Μετοχές - συντακτικό αρχαίων ελληνικών




της  
Χριστίνας Σμαραγδάκη

ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΡΜΗΣ


ΜΕΤΟΧΕΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ:

Πρόκειται για ρηματικούς τύπους, δηλαδή προέρχονται από ρήματα, και συγκεκριμένα για ρηματικά επίθετα. Αυτό σημαίνει πως οι μετοχές έχουν τα χαρακτηριστικά τόσο των ρημάτων όσο και των επιθέτων. Κάθε μετοχή έχει, όπως ακριβώς και τα ρήματα, χρόνους, διαθέσεις και συντακτικό (παίρνει υποκείμενο, αντικείμενο κτλ.). Συγχρόνως, κάθε μετοχή, όπως ακριβώς και ένα επίθετο, έχει τρία γένη, μπορεί με τη χρήση ενός άρθρου να γίνει ουσιαστικό (πχ. ο λέγων) και μπορεί να λειτουργεί ως επιθετικός, κατηγορηματικός ή επιρρηματικός προσδιορισμός.



ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ: Ο Πλάγιος Λόγος (ΘΕΩΡΙΑ & ΑΣΚΗΣΕΙΣ)



Του
Σπύρου Παπασωτήρη




Πλάγιος λόγος λέγεται ο λόγος μέσω του οποίου μεταδίδονται τα λόγια ενός προσώπου έμμεσα, δηλαδή όχι ακριβώς όπως τα είπε αλλά όπως μας τα μεταφέρει ένα τρίτο πρόσωπο.



Υποτακτική του ελλόγως προσδοκωμένου και ελπιζομένου



ἐπιμελεία τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-Πτυχιούχου Κλασσικῆς Φιλολογίας
Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
-Μεταπτυχιακοῦ Ἐφηρμοσμένης Παιδαγωγικῆς
Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
- Ὑποψήφιου Διδάκτορος Κλασσικῆς Φιλολογίας
Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν


ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΡΜΗΣ
Υποτακτική του ελλόγως προσδοκωμένου και ελπιζομένου

Παρατηρητέον υφ’ ημών των φιλολόγων, ότι αι υποτακτικαί, ηγουμένων ιστορικών χρόνων (όταν προηγήται ρηματικός τύπος ιστορικού χρόνου) συμβαίνει να είναι πλειότεραι των ευκτικών εις τας τελικάς προτάσεις.

Πότε όμως διατηρείται η Υποτακτική και δεν τρέπεται αύτη εις Ευκτικήν του Πλαγίου Λόγου; Διότι ως γνωστόν η Ευκτική του Πλαγίου Λόγου προέρχεται:

· ή Από απλή Οριστική
· Ή από Υποτακτική με ή χωρίς το «ἂν»


Ἡ Τρίπτωτος Πρόθεσις «’Επί»




ἐπιμελεία τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς 
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν


ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΡΜΗΣ



Εμπρόθετοι προσδιορισμοί λέγονται οι προσδιορισμοί δια προθέσεων, αι οποίαι προθέσεις συντασσόμεναι μετά των πλαγίων πτώσεων χρησιμεύουν δια να δηλώσουν διαφόρους επιρρηματικάς σχέσεις. Εκ των προθέσεων είναι γνωστόν ότι άλλαι μεν συντάσσονται μετά μίας πτώσεως και λέγονται μονόπτωτοι άλλαι δε μετά δύο πτώσεων και λέγονται δίπτωτοι και άλλαι μετά τριών πτώσεων και λέγονται τρίπτωτοι. Μία εκ των τριπτώτων προθέσεων είναι και η πρόθεσις «επί».



Ἡ δυνητική εὐκτική





ἐπιμελεία τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΡΜΗΣ
Ἡ δυνητική εὒκτική
 


Η δυνητική ευκτική (ευκτική με το δυνητικό μόριο ἄν)( η ευκτική πλήν μέλλοντος) δηλώνει το δυνατόν γενέσθαι εν τω παρόντι ή εν τω μελλόντι, ότι το υπό του ρήματος σημαινόμενον είναι δυνατόν υπό ωρισμένας προϋποθέσεις να συμβή εις το μέλλον. Δια τούτο και καλείται έγκλισις του δυνατού γενέσθαι ή του πιθανού.


