Οι ύμνοι του Ρωμανού του Μελωδού (ΜΕΡΟΣ Γ’)- Τη αγία και Μεγάλη Δευτέρα

επιμελεία του
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-φιλολόγου-

«Μνείαν ποιούμεθα
τοῦ μακαρίου ᾿Ιωσὴφ τοῦ παγ κάλου
καὶ τῆς ὑπὸ τοῦ Κυρίου
 καταραθείσης καὶ ξηρανθείσης συκῆς
διὰ τὴν ἀκαρπίαν αὐτῆς».

Εις τον σώφρονα Ιωσήφ ο Ρωμανός αφιέρωσε δύο ύμνους. Εις τον πρώτον αναλίσκεται εις την διηγηματικήν απόδοσιν της ιστορίας του Ιωσήφ και των αδελφών αυτού κατά την Παλαιάν Διαθήκην. Μεταξύ των ιστορουμένων ευρίσκει ευκαιρίαν να ψυχογραφήση τα πρόσωπα και κυρίως να πλέξη το εγκώμιον της σωφροσύνης και καλεί:

Οι άνθρωποι πάντες σωφροσύνην ποθήσωμεν…
Τη ευχή πάντοτε
Σχολάζοντες και κράζοντες
Μέγας μόνος Κύριος ο σωτήρ ημών.

Όπερ αποτελεί και το εφύμνιον όλου του ύμνου.

Σωφροσύν, κοσμήσαντες τν βίον, κα φρονήσει, φυλάξαντες τν πίστιν, δικαιοσύνης τρόπους πορισώμεθα, να ν νδρεί, συνακολουθοντες, Χριστ συσταυρωθμεν.

λλην Εαν, ερν τν Αγυπτίαν, οκ κλάπη, πρς νοσιουργίαν, Πατριάρχης ωσήφ, λλ' στηκεν, σπερ τις δάμας, π τν παθν, μ λος τς μαρτίας.

Παροδεύων, το
βίου τς πορείας, Σωτήρ μου, πείνασας βουλήσει, τν σωτηρίαν πάντων φιέμενος· τοτο γρ πείνας, τν πιστροφήν, τν κ σο ποσφαλέντων.

Προπάτωρ, γευσάμενος το ξύλου, ς γνώσθη, γυμνς κατσχυμμένος, φύλλα συκς λαβν περιεζώσατο· τν συναγωγν γάρ, πογυμνωθεσαν, Χριστο προδιετύπου.

τοιμάζου, ψυχ πρ τς ξόδου, ετρεπίζου, πρς τν κεθεν βίον, κα τ Χριστ παθεν δι σ σπεύδοντι, να σ δοξάσ, σπεσον συμπαθεν, κα θανεν κα σταυρωθναι.

Π
ς μ φρίξ, θάνατος Σωτήρ μου; πς μ πτήξ, δης συναντν σοι, κατ εδοκίαν πρς τ Πάθος σπεύδοντι, κα πρ δίκων, δίκαιον ρν σε, παθεν ληλυθότα;

Το
Λαζάρου, τν γερσιν ρντες, ουδαοι, ερες κα Λευΐται, συνωμοσίαν φθόν συσκευάσαντες, δόλ προδοσίας, τν Χριστν προδίδουν, ες θάνατον Πιλάτ.

μνάς σου, κα δούλη κα Παρθένος, πρς τ Πάθος, ρμντά σε ρσα, κα τν ψυχν πρ μν προθέμενον, τν καλν Ποιμένα, σπλάγχνοις μητρικος, π σο προσωδυντο.

Ο δεύτερος ύμνος του Ρωμανού εις τον Ιωσήφ, είναι ασφαλώς υπέρτερος του πρώτου. Μόνον παρεμπιπτόντως αναφέρεται εις την ιστορίαν του Ιωσήφ και των αδελών του, ενώ δραματοποιεί την σκηνήν του σώφρονος πειραζομένου υπό της γυναικός του Πετεφρή. Και ναι μεν το ποίημα είναι ύμνος προς την σωφροσύνην, ένα αληθινόν έπος όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος ο ποιητής εις την ακροστιχίδα, αλλ’ εξ ίσου εγκωμιάζεται και το αδούλωτον φρόνημα:

Και πέπραμαι μεν σώματι, ελεύθερος δ’ ειμί τη γνώμη

Αναφωνεί ο Ιωσήφ, ο δε Ρωμανός εντάσσει την σωφροσύνην εις σύστημα αρετών:

Τίνα δε την αρετήν νοώμεν; Φιλοσοφίαν ορώμεν ταύτην.
Τέχνη γαρ εστί των τεχνών, ως ακούομεν,
Των επιστημών επιστήμη τυγχάνουσα.
….
Φρόνησιν και ανδρείαν τους ανθρώπους διδάσκει,
Έτι δε σωφροσύνην και δικαιοσύνην

Επομένως δεν είναι μεμονωμένη αρετή, αλλά προϋποθέτει ολόκληρον το οικοδόμημα των αρετών εντός του οποίου αξιοποιείται και αυτή.

Σοφίας Σολομώντος το Ανάγνωσμα.
(Παροιμ. κεφ. δ' 14)
Στόμα δικαίου αποστάζει σοφίαν, χείλη δε ανδρών επίστανται χάριτας, στόμα σοφών μελετά σοφίαν. Δικαιοσύνη δε ρύεται αυτούς εκ θανάτου. Τελευτήσαντος ανδρός δικαίου, ουκ όλλυται ελπίς, υιός γαρ δίκαιος γεννάται εις ζωήν, και εν αγαθοίς αυτού καρπόν δικαιοσύνης τρυγήσει. Φως δικαίοις δια παντός, και παρά Κυρίου ευρήσουσι χάριν και δόξαν. Γλώσσα σοφών καλά επίσταται, και εν καρδία αυτών αναπαύσεται σοφία. Αγαπά Κύ-ριος οσίας καρδίας, δεκτοί δε αυτώ πάντες άμωμοι εν οδώ. Σο-φία Κυρίου φωτιεί πρόσωπον συνετού, φθάνει γαρ τους επιθυμούντας αυτήν, προ του γνωσθήναι, και ευχερώς θεωρείται υπό των αγαπώντων αυτήν. Ο ορθρίσας προς αυτήν, ου κοπιάσει, και ο αγρυπνήσας δι' αυτήν, ταχέως αμέριμνος έσται. Ότι τους αξίους αυτής αύτη περιέρχεται ζητούσα, και εν ταις τρίβοις φαντάζεται αυτοίς ευμενώς. Σοφίας ου κατισχύσει ποτέ κακία. Δια ταύτα και εραστής εγενόμην του κάλλους αυτής και εφίλησα ταύτην, και εξεζήτησα εκ νεότητας μου, και εζήτησα νύμφην αγαγέσθαι εμαυτώ, ότι ο πάντων Δεσπότης ηγάπησεν αυτήν, μύστης γαρ εστί της του Θεού επιστήμης, και αιρετίς των έργων αυτού. Οι πόνοι αυτής εισίν αρεταί, σωφροσύνην δε και φρόνησιν αυτή διδάσκει, δικαιοσύνην, και ανδρείαν, ων χρησιμώτερον ουδέν εστίν εν βίω ανθρώποις. Ει δε και πολυπειρίαν ποθεί τις, οίδε τα αρχαία και τα μέλλοντα εικάζειν, επίσταται στροφάς λόγων, και λύσεις αινιγμάτων, σημεία και τέρατα προγινώσκει, και εκβάσεις καιρών και χρόνων. Και πάσι σύμβουλος εστίν αγαθή, έτι αθανασία εστίν εν αυτή, και εύκλεια εν κοινωνία λόγων αυτής. Δια τούτο ενέτυχον τω Κυρίω, και εδεήθην αυτού, και είπον εξ όλης μου της καρδίας, Θεέ πατέρων, και Κύριε του ελέους, ο ποιήσας τα πάντα εν λόγω σου, και τη σοφία σου κατασκευάσας τον άνθρωπον, ίνα δεσπόζη των υπό σου γενομέ-νων κτισμάτων, και διέπη τον κόσμον εν οσιότητι και δικαιο-σύνη, δος μοι την των σων θρόνων πάρεδρον σοφίαν, και μη με αποδοκιμάσης εκ παίδων σου, ότι εγώ δούλος σος, και υιός της παιδίσκης σου. Εξαπόστειλον αυτήν εξ αγίου κατοικητηρίου σου, και από θρόνου δόξης σου, ίνα συμπαρούσα μοι διδάξη με, τι ευάρεστον εστί παρά σοι, και οδηγήσης με εν γνώ-σει και φυλάξη με εν τη δόξη αυτής. Λογισμοί γαρ θνητών πάντες δειλοί, και επισφαλείς αι επίνοιαι αυτών.
DMCA.com Protection Status Copyrighted.com Registered & Protected


author image

About the Author

This article is written by: Φιλόλογος Ερμής - He has already written over 2.200 articles for Φιλόλογος Ερμής. He has Graduate Diploma in Classical Philology, Postgraduate Diploma in Applied Pedagogic, and is Candidate Doctor(Dph) of Classical Philology. Stay touch with him or email him