Ο πανεπιστήμων Μάξιμος Πλανούδης


της Ιωάννας Αρβανιτίδου

ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΡΜΗΣ


Φιλόλογος, ρήτορας, μαθηματικός, αστρονόμος, μουσικός… με δύο λέξεις: Μάξιμος Πλανούδης. Γεννήθηκε στη Νικομήδεια Βιθυνίας, περί το 1255, εγκαταστάθηκε με τον πατέρα του στην Κωνσταντινούπολη λίγο μετά την ανακατάληψη της Πόλης, το 1261, και εκεί έλαβε την πολύπλευρη μόρφωση του. Θεωρείται σίγουρο ότι μέχρι το 1280 είχε ολοκληρώσει τις σπουδές του, καθώς εκείνη τη χρονιά εξέδωσε μια συλλογή εξάμετρων στίχων.

Ο Πλανούδης εργάστηκε στο παλάτι, πιθανότητα ως γραφέας και αντιγραφέας χειρογράφων, και παρέμεινε αυτοκρατορικός υπάλληλος μέχρι να λάβει την απόφαση ζωής και να στραφεί στον μοναχισμό. Ο Μανουήλ, όπως ήταν το λαϊκό όνομα του, εκάρει μοναχός μεταξύ των ετών 1283-1292, άλλαξε το όνομα του σε Μάξιμος και αφοσιώθηκε στην μεγάλη του αγάπη: την φιλολογία -ελληνική και λατινική-.

Ο Μάξιμος Πλανούδης είναι ένας από τους σημαντικότερους λόγιους της παλαιολόγειας αναγέννησης και η μεγαλύτερη μορφή που γνώρισε ο 13ος αιώνας. Θεωρείται πρόδρομος των κλασικών σπουδών στη Δύση και εισηγητής της λατινικής γραμματείας στην Ανατολή, όντας άριστος λατινιστής.

Ο Μάξιμος Πλανούδης έγραψε ... τα πάντα και άφησε σημαντικότατο έργο. Έγραψε ρητορικά και θεολογικά έργα (λόγοι, εγκώμια, ποιήματα), φιλολογικά έργα (εκδόσεις, σχόλια, συλλογές, επιμερισμοί), επιστημονικά, μεταφραστικά και ιστορικά έργα. Έγραψε, επίσης επιστολές με αποδέκτες λαϊκούς, κληρικούς και μοναχούς.


ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΡΜΗΣ


Η γλώσσα του Πλανούδη ακολουθεί την αττική διάλεκτο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, στα έργα του παρατηρούνται γραμματικές και συντακτικές ανορθοδοξίες. Ωστόσο, είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι ένας τόσο άρτια μορφωμένος φιλόλογος υποπίπτει σε λάθη. Αυτά τα φαινόμενα θα μπορούσαν να ερμηνευτούν είτε ως συνειδητές επιλογές του συγγραφέα είτε ως απροσεξίες των αντιγραφέων των έργων του.

Ο Μάξιμος Πλανούδης πέθανε το 1305. Το έργο του, όμως, συνέχισε να στηρίζει την ελληνική παιδεία μέχρι και τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, καθώς τα διδακτικά του εγχειρίδια ήταν σε χρήση μέχρι τον 18ο αιώνα.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία:

1. Maximi monachi Planudis epistulae, M. Treu (ed.), Breslau 1890.
2. Maximi monachi Planudis epistulae, P. A. Leone (ed.), Classical and Byzantine Monographs 18, Amsterdam 1991.
3. C. Wendel, Planudea, Byzantinische Zeitschrift 40 (1940), 406-445.
4. N. G. Wilson, Οι λόγιοι στο Βυζάντιο, Ν. Κονομή (μτφρ.), Αθήνα 1991.
DMCA.com Protection Status Copyrighted.com Registered & Protected