-         ὁ ἀγαθός ἀνήρ γένοιτ’ ἂν και ποτέ κακός (= δύναται να γίνη)




Αἱ Δευτερεύουσαι προτάσεις εἰς τον Πλάγιον Λόγον





Επιμέλεια:
Σ. Τσέλικας




Οι δευτερεύουσες προτάσεις του ευθέος λόγου παραμένουν δευτερεύουσες και στον πλάγιο και μόνο ως προς το πρόσωπο και η έγκλιση ενδέχεται να τροποποιηθούν. Ειδικότερα:



Συντακτικόν τῆς Ἀρχαίας με ἐρωτήσεις και ἀπαντήσεις


ΕΛ. Κ. ΒΟΛΟΝΑΚΗ




·        Συνοπτικόν
·        Με ερωτήσεις και απαντήσεις
·        2500 μεταφρασμένα παραδείγματα
·        Ασκήσεις και απαντήσεις
·        Σύμφωνον με το νέο σύστημα διδασκαλίας και αξιολόγησης




Ἡ Μετοχή κατηγορηματικῶς



Κ. ΑΣΩΠΙΟΥ
καθηγητοῦ τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων


ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΡΜΗΣ



Ποιά ρήματα συντάσσονται με Απαρέμφατον




Κ. ΑΣΩΠΙΟΥ

καθηγητοῦ τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων


ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΡΜΗΣ



Το απαρέμφατο, ως ρηματικό ουσιαστικό, είναι ένας πολύ εύχρηστος ρηματικός τύπος. Ως αντικείμενο διακρίνεται σε ειδικό απαρέμφατο (εξαρτάται από ρήματα λεκτικά, δοξαστικά και ρήματα που δηλώνουν ψυχικό πάθος) και τελικό απαρέμφατο (εξαρτάται από ρήματα εφετικά, δυνητικά και ρήματα που δηλώνουν έναρξη και λήξη, αμέλεια, μάθηση, λήθη, συνήθεια κτλ.)



Ρήματα συντασσόμενα μετά γενικῆς






τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν


τοῦ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ -πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας πανεπιστημίου Ἀθηνῶν -μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

Ρήματα συντασσόμενα μετά γενικῆς είναι τα εξής:


Ρήματα συντασσόμενα μετ’ αἰτιατικῆς






τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν




  

Η αιτιατική τίθεται ως άμεσον αντικείμενον των μεταβατικών ρημάτων. Δέχονται δε αυτήν όλα τα ρήματα τα μη υπαγόμενα εις την ανωτέρω κατηγορίαν. Αναφέρομεν ενταύθα γενικώς τα σημαίνοντα ωφέλειαν ή βλάβην ή άλλην επίδρασιν του υποκειμένου επί το αντικείμενον.




Ἄσκησις τροπῆς Εὐθέως Λόγου εἰς Πλάγιον στά Ἀρχαία Ἑλληνικά






τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν



Πρίν γίνει η άσκησις δέον να μελετηθούν πολύ καλά τα εξής:





Η απόλυτη χρήση του άναρθρου απαρεμφάτου της Αρχαίας Ελληνικής





συντακτικόν




 
1.    Η απόλυτη χρήση του άναρθρου απαρεμφάτου ή το "απόλυτο" απαρέμφατο.
Σε αντίθεση προς τις χρήσεις του απαρεμφάτου όπου είναι εξαρτημένο από ένα ρήμα, ουσιαστικό ή επίθετο, υπάρχουν και μερικά απαρέμφατα που δεν εξαρτώνται από οποιοδήποτε μέρος της πρότασης. 


Κατά την ανεξάρτητη, "απόλυτη" αυτή χρήση, το απαρέμφατο δεν φαίνεται να ανήκει στη συντακτική δομή της υπόλοιπης πρότασης. Η λειτουργία του είναι εδώ να τροποποιεί μια μεμονωμένη έκφραση ή να περιορίζει την ισχύ του περιεχομένου ολόκληρης της πρότασης (γι'αυτό και το απαρέμφατο αυτό αποκαλείται και "περιοριστικό").


Ἡ θεωρία τῶν Δευτερευουσῶν Τελικῶν προτάσεων τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς





ΑΧΙΛΛΕΩΣ Α. ΤΖΑΡΤΖΑΝΟΥ



 
Τελικαὶ προτάσεις

§ 142. Αἱ τελικαὶ προτάσεις, ἤτοι αἱ προτάσεις, αἱ ὁποῖαι δηλοῦν (τὸ τέλος, ἤτοι) τὸν σκοπὸν μιᾶς ἐνεργείας

1) εἰσάγονται μὲ τοὺς τελικοὺς συνδέσμους ἵνα, ὅπως καὶ ὡς (καὶ ὄφρα εἰς τοὺς ποιητὰς = γιὰ νά, νά), μετ’ ἀρνήσεως δέ, ὡς προτάσεις ἐπιθυμίας, εἰσάγονται μὲ τὸ ἵνα μή, ὅπως μὴ καὶ ὡς μή , ἢ μὲ μόνον τὸ μὴ (= γιὰ νὰ μή, νὰ μή).



Δίπτωτα ῥήματα τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς




του 
ΑΧΙΛΛΕΩΣ Α. ΤΖΑΡΤΖΑΝΟΥ


 
Δίπτωτα ῥήματα

α) Μὲ δύο αἰτιατικάς.

§72. Μὲ δύο ἀντικείμενα, ἀμφότερα κατ’ αἰτιατικὴν πτῶσιν, συντάσσονται

1) τὰ ῥήματα, τὰ ὁποῖα σημαίνουν ἐρωτᾶν, εἰσπράττειν, ἀποστερεῖν, ἀποκρύπτειν : οὐ τοῦτο ἐρωτῶ σε Ἀρφ. (πρβλ. αὐτὸ σὲ ῥώτησα ). οὐδένα ἐγὼ ἐπραξάμην μισθὸν ἢ ᾔτησα (= ἀπὸ κανέναν ἐγὼ δὲν) Πλ. Διογείτων τὴν θυγατέρα ἔκρυπτε τὸν θάνατο ν τοῦ ἀνδρὸς (= ἀπὸ τὴν θυγατέρα).



Οἱ Χρόνοι τοῦ Ρήματος τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς καί ἡ σημασία τους




ΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ


του Σ. Τσέλικα




§3.67. Οι χρόνοι του ρήματος της αρχαίας ελληνικής δηλώνουν, όπως και στα νέα ελληνικά, (α) τη χρονική βαθμίδα, αν δηλ. το περιεχόμενο του ρήματος τοποθετείται στο παρελθόν, στο παρόν ή στο μέλλον.
(β) την όψη ή τον τρόπο ενέργειας, δηλ. την ιδιαίτερη οπτική γωνία από την οποία το περιεχόμενο του ρήματος μπορεί να παριστάνεται (i) ως εξελισσόμενο, (ii) ως στιγμιαίο και (iii) ως συντελεσμένο.



Ἀσκήσεις Γραμματικῆς καί Συντακτικοῦ Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν Κατεύθυνσης Β' Λυκείου



επιμελεία των:
Αγγελικής Καραγιάννη
Ελένης Μαυρίδου
Χριστίνας Πετρά
Φιλίππου Παπαχαραλαμπίδη



Ασκήσεις Γραμματικής και Συντακτικού Αρχαίων Κατεύθυνσης Β΄ Λυκείου by ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΡΜΗΣ



Ἄσκησις ἐπί τῶν δευτερευουσῶν προτάσεων






του
Αριστείδη Χατζή



Να αναγνωριστούν οι παρακάτω δευτερεύουσες προτάσεις και να επισημανθεί ο συντακτικός τους ρόλος.