονται αφ ενός ωφέλιμοι, αφ’ ετέρου καταστροφικοι, όπως δια παράδειγμα ο Κύρος Β’ και Δαρείος Α από την μια αλλά και οι Καμβύσης και Ξέρξης απ’ την άλλη.

Δέον είναι να επέλθη ένα μείγμα δημοκρατίας και τυραννίας, ωσαν τας κυβερνήσεις των υπωρείων παλαιά, διότι εις την δεσποτείαν, ως των Περσων, ο ένας μισεί τον άλλον εν ώ εις την δημοκρατίαν ο καθείς πράττει ό,τι θέλει, με σύνέπειαν οι πρώτοι των πολιτών να ζητούν να προστατευθούν από ξένους και μισθοφόρους, εν ώ οι έσχατοι αυτών να πάσχουν από ελευθερικότητα και άρα ασυδοσίαν.

Το καλύτερον μοντέλον διακυβερνήσεως αυτό της Κρήτης, ήτοι η ύπαρξις 5.040 οίκοων, 37 νομοφυλάκων και προσοχή να μην επέλθη αυξομείωσις.

Θ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ

Ο Αριστοτέλης έζησεν το 1/3 του βίου του σπουδάζοντας. Υπήρξεν άπολις και μέτοικος εις πολλάς πόλεις. Ίσως εκ τούτου να ήθελεν να ορίση καλώς ποιος δύναται να οναμασθή άξιος πολίτης και ποία αξία πολιτεία. Υπήρξεν ο πρώτος επιστήμων, εγνώρισεν τας πλατωνικάς θεωρίας και εγένετο ο ιδρυτής του «Λυκείου», εν Αθήναις.

Έγραψεν τα πολιτικά του και 158 περιγραφάς υπαρκτών πολιτευμάτων. Εμείς διαθέτομεν την «Αθηναίων πολιτείαν» του και αποσπάσματα από τα μισά. Το Ε’ βιβλίον των Πολιτικών του, ομιλεί δια την παθολογίαν. Λέγει ότι ο πολίτης ενδύεται το ήθος της πολιτειακής του ζωής. Άρα εκ της πολιτείας δέον να κάμνωμεν την αρχήν. Υπάρχουν τρείς ορθοί τύποι πολιτευμάτων (Βασιλεία, αριστοκρατία, Πολιτεία) και τρείς εξ αυτών παρεκβάσεις, παρεκκλίσεις (Τυραννία, Ολιγαρχία, Δημοκρατία). Οι πολιτείες δέον να φροντίζουν ολοθέρμως να μην εκπέσουν εις τας παρεκβάσεις των. Εάν όμως το πάθουν τούτο ποτέ, το φάρμακον είναι η παλινόρθωσις, προς το αντίστοιχο ορθό πολίτευμα. Το σχήμα δεικνύει ότι η τυραννίς είναι υποδιεστέρα της δημοκρατίας, αλλά και ότι η βασιλεία καλυτέρα της αριστοκρατίας.

Η «Πολιτεία» είναι ένα εκ των τριών ορθών πολιτευμάτων και δηλώνει την πόλωσιν των ολίγων και των πολλών με την στήριξιν της πολιτείας από τους εις την μέσην ευρισκομένους. Τούτο εστί το κατ’ εξοχήν πολίτευμα, ένθα όλα στοχεύουν εις το τέλειον και την ευδαιμονίαν. Η Πολιτεία συντείνουσα, ενισχυμένη οδηγείται εις την Αριστοκρατία, την διακυβέρνησιν των αρίστων, των αξίων και την βασιλείαν, του ενός φιλοσόφου άρχοντος. Ανιάτουσα, αδυνατούσα όμως εκπίπτει εις τας παρεκβάσεις.

