Σχηματισμὸς τῶν ἐγκλίσεων καὶ τῶν χρόνων τῶν ῥημάτων




ἐπιμελεία τοῦ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν





1. Συζυγία τῶν εἰς -ω ῥημάτων

 
῾Η συζυγία τῶν εἰς - ω ῥημάτων περιλαμβάνει:
1) ῥήματα βαρύτονα , ἤτοι ῥήματα, τὰ ὁποῖα λήγουν εἰς -ω ἄτονον: λύω, πείθω ˙
2) ῥήματα συνῃρημέναπερισπώμενα , ἤτοι ῥήματα, τὰ ὁποῖα λήγουν εἰς - ω περισπώμενον: τιμῶ, ποιῶ



Παράδειγμα βαρυτόνον ῥήματος ἐνεργητικῆς φωνῆς 



Ὁριστικὴ Χρόνοι ἀρκτικοὶ
Ὁριστικὴ
Χρόνοι παραγώμενοι
Ὑποτακτικὴ

Ἐνεστὼς Παρατικὸς
λῡ΄-ω λύ-εις λύ-ει λύ-ομεν λύ-ετε λύ-ουσι(ν)
ἔ-λῡ-ον ἔ-λυ-ες ἔ-λυ-ε(ν) ἐ-λύ-ομεν ἐ-λύ-ετε ἔ-λυ-ον
(ἵνα) λύω λύ-ῇς λύ-ῇ λύ-ωμεν λύ-ητε λύ-ωσι(ν)
Μέλλων
λῡ΄-σω λύ-σεις λύ-σει λύ-σομεν λύ-σουσι(ν)


Ἀόριστος α΄

ἔ-λῡ-σα ἔ-λυ-σας ἔ-λυ-σε(ν) ἔ-λύ-σαμεν ἐ-λύ-σατε ἔ-λυ-σαν
(ἵνα) λύ-σω λύ-σῇς λύ-σῇ λύ-σωμεν λύ-σητε λύ-σωσι(ν)
Παρακείμενος Ὑπερσυντέλικος
λέ-λῡ-κα λέ-λυ-κας λέ-λυ-κε(ν) λε-λύ-καμεν λε-λύ-κατε λε-λύ-κασι(ν)
ἐ-λελῡ-΄κειν¹ ἐ-λε-λύ-κεις ἐ-λε-λύ-κει ἐ-λε-λύ-κεμεν² ἐ-λε-λύ-κετε ἐ-λε-λύ-κεσαν
(ἵνα) λελύκω λελύκῇς λελύκῇ κλπ. καὶ (συνηθέστερον) λελυκὼς ὦ, ᾖς, ᾖ, λελυκότες ὦμεν, ἦτε, ὦσι(ν)

Τετελ. Μέλλων
λελυκὼς ἔσομαι, ἔσει, ἔσται λελυκότες ἐσόμεθα, ἔσεσθαι, ἔσονται
¹
1. Ἀρχαιότεροι τύποι προσέτι: ἐλελύ-κη(ν), ἐλελύ-κης, ἐλελύ-κη .
2. Μεταγενέστεροι τύποι προσέτι: ἐλελύ-κειμεν, ἐλελύ-κειτε, ἐλελύ-κεισαν.


Εὐκτικὴ
Προστακτικὴ
Ἀπαρέμφατον
Μετοχὴ
(εἴθε) λύ-οιμι λύ-οις λύ-οι λύ-οιμεν λύ-οιτε λύ-οιεν
- λῡ-ε λυ-έτω - λύ-ετε λυ-όντων ἢ λυ-έτωσαν
λύ-ειν
λύ-ων (λύ-οντος) λύουσα (λυούσης) λῡ-ον (λύ-οντος)
(ὅτι) λύ-σοιμι λύ-σοις λύ-σοι λύ-σοιμεν λύ-σοιτε λύ-σοιεν

