ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛAΔΑ
επιμελεία τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
- Πρόσφυγες, εργάτες και κατοικία
(Mαρ. Δεσύπρη H γυναίκα και η κοινωνική πρόνοια, Aθήνα, 1922)
"Όλα σχεδόν τα λαϊκά σπίτια είνε άθλια και όταν ακόμα φαντάζουν απέξω φρεσκοασπρισμένα κάποτε, γιατί είν' όλα κακοχτισμένα, με στέγες που ανάμεσά τους βλέπει κανείς συχνά τον ουρανό, με πάτωμα το υγρό χώμα, με πόρτες που αφίνουν μεγάλες σχισμάδες και παράθυρα χωρίς τζάμια. Μα στις παλιές συνοικίες και στις δύο πόλεις η κατάστασις είνε φρικτή.
Δρόμοι στενοί. Σπίτια παλιά, πολλά έτοιμα να πέσουν. Σκάλες που οι σανίδες τους ξεφεύγουν κάτω απ' τα πόδια εκείνου που ανεβαίνει. Πατώματα σαρακωφαγωμένα, ακάθαρτα, ανώμαλα από τις πολλές σανίδες που η μια απάνω στην άλλη βουλώνουν τις τρύπες, μαζύ με τενεκέδες που ξεσκίζουν τα πόδια των ξυπόλυτων παιδιών. Τοίχοι σταχτιοί που απάνω τους ζωγραφίζει μια παράξενη διακόσμηση η μούχλα και η υγρασία. Αυλές στενές, υγρές και ακάθαρτες. Δωμάτια μικρά σαν τρύπες. Δωμάτια που άλλοτε ήταν αποθήκες, μαγειρειά ή πλυσταρειά. Yπόγεια χωρίς φως, χωρίς αέρα, υπόγεια βαθιά χωρίς παράθυρα κάποτε. [...] Από κάθε πόρτα βγαίνουν παιδάκια ωχρά, κίτρινα, καχεκτικά, με τραβηγμένα προσωπάκια, με ματάκια κατακόκκινα από τα τραχώματα, με καλαμένια ποδαράκια που καθώς κουνούν αργά τα ζαρωμένα κορμάκια τους δίνουν την εντύπωση γέρων. Η ακαθαρσία στήνει εκεί μέσα το βασίλειό της".
***
2. Η διανομή των γαιών
Tο απόσπασμα που ακολουθεί, αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης αναφοράς του Γ. Φεσσόπουλου, διευθυντή (και πρώτου οργανωτή), της ελληνικής υπηρεσίας πληροφοριών, της Y.Γ.A.K., (Yπηρεσία Γενικής Aσφαλείας του Kράτους). Aπεστάλη στο γραφείο του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού στις 3 Σεπτεμβρίου 1936. Συμπεριλαμβάνεται στο "Mειονότητες και προπαγάνδα στη Bόρεια Eλλάδα κατά το Mεσοπόλεμο", σε επιμέλεια του K. Σκορδύλη, Ίστωρ, τευχ. 7, Δεκέμβριος 1994.
Η Γενική Ασφάλεια του Κράτους, λειτουργήσασα επί οκτάμηνον τω 1926 με σκοπόν τον της Υπηρεσίας Αμύνης, εις έκθεσίν της του Οκτωβρίου 1926 ανέφερε τα εξής ως προς την εγκατάστασιν των αγροτών:
Η κατά το πλείστον ακαταλληλότης των χρησιμοποιηθέντων οργάνων και η εκ της ανάγκης των πραγμάτων επιβαλλομένη σπουδή, επέφεραν μεγίστας αταξίας περί την εγκατάστασιν των προσφύγων, διέθεσαν δυσμενώς κατά του κράτους ουχί μόνον αυτούς, αλλά και τους γηγενείς και προϋκάλεσαν φοβερόν το μεταξύ των δύο τούτων μίσος, ώστε και μέχρι σήμερον ακόμη πολύ συχνά ν' ακούωμεν συμπλοκάς με αιματηρά αποτελέσματα.
Εν Μακεδονία και Θράκη, ένθα ενεκαταστήθη το μείζον των εκ της καλλιεργείας της γης αναμενόντων να ζήσουν προσφύγων, δεν ελύθη ατυχώς ακόμη και το ζήτημα της οριστικής διανομής των γαιών.
Ποιός θα ηδύνατο να φαντασθή, ότι το σοβαρότατον αυτό ζήτημα μετά πλήρη δεκαετίαν ευρίσκεται ακόμη εις την αρχήν του; Ποιός θα επίστευεν ότι η από τόσων ετών αρξαμένη διανομή των γαιών στη Β.Ελλάδα, προχωρεί μετά τοιαύτης βραδύτητος, ώστε μέχρι σήμερον ουδέ 8% εκ των δικαιουμένων τίτλων πολλών χιλιάδων οικογενειών, να έχουν τοιούτους;
Και όμως, η τοιαύτη βραδύτης είναι εγκληματική, καθόσον συνεπάγεται αποτελέσματα, από πλείστων όσων απόψεων ολεθριώτατα. Οι αγροτικοί πληθυσμοί, όταν γνωρίζουν ότι το έδαφος που καλλιεργούν δεν ανήκει εις αυτούς, είναι απολύτως αδύνατον να έχουν την απαιτούμενην ψυχικήν γαλήνην· μη έχοντες το συναίσθημα της ιδιοκτησίας, ακολουθούν ευχερώς το ρεύμα της ανατροπής και ακούουν με προσοχήν τα όργανα των ξένων προπαγανδών, τα οποία υπόσχονται εις αυτούς πολλά· αγνοούντες εάν ο αγρός που έχουν σήμερον, θα είναι εις την διάθεσίν των και αύριον, όχι μόνο δεν επιδίδονται εις την βελτίωσιν αυτού, αλλά και τον καλλιεργούν άνευ ορέξεως.