(συνεχίζεται)

Διαβάστε Περισσότερα

Ραγιάδες (ΜΕΡΟΣ Ε’)

Άρθρον του

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-φιλολόγου-

Εἴμεθα μὲν εὐγνώμονες εἰς τὰς δυνάμεις,

διότι ἔσωσαν ἡμᾶς· ἀλλ’ ἡμεῖς οὐδένα ἀπεβάλομεν,

 οὐδένα διακρίναμεν ἡμῶν αὐτῶν

ἐμοιράσαμεν μετὰ τῶν ἄλλων συναδελφῶν τὸν ἄρτον

μας ἐν πολέμω πεινῶντες, καὶ γυμνητεύοντες εἴχομεν

 ἡμεῖς τὰς ἀρχάς,

ἐν εἰρήνη τὰς κατέλαβον αὐτοί ἤδη δὲ

 ὅσοι πολυειδῶς ἠγωνίσθησαν τήκονται ὑπὸ τῆς πείνης.

Δὲν ἀποβάλλομεν οὐδένα, ὅλοι ἔτωσαν ἴσοι μὲ ἡμᾶς…

ἐπειδὴ ἐκεῖνοι ἐπὶ πολυετίαν κατέσχον τὰ πράγματα

πρέπει, ἤδη νὰ παραχωρήσωσι καὶ εἰς ἡμᾶς τοῦτο.

(Μακρυγιάννης)

Συνεχίζει ο Άγγλος Howen: «Όσα όμως ειπώθηκαν είναι αρκετά, για να μας διαφωτίσουν και να δείξουν πως η επιτροπή του Λονδίνου αμέλησε αφάνταστα το καθήκον της και πως πολλά από τα μέλη της κερδοσκοπούσαν σε βάρος της δύστυχης Ελλάδος! Το πρώτο δάνειο για 800.000 λίρες είχαν διαπραγματευθεί με τόκον 59%, το δεύτερο, 2.000.000 λίρες προς 55,5%. Το καθαρό ποσό των δυο δανείων έφτανε τα 6 εκατομμύρια 600 χιλιάδες δολάρια. Απ’ αυτά η Ελλάς πήρε μονάχα κάπου 2 εκατομμύρια δολάρια. Τι γίνανε τα υπόλοιπα;»

Εδώ δύναται να γελάση ή να κλαύση κανείς… «οι αντιπρόσωποι ζούσαν την μεγάλη ζωή και δεν δίνανε λογαριασμό σε κανέναν. Μερικοί της επιτροπής του Λονδίνου είχαν κάνει κάποιον έλεγχον για την χρησιμοποίησιν του δανείου, μα δεν είχαν καμιάν διάθεσι να ικανοποιήσουν την περιέργεια του κοινού. Μα οι ομολογιούχοι και όσοι είχαν ανακατευθεί με το δάνειο διαμαρτύρονταν έντονα και ζητούσαν να αποδοθή λογαριασμός. Γι’ αυτό αναγκάστηκαν στο τέλος να παρουσιάσουν έναν μπαλωμένο λογαριασμό, μ’ ένα σωρό αντιφάσεις και χωρίς αποδείξεις».

Άφωνος μένει ο αναγνώστης. Τι απ’ όσα περιγράφονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο δεν περιγράφουν και την ανάλογη σύγχρονη πραγματικότητα; Ποιος είπε ότι η ιστορία δεν περιγράφει το σήμερα; Χρειάζεται να μάθη κανείς πού πήγαν τα τόσα ευρωπακέτα και εξωτερικά δάνεια; Και αν αναλογιστή κανείς ότι αυτά συνέβαιναν την δεκαετία του 1820 και επαναλαμβάνονται σχεδόν δυο αιώνες μετά τι πέρα από θλίψι, οργή και αγανάκτησιν θα νοιώση; Αμέσως η επαναστατούσα ψυχή επιζητεί λύσιν.