λύ-σειν
λύ-σων (λύσοντος) λύ-σουσα (λυσούσης) λῦ-σον (λύσοντος)
(εἴθε) λύσαιμι λύσαις ἢ λύ-σειας λύ-σαι ἢ λύ-σειε(ν) λύ-σαιμεν λύ-σαιτε λύ-σαιεν ἢ λύ-σειαν
- λῦ-σον λυ-σάτω - λύ-σατε λυ-σάντων ἢ λυ-σάτωσαν
λῦ-σαι
λύ-σας (λύσαντος) λύ-σασα (λυσάσης) λῦ-σαν (λύσαντος)
(εἴθε) λε-λύ-κοιμι λελύκοις λελύκοι κτλ. καὶ (συνηθέστερον) λελυκὼς εἴην,εἴης, εἴη λελυκότες εἴημεν ἢ εἴμεν, εἴητε ἢ εἴτε, εἴησαν ἢ εἴεν
- λελυκὼς ἴσθι ἔστω λελυκότες ἔστε ἔστων
λελυκέναι
λελυ-κὼς (λελυ-κότος) λελυ-κυῖα(λελυ-κυίας) λελυκὸς (λελυκότος)

3. ῾Η εὐκτικὴ τοῦ μέλλοντος ἐν γένει οὐδέποτε λαμβάνεται ὡς εὐχετική.
4. Οἱ τύποι τῆς εὐκτικῆς τοῦ ἐνεργ. ἀορ. α΄, οἱ ὁποῖοι λήγουν εἰς - ειας , - ειε , - ειαν , λέγονται Αἰολικοὶ καὶ εἶναι εὐχρηστότεροι τῶν ἄλλων.
5. Οἱ τύποι τοῦ γ΄ πλῃθυντικοῦ τῆς προστακτικῆς, οἱ ὁποῖοι λήγουν εἰς - ντων , εἶναι εὐχρηστότεροι τῶν τύπων, οἱ ὁποιοι ληγουν εἰς - τωσαν


Παράδειγμα βαρυτόνου ῥήματος μέσης φωνῆς μέσης διάθεσης.
Λύομαι = λύω τὸν ἐαυτὸ μου. 



Ὁριστικὴ Χρόνοι ἀρκτικοὶ
Ὁριστικὴ
Χρόνοι παραγώμενοι
Ὑποτακτικὴ

Ἐνεστὼς Παρατατικὸς
λῡ΄-ομαι λύ-ῇ (ἢ λύει) λύ-εται λυ-όμεθα λύ-εσθε λύ-ονται
ἐ-λῡ-όμην ἐ-λύ-ου ἐ-λύ-ετο ἐ-λυ-όμεθα ἐ-λύ-εσθε ἐ-λύ-οντο
(ἵνα) λύ-ωμαι λύ-ῇ λύ-ηται λυ-ώμεθα λύ-ησθε λύ-ωνται
Μέσος μέλλων
λῡ΄-σομαι λύ-σῇ (ἢ λύ-σει) λύ-σεται λυ-σόμεθα λύ-σεσθε λύ-σονται


Μέσος Ἀόριστος α΄

ἐ-λῡ-σάμην ἐ-λύ-σω ἐ-λύ-σατο ἐ-λυ-σάμεθα ἐ-λύ-σασθε ἐ-λύσαντο
(ἵνα) λύ-σωμαι λύ-σῇ λύ-σηται λυ-σώμεθα λύ-σησθε λύ-σωνται
Παρακείμενος Ὑπερσυντέλικος
λέ-λῡ-μαι λέ-λυ-σαι λέ-λυ-ται λε-λύ-μεθα λέ-λυ-σθε λέ-λυ-νται
ἐ-λε-λῡ΄-μην ἐ-λέ-λυ-σο ἐ-λέ-λυ-το ἐ-λε-λύ-μεθα ἐ-λέ-λυ-σθε ἐ-λέ-λυ-ντο
(ἵνα) λελυμένος ὦ λελυμένος ᾖς λελυμένος ᾖ λελυμένοι ὦμεν λελυμένοι ἦτε λελυμένοι ὦσι(ν)

Τετελ. Μέλλων
λε-λύ-σομαι ἢ λελυμένος ἔσομαι λε-λύ-σῃ (ἢ-σει) ἔσει λε-λύ-σεται » ἔσται λε-λυ-σόμεθα ἢ λελυμένοι ἐσόμεθα λε-λύ-σεσθε » ἔσεσθε λε-λύ-σονται » ἔσονται



* Ἀντὶ τῶν εἰς -η παλαιοτέρων τύπων τοῦ προσώπου τούτου συνηθέστεροι εἶναι ὁ εἰς - ει . Οὕτω δὲ κανονικῶς ἐκφέρονται διὰ τοῦ - ει τὰ δεύτερα ἐνικὰ του βούλομαι, οἴομαι καὶ ὄψομαι ( βούλει, οἴει, ὄψει ).