Η αβεβαιότης αυτή του αγρότου, δημιουργήσασα λανθάνουσαν κατάστασιν αδρανείας και αδιαφορίας, έχει άμεσον επίδρασιν επί της παραγωγής, προς ανυπολόγιστον ζημίαν του ίδιου και της εθνικής μας οικονομίας.
Πάντοτε, αλλά προ παντός σήμερον, ο στόμαχος έχει επίδρασιν εφ' όλων των ζητημάτων. Εάν το Κράτος σπεύση να δώση εις τους γεωργούς της Β. Ελλάδος γαίας και καταβάλη την απαιτούμενην προσπάθειαν προς βελτίωσιν των όρων της ζωής των, δύναται να είναι απολύτως βέβαιον ότι τάχιστα θα έχη θαυμάσια αποτελέσματα, από τε εθνικής και δημοσιονομικής απόψεως.
***
3. Eνίσχυση των προσφύγων
Aπόσπασμα εγκυκλίου της Eθνικής Tράπεζας της Eλλάδος με τίτλο Xορηγήσεις προς ομογενείς πρόσφυγας
[...] Δέον να λάβητε υπ' όψει σας, ότι θα υπάρξωσι Συν/σμοί θνησιγενείς, δημιουργηθέντες ουχί επί παραγωγικώ και συμφώνως τω πνεύματι του νόμου σκοπώ, αλλά προς εύκολον απόκτησιν και εκ προμελέτης σφετερισμόν κεφαλαίων, άτινα άλλως δεν θα καθίστατο δυνατόν να προσπορισθώσι τα κατ' ιδίων μέλη. Οι Συν/σμοί ούτοι, ως ευνόητον, δεν πρέπει να προστατευθώσιν, ουχί μόνον προς πρόληψιν ενδεχομένων ζημιών, αλλά κυρίως διότι θα δημιουργήσωσι κακόν προηγούμενον και δυσμενείς αντιλήψεις περί του δυνατού της ευδοκιμήσεως του θεσμού τούτου εν τη σημερινή κοινωνική συνθέσει του αστικού πληθυσμού.
Τους υγιείς μόνον οργανισμούς δέον να ενισχύσης υλικώς και ηθικώς καθοδηγούντες αυτούς προς προοδευτικήν επίτευξιν του αναληφθέντος έργου, καθόσον εκ των επιτυχών αποτελεσμάτων της εργασίας ταύτης θα εξαρτηθή και η εκ μέρους ημών ευρυτέρα ηθική και οικονομική ενίσχυσις του αστικού Συνεργατισμού, εκ της επιτυχούς εξελίξεως του οποίου ελπίζομεν ότι θα προκύψη ου μόνον βελτίωσις εις την γενικωτέραν οικονομίαν της χώρας αλλά και βαθμιαία επίλυσις διαφόρων εργατικών προβλημάτων, οχληρώς ήδη απασχολούντων την ημετέραν κοινωνίαν [...].
***
4. H συνθήκη της Λωζάννης
Tο παρακάτω απόσπασμα συμπεριλαμβάνεται στο κείμενο της συνθήκης που συνομολογήθηκε στη Λωζάννη στις 24/7/1923, στην ενότητα Προστασία των Mειονοτήτων.
Άρθρον 37
H Tουρκία αναλαμβάνει την υποχρέωσιν όπως αι εν ταις άρθροις 38-44 περιεχόμεναι διατάξεις αναγνωρισθώσιν ως θεμελιώδεις νόμοι, όπως ουδείς νόμος ή κανονισμός ή επίσημος τις πράξις διατελώσιν εν αντιφάσει ή εν αντιθέσει προς τας διατάξεις ταύτας (...).
Άρθρον 38
H Tουρκική κυβέρνησις αναλαμβάνει την υποχρέωσιν να παρέχη εις πάντας τους κατοίκους της Tουρκίας πλήρη και απόλυτον προστασίαν της ζωής και της ελευθερίας αυτών, αδιακρίτως γεννήσεως, εθνικότητος, γλώσσης, φυλής ή θρησκείας.
Πάντες οι κάτοικοι της Tουρκίας δικαιούνται να πρεσβεύωσιν ελευθέρως, δημοσία τε και κατ' ιδίαν, πάσαν πίστιν θρησκείαν ή δοξασίαν ών η άσκησις δεν ήθελεν έιναι ασυμβίβαστος προς την δημοσίαν τάξιν και τα χρηστά ήθη.
Aι μη μουσουλμανικαί μειονότητες θα απολαύωσιν πλήρως της ελευθερίας κυκλοφορίας και μεταναστεύσεως (...).
Άρθρον 41
Eν ταις πόλεσιν και περιφερείαις, ένθα διαμένει σημαντική αναλογία υπηκόων μη μουσουλμάνων, η Tουρκική Kυβέρνησις θα παρέχη, ως προς την δημόσιαν εκπαίδευσιν, τας προσηκούσας ευκολίας προς εξασφάλισιν της εν τοις δημοτικοίς σχολείοις παροχής, εν τη ιδία αυτών γλώσση, της διδασκαλίας εις τα τέκνα των εν λόγω Τούρκων υπηκόων.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου