ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ "ΗΘΟΣ" ΤΟΥ ΠΟΜΠΟΥ

ἐπιμελεία τοῦ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

  

Το ήθος του ομιλητή χαρακτηρίζεται από: συναίσθηση της ευθύνης, αισθήματα ευγνωμοσύνης, θυσία προσωπικών ενδιαφερόντων για το κοινό συμφέρον, θάρρος της γνώμης, τήρηση των ηθικών του αρχών, συνέπεια στην εφαρμογή του πολιτικού προγράμματος, πρόθεση να μην προδώσει τις προσδοκίες του λαού.

Με τα χαρακτηριστικά αυτά ο ρήτορας σκιαγραφεί γενικότερα το μοντέλο του ιδεώδους πολιτικού άνδρα.

- Ο πομπός παρουσιάζεται ως αξιόπιστο πρόσωπο, όταν με το λόγο του δίνει την εντύπωση στο δέκτη ότι κατέχει πλήρως το αντικείμενό του και ότι διακρίνεται για την ηθική του συμπεριφορά. Όταν ο πομπός αντιμετωπίζει με ειλικρίνεια, κατανόηση και ανθρωπιά, με καλή θέληση και χιούμορ την αντιτιθέμενη ομάδα, όταν σε περίπτωση διαφωνίας δεν επιτίθεται στα πρόσωπα με τα οποία διαφωνεί αλλά στην άποψη που αυτά υποστηρίζουν, τότε προκαλεί την εντύπωση ότι η συμπεριφορά του είναι ηθική.

- Στην προσπάθειά του να πείσει το δέκτη, ο πομπός προβάλλει την κατάλληλη εικόνα (Image) του εαυτού του. Η εικόνα αυτή δεν είναι ένα προσωπείο (Persona) πίσω από το οποίο ο πομπός επιδιώκει να κρύψει το πραγματικό του πρόσωπο, απλώς πρόκειται για ένα "φίλτρο" που χρησιμοποιεί, για να τονίσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και έτσι να κερδίσει την εμπιστοσύνη του δέκτη. Η εικόνα αυτή είναι συνήθως αξιόπιστη και πειστική, όταν ο πομπός έχει προσδιορίσει με σαφήνεια το σκοπό του και έχει προβλέψει το είδος του δέκτη στον οποίο απευθύνεται. Επομένως δε χρειάζεται να επικεντρώσει ο πομπός την προσπάθειά του στη δημιουργία μιας αξιόπιστης εικόνας· η εικόνα αναδύεται μόνη της από τον ίδιο το λόγο του, εφόσον ο πομπός λαμβάνει υπόψη του τις βασικές παραμέτρους της επικοινωνίας (το σκοπό του δέκτη), και φροντίζει να διαθέτει ο λόγος του ενότητα, πληρότητα, καλή οργάνωση, συνοχή, σαφήνεια και ακρίβεια.

Σκόπιμο είναι να υποβάλει ο πομπός στον εαυτό του τις παρακάτω ερωτήσεις, για να προβλέψει το είδος του δέκτη στον οποίο απευθύνεται και να διαμορφώσει ανάλογα το λόγο του:

1. Σε ποιο βαθμό είναι πιθανό να γνωρίζει ο δέκτης το θέμα; Για ποιες πλευρές του θέματος πρέπει να ενημερώσω το δέκτη αναλυτικά;

2. Είναι πιθανό να ενδιαφέρεται ο δέκτης για το θέμα; Πώς μπορώ να προκαλέσω ή να αυξήσω το ενδιαφέρον του; Σε τι είδους επικλήσεις είναι πιθανό να ανταποκρίνεται;

3. Ποια είναι ή προβλεπόμενη αντίδραση του δέκτη; Θα δεχτεί ή θα αντικρούσει τις απόψεις μου; Με ποια επιχειρήματα ή τεκμήρια μπορώ να αντιμετωπίσω τις πιθανές αντιδράσεις του;

4. Ενδέχεται να με αντιμετωπίσει ο δέκτης ως αξιόπιστο πρόσωπο που κατέχει επαρκώς το θέμα ή όχι; Αν όχι, πώς μπορώ να κερδίσω την εμπιστοσύνη του;