Εὐκτικὴ
Προστακτικὴ
Ἀπαρέμφατον
Μετοχὴ
(εἴθε) λυ-οίμην λύ-οιο λύ-οιτο λυ-οίμεθα λύ-οισθε λύ-οιντο
- λύ-ου λυ-έσθω - λύ-εσθε λυ-έσθων ἢ λυ-έσθωσαν
λύ-εσθαι
λυ-όμενος λυ-ομένη λυ-όμενον
(ὅτι) λυ-σοίμην λύ-σοιο λύ-σοιτο λυ-σοίμεθα λύ-σοισθε λύ-σοιντο

λύ-σεσθαι
λυ-σόμενος λυ-σομένη λυ-σόμενον
(εἴθε) λυ-σαίμην λύ-σαιο λύ-σαιτο λυ-σαίμεθα λύ-σαίσθε λύ-σαιντο
- λῦ-σαι λυ-σάσθω - λύ-σασθε λυ-σάσθων ἢ λυ-σάσθωσαν
λύ-σασθαι
λυ-σάμενος λυ-σαμένη λυ-σάμενον
(εἴθε) λελυμένος εἴην λελυμένος εἴης λελυμένος εἴη λελυμένοι εἴημεν ἢ εἴμεν λελυμένοι εἴητε ἢ εἴτε λελυμένοι εἴησαν ἢ εἴεν
- λέ-λυ-σο λε-λύ-σθω - λέ-λυ-σθε λε-λύ-σθων ἢ λε-λύ-σθωσαν
λε-λύ-σθαι
λε-λυ-μένος λε-λυ-μένη λε-λυ-μένον

λε-λύ-σοιμην ἢ λελυμένος ἐσοιμην λε-λύ-σοιο » ἔσοιο λε-λύ-σοιτο » ἔσοιτο λε-λυ-σοίμεθα ἢ λελυμένοι ἐσοίμεθα λε-λύ-σοισθε » ἔσοισθε λε-λύ-σοιντο » ἔσοιντο
λε-λύ-σεσθαι ἢ λε-λυ-μένος ἔσεσθαι
λε-λυ-σόμενος, -η, -ον, ἢ λελυμένος ἐσόμενος, -η, -ον λελυμένοι ἐσόμενοι, -αι, -α


* Οἱ εἰς - σθων τύποι εἶναι παλαιότεροι καὶ συνηθέστεροι. 


Παράδειγμα βαρυτόνου ῥήματος μέσης φωνῆς, παθητικὴς διαθέσεως. Λύομαι = λύομαι ὑπὸ ἄλλου. 


Ὁριστικὴ Χρόνοι ἀρκτικοὶ
Ὁριστικὴ Χρόνοι παραγόμενοι
Ὑποτακτικὴ

Ἐνεστὼς Παρατατικὸς
λῡ΄-ομαι λύ-ῃ (ἢ λύ-ει) λύ-εται κτλ.
ἐ-λῡ-όμην ἐ-λύ-ου ἐ-λύ-ετο κτλ
(ἵνα) λύ-ωμαι λύ-ῃ λύ-ηται κτλ.
ὅπως τῆς μέσης διαθέσεως
Παθ. Μέλλων α΄
λῡ-θή-σομαι λυ-θή-σῃ (ἢ -σει) λυ-θή-σεται λυ-θή-σόμεθα λυ-θή-σεσθε λυ-θή-σονται


Παθητικὸς Ἀόριστος α΄

ἐ-λῡ΄-θην ἐ-λύθης ἐ-λύ-θη ἐ-λύ-θημεν ἐ-λύ-θητε ἐ-λύ-θησαν
(ἵνά) λυ-θῶ λυ-θῇς λυ-θῇ λυ-θῶμεν λυ-θῆτε λυ-θῶσι

Παρακείμενος Ὑπερσυντέλικος
λέ-λυ-μαι λέ-λυ-σαι λέ-λυ-ται κτλ.
ἐ-λε-λύ-μην ἐ-λέ-λυ-σο ἐ-λέ-λυ-το κτλ.
(ἵνα) λελυμένος ὦ ᾖς ᾖ κτλ.
Τετελ. Μέλλων
λε-λύ-σομαι λε-λύ-σῃ (ἢ -σει) λε-λύ-σεται κτλ. ὅπως τῆς μέσης διαθέσεως

1. Οἱ τύποι οὗτοι προῆλθον διὰ συναιρέσεως ἐκ παλαιοτέρων τύπων λυ-θή-ω, λυ-θή-ῃς, λυ-θή-ῃ κτλ.
Εὐκτικὴ
Προστακτικὴ
Ἀπαρέμφατον
Μετοχή

(εἴθε) λυ-οίμην λύ-οιο λύ-οιτο κτλ.*
- λύ-ου λυ-έσθω κτλ.*
λύ-εσθαι
λυ-όμενος λυ-ομένη λυ-όμενον
*ὅπως τῆς μέσης διάθεσεως
(ὅτι) λυ-θη-σοίμην λυ-θή-σοιο λυ-θή-σοιτο λυ-θη-σοίμεθα λυ-θή-σοισθε λυ-θή-σοιντο
..........
λυ-θή-σεσθαι
λυ-θη-σόμενος λυ-θη-σομένη λυ-θη-σόμενον

(εἴθε) λυ-θείην λύ-θείης λύ-θείη λυ-θείημεν ἢ λυ-θεῖμεν λυ-θείητε ἢ λυ-θεῖτε λυ-θείησαν ἢ λυθεῖεν
- λύ-θη-τι λυ-θή-τω - λύ-θη-τε λυ-θέ-ντων ἢ λυ-θή-τωσαν
λύ-θῆ-ναι
λυ-θεὶς (λυ-θέντος) λυ-θεῖσα (λυ-θείσης) λυ-θὲν (λυ-θέντος)
ὅπως τῆς μέσης διάθεσεως


λε-λυ-σοίμην λε-λύ-σοιο λε-λύ-σοιτο κτλ.
...........
λε-λύ-σεσθαι
λε-λυ-σόμενος, -η, -ον κτλ.


ὅπως τῆς μέσης διάθεσεως
2. ᾽Εκ τῶν τύπων λυ-θε-ίη-ν, λυ-θε-ίη-ς, λυ-θε-ίη-μεν ἢ λυ-θε-ῖ-μεν κτλ.
3. Οἱ βραχύτεροι τύποι λυθεῖμεν, λυθεῖτε, λυθεῖεν εἶναι συνηθέστεροι τῶν μακροτέρων τύπων λυθείημεν, λυθείητε, λυθείησαν .
4. ᾽Εξ ἀρχικοῦ τύπου λύ-θη-θι.
5. ᾽Εξ ἀρχικῶν τύπων λυθέ-ντ-ς, λυ-θέ-ντ-ια, λυ-θέ-ντ


Γενικαὶ παρατηρήσεις
εἰς τὸν σχηματισμὸν τῶν χρόνων καὶ τῶν ἐγκλίσεων

 
·        Τὰ ῥήματα μέσης καὶ παθητικῆς διαθέσεως, ἤτοι τὰ μέσα καὶ τὰ παθητικὰ ῥήματα, ἔχουν πάντας τοὺς χρόνους κοινούς, ἐκτὸς τοῦ μέλλοντος καὶ τοῦ ἀορίστου: λύομαι (= λύω τὸν ἑαυτόν μου ἢ λύομαι ὑπὸ ἄλλου), ἐλυόμην, λέλυμαι, ἐλελύμην, λελύσομαι · ἀλλά: λύσομαι (= θὰ λύσω τὸν ἑαυτόν μου), λυθήσομαι (= θὰ λυθῶ ὑπὸ ἄλλου), ἐλυσάμην (= ἔλυσα τὸν ἑαυτόν μου), ἐλύθην (= ἐλύθην ὑπὸ ἄλλου).
·        Αἱ καταλήξεις τοῦ μέλλοντος ἐν γένει (ἐνεργητικοῦ, μέσου, παθητικοῦ καὶ μονολεκτικοῦ τετελεσμένου) εἰς πάσας τὰς ἐγκλίσεις εἶναι αἱ ἴδιαι μὲ τὰς καταλήξεις τοῦ ἀντιστοίχου ἐνεστῶτος: λύσ-ω (λύ- ω ), λύσ-ομαι, λύθήσ-ομαι, λελύσ-ομαι (λύ- ομαι ). Ἀλλὰ
·        πρὸς σχηματισμὸν τοῦ ἐνεργητικοῦ καὶ τοῦ μέσου (ἁπλοῦ ἢ τετελεσμένου μονολεκτικοῦ) μέλλοντος προστίθεται εἰς τὸ θέμα πρὸ τῶν καταλήξεων ὁ χρονικὸς χαρακτὴρ αὐτοῦ σ : (λύ-ω) λύ-σ-ω , (λύ-ομαι) λύ-σ-ομαι, λελύ-σ-ομαι·
·        πρὸς σχηματισμὸν τοῦ παθητικοῦ μέλλοντος προστίθεται εἰς τὸ θέμα πρῶτον τὸ πρόσφυμα θη καὶ ἔπειτα ὁ χρονικὸς χαρακτὴρ σ πρὸ τῶν καταλήξεων: (λύ-ομαι) λυ - θή - σ - ομαι ..
·        Χρονικὸν χαρακτῆρα σ ἐκτὸς τοῦ μέλλοντος ἔχει καὶ ὁ ἐνεργητικὸς καὶ μέσος ἀόριστος α΄: ἔλυ- σ -α, ἐλυ- σ -άμην .
·        ῾Ο ἐνεργητικὸς παρακείμενος πλείστων ῥημάτων σχηματίζεται εἰς - κα , ὁ δὲ ὑπερσυντέλικος αὐτῶν εἰς - κειν , ἤτοι ὁ ἐνεργητικὸς παρακείμενος καὶ ὁ ὑπερσυντέλικος τῶν φωνηεντολήκτων, τῶν ὀδοντικολήκτων καὶ τῶν ἐνρινολήκτων ἢ ὑγρολήκτων ῥημάτων ἔχει χρονικὸν χαρακτῆρα κ: (λύ-ω) λέλυ- κ -α, ἐλελύ- κ -ειν, (πείθω, θ. πειθ-) πέπει- κ -α , (φαίνω, θ. φαν-) πέφαγ- κ -α, (καθαίρω, θ. καθαρ-) κεκάθαρ- κ -α .
·        Τὸ ο καὶ τὸ ε , ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἀρχίζουν πᾶσαι σχεδὸν αἱ καταλήξεις τοῦ ἐνεστῶτος καὶ τοῦ παρατατικοῦ, καθὼς καὶ τοῦ μέλλοντος ἐνεργητικοῦ καὶ μέσου ἢ παθητικοῦ εἰς πάσας τὰς ἐγκλίσεις, ἐκτὸς τῆς ὑποτακτικῆς, καὶ εἰς τὸ ἀπαρέμφατον καὶ τὴν μετοχήν, λέγονται θεματικὰ φωνήεντα τῶν ἐγκλίσεων τούτων. 


Σημείωσις . Κανονικῶς τὸ μὲν θεματικὸν φωνῆεν ο ὑπάρχει πρὸ τοῦ μ ἢ τοῦ ν ἢ πρὸ φωνήεντος: λύ- ο-μεν , λύ- ο - νται , ἔλυ- ο-ν , λύ- ο-ιμεν˙ τὸ δὲ θεματι κὸν φωνῆεν ε ὑπάρχει πρὸ τοῦ στ : λύ- ε -σθε λύ- ε -ται . 