Η πρώτη λύσις, το πρώτον βήμα για απομάκρυνσι από το αδιέξοδο, από τον βάλτον που έχουν οδηγήσει οι πολιτικοί την χώραν τόσους αιώνες πια έχει συντελεστεί. Είναι η αφύπνισις, ο διαφωτισμός, αυτό που λέει ο Κοραής «Τίνας απατώσι οι πλάνοι; Όσους η απαιδευσία έκαμεν εύκολους να πλανώνται»

Ιδού κύριοι ποια είναι η ρίζα του κακού. Ημείς αφέθημεν εις την απαιδευσίαν μας και ευρήκαν πρόσφορον έδαφος οι άδικοι και οι κλέπτες να μας αδικήσωσι και να μας πλανούν. Αφήσαμεν την ψυχήν μας να καθεύδη στην ψεύτικην ευμάρειαν των υλικών αγαθών, που ωσαν κόκαλα και ψίχουλα μας έρριπταν οι πλάνοι εκ του μεγάλου συμποσίου τους και απωλέσαμεν τον σκοπόν μας. Εγέρθητε ουν οι κεκοιμημένοι!

ΤΟ ΔΑΝΕΙΟ ΤΟΥ 1825

-ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΩΣΑΝ ΤΟΥΣ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΟΥΣ

Ο Τζων Μπόουριν, ποιητής, φιλάνθρωπος και φιλλέλην ήταν στην γραμματεία της ελληνικής Επιτροπής στο Λονδίνο και σ’ αυτήν την δουλειά εργάστηκε πραγματικά σκληρά (θα δούμε γιατί παρακάτω, πάντως όχι προς ζημίαν του)! Η αλήθεια είναι πως έκανε πολλές επιδείξεις με ασήμαντες αγαθοεργίες για την υπόθεσιν της ελευθερίας και της καταπιεζομένης ανθρωπότητος.

Είχε όμως και κάποιον λόγον για να τα κάνη αυτά. Το λιγότερο έπρεπε να πάρη δημόσιον έπαινο γιατί δεν πληρώθηκε. Ω όχι! Ήθελε να έχη την ικανοποίησιν πως υπηρέτησεν την Ελλάδα εθελοντικά. Τη συνείδησίν του δεν την βάραινε η σκέψις πως πήρε έστω κι ένα δολάριο από την πάσχουσα Ελλάδα. Είχε κιόλας κερδίσει 50.000 δολάρια από τον πόλεμο στην Ελλάδα αρκετά νόμιμα.

Τώρα θέλησε να βγάλη χρήματα κερδοσκοπώντας με τις ελληνικές ομολογίες. Γι’ αυτό τοποθέτησε 25.000 λίρες σε ελληνικά χρεώγραφα, με την ελπίδα πως θα ανέβουν σύντομα. Δυστυχώς γι’ αυτόν μέσα σε λίγες ημέρες πέσανε. Ο Μπόουριν πανικοβλήθηκε μην πέσουν περισσότερο. Τρέχει λοιπόν στους αντιπροσώπους και με παρακάλια και μαρτυρίες για τις πιστές υπηρεσίες του στην Ελλάδα, για την από μέρους τους σκληρότητα να τον αφήσουν να καταστραφή και να καταντήση να ζητιανεύη με την φαμίλια του μόνον και μόνον από αφοσίωσί του στην Ελλάδα, ζητά από τους αντιπροσώπους να πάρουν πίσω τις ομολογίες που τις είχε αγοράσει μόνο και μόνο για να κρατηθή ψηλά η πίστη του δανείου.

Οι αντιπρόσωποι είναι αδύναμοι, αρκετά εγκληματίες για το έθνος των και παίρνουν τις πεσμένες ομολογίες από τα χέρια του, χρεώνοντάς τες στο άρτιο στην ελληνική κυβέρνησιν. Ο κος Μπάουριν αναπνέει, σώθηκε από την καταστροφή, μπορεί τώρα να συνεχίση τις αφιλοκερδείς υπηρεσίες του στην αγαπημένη του Ελλάδα.

(συνεχίζεται)

Διαβάστε Περισσότερα

Η αρχαία και μέση στωική φιλοσοφία

επιμελεία του

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-φιλολόγου-

Στον μαθητή του Αρίστωνα που τον ρώτησε

 Κάτι με τρόπο

 προκλητικό..
- Ασφαλώς ο πατέρας σου

 μεθυσμένος σε γέννησε!

Στο φλύαρο

 νεαρό
-Τ΄αυτιά σου γλύστρισαν

στη γλώσσα σου.

-Τίποτε δεν είναι απρεπέστερο

 από την αλαζονεία,

ειδικά στους νέους

-Δεν πρέπει ν΄ απομνημονεύουμε μόνο λέξεις

 και φράσεις

αλλά να ασκούμε το μυαλό μας

 και να απομνημονεύουμε τα ωφέλιμα.

Ρωτήθηκε

 τι είναι φίλος?

-ένας άλλος εαυτός μας!

(Ζήνων)

Η επικριτική στάση των κυνικών έδωσε το πιο σημαντικό φιλοσοφικό σύστημα, που επρόκειτο να γίνη το κοσμοθεωρητικό θεμέλιο για πολλούς Έλληνες και Ρωμαίους, τη Στοά. Σ’ αυτή, από μια πλούσια φιλοσοφική παράδοση συνενώθηκαν διάφορα στοιχεία σ’ ένα σύστημα που δεν ήταν στέρεο, αλλά έδινε ένα θαυμάσιο πλαίσιο για τις αυστηρές ηθικές απαιτήσεις της Σχολής. Πολλά οφείλει στον Ηράκλειτο: κεντρική έννοια του συστήματος της είναι ο Λόγος (= το λογικόν του κόσμου), η Πρόνοια, η Ειμαρμένη, η Φύσις, ο Θεός.

Η Ηθική και το μέτρο είναι κεντρικά σημεία της στωικής διδασκαλίας. Στο θέμα της ελευθερίας της απόφασης του ανθρώπου, οι Στωικοί εισήγαγαν την έννοια της «συγκατάθεσης»: η πραγματική αιτία των αποφάσεων δεν βρίσκεται στο ερέθισμα το οποίο δεχόμαστε απ΄έξω (ειμαρμένη του στωικού Λόγου), αλλά στην δική μας ελεύθερη στάση. Τη στωική αυτή ψυχολογία την παρέστησε ο Σενέκας. Κι ο Πλούταρχος, στο βίο του Κοριολάνου, μας δείχνει πως, με την βοήθεια των στωικών, υπεράσπιζαν τον Όμηρο πάνω στο θέμα αυτό.

Τέλος, με την έννοια του κοσμοπολιτισμού οι στωικοί γκρέμισαν φραγμούς αιώνων: κάθε άνθρωπος, Έλληνας ή βάρβαρος, ελεύθερος ή δούλος, είναι λογικό όν, και όλος ο κόσμος είναι πατρίδα. Τα ιστορικά γεγονότα του σχηματισμού μεγάλων κρατών συνδέονται μ’ αυτήν την φιλοσοφική σκέψη.

Ζήνων: από το Κίτιο της Κύπρου, στην Αθήνα από τω 312, όπου δίδασκε στην Ποικίλη Στοά. Είχε πολλούς μαθητές και έγραψε πολλά.

Κλεάνθης: από την Άσσο, άνθρωπος με ακέραιο ήθος, διαδέχθηκε στην διεύθυνσι της Στοάς τον Ζήνωνα, του οποίου υιοθέτησε με θέρμη την διδασκαλία κι έδωσε την ωραιοτέρα διατύπωσι της στωικής ευσεβείας στον «Ύμνο στο Δία». Παρά το γεγονός ότι ήταν η πιο ελκυστική προσωπικότητα της Στοάς, δεν ήταν αυτός που θα επέβαλε την στωική διδασκαλία.

Χρύσιππος: από τους Σόλους της Κιλικίας. Ήταν αυτός που στήριξε την Στοά και εθεωρείτο ήδη από τότε ο επανιδρυτής της. Πολυγραφότατος (850 έργα), με πλούσιο ακροατήριο στο Λύκειο, όπου δίδασκε στο ύπαιθρο.

Εκάτων: 2^ος αι., έγραψε μιαν συλλογή «Χρειών», όπου αντιπροσωπευόταν και ο Ζήνωνας.

Παναίτιος: από την Ρόδο. Μ’ αυτόν αυνδέεται μια καινούργια ζωή της σχολής. Μερικοί αρχίζουν μ’ αυτόν στην «Μέση Στοά». Ανέλαβε την διεύθυνσι της Στοάς ατα 129. Εκτός απ’ την Αθήνα έμεινε και στην Ρώμη, όπου έγινε φίλος του Σκιπίωνα και διέσωσε την στωική αντίληψι εκεί. Ο Κικέρων στο έργο του «De officiis» ακολουθεί το κύριον έργον του Παναιτίου «Περί καθήκοντος». Η επίδρασί του οφείλεται στο ότι άφησε την αυστηρότητα και τον δογματισμό της παλαιάς Στοάς και με στάση ανοικτή προς την παγκοσμιότητα έλαβεν υπόψη τα δεδομένα της ζωής και της φύσης του ανθρώπου.

Ποσειδώνιος: από την Απάμεια της Συρίας. Μαθητής του Παναιτίου στην Αθήνα. Ταξίδεψε κι αυτός στην Ρώμη. Ως δάσκαλος εγκαταστάθηκε στην Ρόδο. Πέθανε τω 51π.Χ. Στις πάνω από δυο δωδεκάδες τίτλων, που έχουμε, φαίνεται, κοντά στο φιλόσοφο, και ο φυσιοδίφης και ο ιστοριογράφος. Στο γιγαντιαίο έργο του «Ιστορία η μετά Πολύβιον» διαπραγματεύθηκε την ιστορία από τω 145/44 έως τω 85.

Η σκιαγράφησις της προσωπικότητος του έγινε φιλολογικό πρόβλημα. Απ’ αυτόν ξεκίνησε μια σημαντική επίδραση στην πνευματική ζωή. Συνέδεσε άλλη μιαν φορά την φιλοσοφία με τους επιστημονικούς κλάδους κι αγκάλιασε όλα τα θέματα. Αφήνοντας την θέση της παλαιότερης Στοάς και του Παναιτίου, θεωρεί την ψυχή ως έχουσα ηλιακήν αρχήν και ξεχωριστήν ύπαρξη. Γενικά υποχωρούν σ’ αυτόν η Λογική και η Ηθική.

Ούτε ο Παναίτιος ούτε ο Ποσειδώνιος επηρέασαν τον χαρακτήρα της Στοάς για την κατοπινή εποχή, γιατί η σκέψις των τράβηξε δικούς της δρόμους.

Άλλοι στωικοί: Μνήσαρχος, Δάρδανος (μετά τον Παναίτιο), Διόδοτος (έζησε κοντά στον Κικέρωνα), Αντίπατρος, Αθηνόδωρος (κοντά στον Κάτωνα, που έγινε παράδειγμα στωικής συμπεριφοράς, «τιμητής») και Άρειος ο Δίδυμος (στα χρόνια του Αυγούστου).

Διαβάστε Περισσότερα

Ραγιάδες (ΜΕΡΟΣ Δ’)

Άρθρον του

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-φιλολόγου-

Κατ’ αρχάς εξιπάσθην, ογλήγορα όμως

 εφιλιωθήκαμεν και ελπίζω να του κοστίση η φιλία μου.

Είπαμε πολλά, εκείνος με την ιδέαν

ότι έχει ραγιάδες τους Έλληνας

και εγώ με την ιδέαν ότι είμεθα ελεύθεροι.

(Από επιστολή του Καραϊσκάκη προς τον Κολοκοτρώνη,

 σχετικά με συνάντησή του με τον Κιουταχή)

Στα αρχεία της Ελληνικής παλιγγενεσίας Α, σελ 157-158 κανείς διαβάζει συγκινημένος τον αριθμόν 9 του κώδικος των νόμων που εθέσπισεν το βουλευτικό σώμα της προσωρινής διοικήσεως της Ελλάδος στις 8-4-1822, τα εξής: «Επειδή, εφ’ όσον φαίνεται μεγαλυτέρα η επιμονή του εχθρού προς κατόρθωσιν των αδίκων και ανοσίων σκοπών του, επί τοσούτον οφείλομεν και ημείς θαρρούντες εις την θείαν αντίληψιν, εις το δίκαιον του επιχειρήματος και εις τας προτυτέρας μας τύχας, να διπλασιάσωμεν την προθυμίαν μας και να δείξωμεν εις τον εχθρόν και εις όλον τον κόσμον, ότι απεφασίσαμεν να θυσιάσωμεν το πάν, δια να υπερασπισθώμεν την πίστιν, πατρίδαν, ελευθερίαν, τιμήν, τα υπάρχοντα και την ιδίαν μας την ύπαρξιν».

Εδείχθη εις τα προηγούμενα μέρη του άρθρου τούτου, ότι η Ελλάς ευρίσκεται ωσάν εις πόλεμον και προ του κινδύνου της εξαφανίσεως άπαντες απεφάσισαν να συνδράμωσι την προσπαθείαν της σωτηρίας της, εκουσίως εισφέροντες, ό,τι έχουσι εκ του περισσεύματός των προκειμένου να ανορθωθούν τα δημόσια οικονομικά της χώρας, άτινα κι έχει ανάγκη η χώρα δια την αντιμετώπισιν του εχθρού! Ηννοήθη, ότι υπάρχει και σήμερα εχθρός εκ του οποίου απειλείται η Ελλάς και σαφώς εδηλώθη ότι δεν πρόκειται δια τον οθωμανόν κατακτητήν όπως παλιά αλλά δια τον εσωτερικόν εχθρόν της κακής διοικήσεως, αυτών που όπως λέγει ο Κοραής είναι οι άδικοι, οι κλέπτες και οι πλάνοι.

Εδείχθη επίσης ότι εκείνες οι δραματικές ώρες της παλιγγενεσίας πολύ ομοιάζουσι με τις σημερινές δύσκολες καταστάσεις, όπου το έθνος προσπαθεί να ορθοποδήση οικονομικώς. Στο παρόν μέρος και εις όσα ακολουθήσουν θα ομιλήσωμεν δια τον σοβαρόν τρόπον εξοικονομίσεως εσόδων του κρατικού μηχανισμού, τόσον τότε, όσον και την σήμερον, αυτόν του εξωτερικού δανεισμού δια να δειχθή πάλι τόσο η ομοιότης των στιγμών, όσο και η ύπαρξις ανθελλήνων εντός της πατρίδος.

ΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΔΑΝΕΙΑ

Η σύναψις δανείων στο εξωτερικόν συνδέεται  με την εξωτερικήν πολιτική. Από την πλευρά της χώρας, που ενθάρρυνε τους τραπεζικούς κύκλους του εξωτερικού δια την χορήγησιν δανείων, η απόφασις εκείνων ν’ ανταποκριθούν σήμαινε ενεργόν ενδιαφέρον δια τις εξελίξεις στον ελληνικόν χώρον και απετέλει προεγγραφή δια μελλοντικάς σχέσεις όχι βεβαίως αφιλοκερδείς.

Είναι εμφανές ότι εννοείται πως όταν μια χώρα, επειδή έχει ανάγκη από χρήμα καταφεύγει στην ξένην βοήθεια εκ προοιμίου γνωρίζει ότι εάν αυτή παρασχεθή, αυτοί οι δανειοδότες ευθύς μέλλουσιν να έχουν άμεσον ενδιαφέρον δια την πορείαν και την διοίκησίν της και αποφάσεις της, με άλλα λόγια αμέσως τίθενται ως συγκυβερνήτες της νόμιμης εκλεγμένης κυβερνήσεως πού έλαβεν το δάνειον, αφ’ ού έχουν έννομον συμφέρον να προασπισθούν τα συμφέροντά των.

Τω 1824 και 1825 δύο δάνεια χορηγήθησαν από αγγλικές τράπεζες, το πρώτο υπεγράφη δια ονομαστικόν κεφάλαιον 800 χιλιάδες λίρες και το δεύτερον δια 2 εκατομμύρια λίρες. Στις ελληνικές κυβερνήσεις περιήλθεν μέρος μόνον από τα χρήματα των δανείων. Τα υπόλοιπα παρακρατήθηκαν δια τόκους, προμήθειες κι άλλες δαπάνες! Πολλές υπήρξαν οι επικρίσεις δια τους επαχθείς όρους των δανείων και την διασπάθησίν των από τας κυβερνήσεις των ετών 1825-1826. Το χειρότερον όμως ήτο, ότι δια τα δάνεια αυτά υποθηκεύτηκαν τα λεγόμενα εθνικά κτήματα, πράγμα που δυσχέρανε πολύ την εσωτερική πολιτικήν ζωή. Αδρανούσε κάθε κίνησιν δια αποκατάστασιν ακτημόνων, αγωνιστών, αλυτρώτων αδελφών. Έτσι έχανε το κράτος την δυνατότητα να αυξήση τα εισοδήματά του από την εκποίησιν των κτημάτων και την αύξησιν της παραγωγής.

 

Η ΣΠΑΤΑΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ

Ο Samuel Howe (από το περιοδικόν «ιστορική επιθεώρησις», τεύχος Οκτ., 1971, σελ 73-76) λέγει: «Τίποτα δεν μπορει να περιγράψη την δίκαιη απορία της Ελλάδος, που διόρισεν κυβερνητικόν αντιπρόσωπον, τον κον Σπανιολάκη, δια να πάη στο Λονδίνο, να ιδή πού πήγε αυτό το τεράστιον ποσό. Άμα έφτασε αυτός στο Λονδίνο, βρήκε να τρώγωνται μεταξύ των τα εκεί μέλη της Ελληνικής Επιτροπής, οι ομολογιούχοι και οι Έλληνες αντιπρόσωποι. Στον τύπον δημοσιεύονταν κατηγορίαι και αντεγκλήσεις που ξεσκέπαζαν αισχρήν παραμέλησιν του καθήκοντος, καταχρήσεως και ολοφάνερες κλεψιές σε τέτοιον βαθμόν, που φυσικά όπου και να γινόταν, θα ‘ταν αίσχος με πολύ περισσότερον εδώ, που τα χρήματα αυτά χρειάζονταν δια την σωτηρίαν ολοκλήρου του έθνους. Και όλα αυτά έγιναν από ανθρώπους που στο στόμα των είχαν συνεχώς τας λέξεις ελευθερίαν, πατριωτισμός, φιλανθρωπία και φιλελληνισμός. Ακόμα το κοινό δεν έχει ιδέαν δια την αδιάντροπην σπατάλην ενός μεγάλου μέρους του δανείου και για τις απειράριθμες καταχρήσεις που γίνανε».

Για να διακόψωμε λίγο την διήγησιν του Άγγλου ερευνητού, μέγιστην απορίαν γεννιέται αυτομάτως εις τον καθέναν. Είναι δυνατόν σε μιαν τοιαύτην περίστασιν του έθνους, να υπήρξαν πολιτικοί που επρόδωσαν το καθήκον των δια ίδιον όφελος; Και αν το έκαναν τότε, που ο εχθρός ακόμα ήταν στα πατρικά χώματα, υπάρχει κανείς τόσον αφελής που να πιστεύη, ότι στην σύγχρονην εποχήν, οι συνάψεις δανείων από την κάσταν των πολιτικών, γίνονται δίχως όργια καταχρήσεων και κλεψιάς, αφ’ ού ουδείς κίνδυνος υπάρχει εξωτερικός; Με άλλα λόγια αν τότε συνέβαιναν αυτά επί των εξωτερικών δανεισμών, τώρα πια τι γίνεται; Πόσον μεγαλύτερον είναι το αίσχος αυτών; Μπορεί κανείς να διανοηθή; 

(συνεχίζεται)

Διαβάστε Περισσότερα