·        Τύποι οἶοι λύουσι, λέγουσι κτλ. προῆλθον ἐκ παλαιοτέρων τύπων λύονσι,λέγονσι , οἱ ὁποῖοι πάλιν προῆλθον ἐξ ἀρχικῶν τύπων λύοντι , λέγοντι.
·        ῾Ομοίως τύποι οἷος ὁ λύωσι προῆλθον ἐκ παλαιοτέρων λύωνσι - λύωντι.
·        ῾Ομοίως τύποι οἷοι λελύκᾶσι - γεγράφᾶσι κτλ. προῆλθον ἐκ παλαιοτέρων τύπων λελύκανσι - λελύκαντι, γεγράφανσι - γεγράφαντι.
·        Τύποι δἐ οἷοι οἱ τοῦ β’ ἑνικοῦ τοῦ μέσου ἢ τοῦ παθητικοῦ ἐνεστῶτος κτλ. λύη (λύεσαι), λέγῃ (= λέγεσαι) κτλ. προῆλθον διὰ συναιρέσεως έκ παλαιοτέρων τύπων λύεαι, λέγεαι , οἱ ὁποῖοι πάλιν προῆλθον ἐξ ἀρχικῶν τύπων λύεσαι, λέγεσαι.
·        ῾Ομοίως τύποι οἷοι ἐλύον, ἐλέγου κτλ., ἐλύσω, ἐτάξω κττ. προῆλθον διὰ συναιρέσεως ἐκ παλαιοτέρων τύπων ἐλύ-εο, ἐλέγ-εο κτλ, ἐλύσ-αο , ἐτάξ-αο κτλ., οἱ ὁποῖοι πάλιν προῆλθον ἐξ ἀρχικῶν τύπων ἐλύ-εσο, ἐλέγ - εσο κττ., ἐλύσ-ασο, ἐτάξ-ασο κτλ..
·        ῾Ομοίως προῆλθον τύποι τῆς εὐκτικῆς οἷοι λύοιο, παιδεύσαιο κττ. ἐξ ἀρχικῶν τύπων λύ-οισο, παιδεύ-σαισο κτλ..
·        ῾Ομοίως προῆλθον τύποι τῆς προστακτικῆς λύου, παιδεύου κττ. ἐκ παλαιοτέρων τύπων λύ-εο, παιδεύ-εο κτλ., οἱ ὁποῖοι πάλιν προῆλθον ἐξ ἀρχικῶν τύπων λύ-εσο, παιδεύ-εσο κτλ..
·        Τοῦ δὲ ἐνεργητικοῦ ἀπαρεμφάτου τύποι οἷοι λύειν, λέγειν κτλ. προῆλθον διὰ συναιρέσεως ἐκ παλαιοτέρων τύπων λύ-ε-εν, λέγ-ε-εν κτλ. ἤτοι ἡ κατάληξις τοῦ ἐνεργητικοῦ ἀπαρεμφάτου - ειν προῆλθεν ἐκ τῆς - εεν .
·        ῾Η ὑποτακτικὴ πάντων τῶν χρόνων καὶ τῆς ἐνεργητικῆς καὶ τῆς μέσης φωνῆς ἔχει θεματικὰ φωνήεντα ω καὶ η (ἀντίστοιχα πρὸς τὰ θεματικὰ φωνήεντα ο καὶ ε τῆς ὁριστικῆς) : λύ- ω -μεν ( λύ-ο-μεν ), λύ- η -σθε (λύ-ε-σθε).
·        ῾Ο ἐνεργητικὸς καὶ μέσος ἀόριστος α΄ εἰς πάσας τὰς ἐγκλίσεις, πλὴν τῆς ὑποτακτικῆς, καὶ ὁ ἐνεργητικὸς παρακείμενος εἰς τὴν ὁριστικὴν ἔχουν θεματικὸν φωνῆεν α : ἐλύσ- α -μεν, ἐλύσ- α -ντο, λύσ- α -ιμεν, λύσ- α -σθε, λύσ- α -ιντο, λελύκ- α -μεν.
·        ῾0 ἐνεργητικὸς ὑπερσυντέλικος εἰς τὴν ὁριστικὴν εἰς μὲν τὸν ἑνικὸν ἔχει θεματικὸν φωνῆεν ει , εἰς δὲ τὸν πληθυντικὸν (καὶ τὸν δυϊκὸν) ε : ἐλελύκ - ει - ν , ἐλελύκ- ει -μεν , ( ἐλελύκ- ε -τον, ἐλελυκ- -την ).
·        ῾Ο ἐνεργητικὸς παρακείμενος εἰς τὴν ὑποτακτικήν, τὴν εὐκτικὴν καὶ τὴν προστακτικὴν σπανίως σχηματίζεται μονολεκτικῶς ( λελύκω, λελύκοιμι, λελυκέτω )· συνηθέστερον σχηματίζεται περιφραστικῶς μὲ τὴν μετοχὴν αὐτοῦ καὶ τὰς ἀντιστοίχους ἐγκλίσεις τοῦ ἐνεστῶτος τοῦ ῥήματος εἰμί : λελυκὼς , λελυκὼς εἴην , λελυκὼς ἔστω .
·        ῾Ο μέσος παρακείμενος εἰς μὲν τὴν ὑποτακτικὴν καὶ τὴν εὐκτικὴν σχηματίζεται πάντοτε περιφραστικῶς, μὲ τὴν μετοχήν του καὶ τὰς ἀντιστοίχους ἐγκλίσεις τοῦ ἐνεστῶτος τοῦ ῥήματος εἰμὶ ( λελυμένος , λελυμένος εἴην ), εἰς δὲ τὴν προστακτικὴν σχηματίζεται καὶ μονολεκτικῶς καὶ περιφραστικῶς: λέλυσο ἢ λελυμένος ἴσθι .
·        Εἰς πάντας τοὺς τύπους τοῦ μέσου καὶ παθητικοῦ παρακειμένου καὶ ὑπερσυντελίκου, οἱ ὁποῖοι σχηματίζονται μονολεκτικῶς, δὲν ὑπάρχουν θεματικὰ φωνήεντα, αἱ δὲ καταλήξεις προστίθενται ἀμέσως εἰς τὸ θέμα αὐτοῦ: λέλυ-μαι, ἐλέλυ-ντο, λελύ-σθαι, λελυ-μένος.
·        Καὶ τοῦ παθητικοῦ ἀορίστου οἱ τύποι ἐν γένει σχηματίζονται χωρὶς θεματικὰ φωνήεντα, ἀλλὰ πρὸς σχηματισμὸν αὐτῶν προστίθεται εἰς τὸ θέμα πρὸ τῶν καταλήξεων τὸ πρόσφυμα θη , τὸ ὁποῖον πρὸ τοῦ (ἐγκλιτικοῦ) φωνήεντος ι καὶ πρὸ τοῦ ντ πάσχει συστολὴν καὶ γίνεται θε : ἐλύ- θη -ν, ἐλύ- θη -σαν, λυ- θε -ῖ-μεν, λυ- θέ -ντων.
·        Τὸ πρόσφυμα θη εἰς τὴν ὑποτακτικὴν τοῦ παθητικοῦ ἀορίστου συναιρεῖται μὲ τὰς καταλήξεις καὶ οὕτω προκύπτουν (φαινομενικαὶ) καταλήξεις, -θῶ, -θῇς, -θῇ κτλ. 


Σημείωσις . Καὶ τοῦ ἀπαρεμφάτου τοῦ παθητικοῦ ἀορίστου ἡ κατάληξις - θῆναι προῆλθε διὰ συναιρέσεως ἐκ τοῦ - θηέναι (λυ-θη-έναι) λυ-θῆναι


·        ῾Η εὐκτικὴ ἔχει ἐγκλιτικὰ φωνήεντα ιη ἢ ἁπλοῦν ι , τὰ ὁποῖα προστίθενται εἰς τὸ θέμα πρὸ τῶν καταλήξεων μετὰ τὸ θεματικὸν φωνῆεν (ὅπου ὑπάρχει τοιοῦτον φωνῆεν). Τὸ ἐγκλιτικὸν φωνῆεν ι συναιρεῖται μὲ τὸ προηγούμενον φωνῆεν τοῦ θέματος: λυ-θε-ίη-μεν, λυ-θε-ῖ-μεν, λύ-ο-ι-μεν, λύ-σα-ι-μεν, λύσ-α-ι-ντο.

DMCA.com Protection Status


author image

About the Author

This article is written by: Φιλόλογος Ερμής - He has already written over 2.200 articles for Φιλόλογος Ερμής. He has Graduate Diploma in Classical Philology, Postgraduate Diploma in Applied Pedagogic, and is Candidate Doctor(Dph) of Classical Philology. Stay touch with him or email him